ភរិយារបស់អតីតបុគ្គលិកអាស៊ីសេរី២នាក់ទាមទារឲ្យដោះលែងស្វាមីខ្លួនដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ
2018.05.14
នៅក្នុងខួប៦ខែ នៃការឃុំខ្លួន យ៉ាងអយុត្តិធម៌ លើលោក អ៊ួន ឈិន និងលោក យាង សុធារិន្ទ អតីតអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរី ដោយរកមិនឃើញបទល្មើសដូចការចោទប្រកាន់នោះ ក្រុមគ្រួសារអ្នកទាំងពីរ ទាមទារឲ្យរបបលោកហ៊ុន សែន និងតុលាការដែលគ្រប់គ្រងដោយរបបនេះ ដោះលែងពួកគេជាបន្ទាន់ ដោយឥតលក្ខខណ្ឌ។
ចំណែកអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិ ដែលធ្វើការផ្នែកលើកស្ទួយសិទ្ធិមនុស្ស និងផ្នែកវិស័យសារព័ត៌មាន គាំទ្រចំពោះការអំពាវនាវនេះ ដោយផ្អែកលើទិដ្ឋភាពជាក់ស្ដែង និងទិដ្ឋភាពច្បាប់។
ភរិយារបស់ លោក អ៊ួន ឈិន អតីតអ្នកគ្រប់គ្រងផ្នែកវីដេអូ និងលោក យាង សុធារិន្ទ ហៅ យាង សុជាមេត្តា អតីតនិពន្ធនាយកអាស៊ីសេរី បានរៀបរាប់ទាំងអួលដើមករ ប្រឹងទប់ទឹកភ្នែកកុំឲ្យស្រក់ចុះ ប៉ុន្តែកម្សួលនៃភាពខ្លោចផ្សា ដែលទំជាប់ក្នុងទ្រូងអស់រយៈពេល៦ខែមកហើយ ដោយប្ដីជាប់ឃុំ ព្រាត់ប្រាសក្រុមគ្រួសារនោះ ធ្វើឲ្យពួកគាត់មិនអាចទប់ទឹកភ្នែកបានឡើយ។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ពួកគាត់ខំប្រឹងសម្រួលអារម្មណ៍ ដើម្បីរៀបរាប់ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថាក្នុងអំឡុងពេលនេះស្ថានភាពជីវិតគ្រួសារគាត់ រស់នៅក្នុងភាពខ្មៅងងឹត ឈឺចាប់ វេទនា គ្រប់បែបយ៉ាងទាំងផ្លូវអារម្មណ៍ បញ្ហាជីវភាពគ្រួសារ ព្រមទាំងដំណើរជីវិតទៅមុខទៀត។ គ្រួសារអ្នកទាំងពីរថា ពួកគាត់មិនដែលបានជួបនូវស្ថានភាពប្រថុចញ៉ុចបែបនេះម្តងណាឡើយ ក្នុងដំណើរជីវិតកន្លងមក។
ភរិយាលោក អ៊ួន ឈិន គឺអ្នកស្រី ហេង ស៊ីណា មានប្រសាសន៍ថា ការចាប់ឃុំខ្លួន ស្វាមីរបស់គាត់នោះ គឺជារឿងអយុត្តិធម៌បំផុត៖ «ដល់ពេលគាត់អ៊ីចឹងអស់ភាពកក់ក្ដៅ ព្រាត់ប្រាសប្រពន្ធកូន សូម្បីតែបងប្រុសគាត់ ពេលឃើញប្អូនអ៊ីចឹង គាត់ស្រក់ទឹកភ្នែក អាណិតប្អូនពេក…ខ្ញុំគ្រាន់តែចង់រស់នៅជុំគ្រួសារ ផ្ដល់ភាពកក់ក្ដៅដល់កូនចៅ មានជីវភាពសមរម្យដូចប្រជាជនទូទៅដែរ សូមឲ្យតុលាការ អង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិជួយដល់គ្រួសារខ្ញុំផង ព្រោះគាត់អត់ការងារធ្វើគាត់ទៅបើកមុខរបររកស៊ីចិញ្ចឹមគ្រួសារ គាត់មានទៅជាប់ពាក់ព័ន្ធរឿងនយោបាយអីណា ហើយមកចាប់គាត់អ៊ីចឹង វាអយុត្តិធម៌សម្រាប់គ្រួសារខ្ញុំណាស់»។
ក្រោយពីអាស៊ីសេរីបិទការិយាល័យនៅភ្នំពេញកាលពីអំឡុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ លោក អ៊ួន ឈិន និងលោក យាង សុធារិន្ទ បានផ្ដាច់កុងត្រា ឬកិច្ចព្រមព្រៀងការងារជាមួយអាស៊ីសេរី ដូចមិត្តរួមការងារក្នុងស្រុកដទៃទៀតដែរ។ អស់ការងារជាអ្នកកាសែតទៀតហើយនោះ លោក អ៊ួន ឈិន ក៏បានរៀបចំបង្កើតស្ទូឌីយោ (Studio) តូចមួយ ជាអាជីវកម្មខ្នាតតូច នៅផ្ទះសំណាក់ ម៉ារាឌី ក្នុងខណ្ឌមានជ័យ ក្រុងភ្នំពេញ ដែលស្ថិតនៅមិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីទីតាំងអតីតការិយាល័យអាស៊ីសេរីនោះឡើយ សម្រាប់ប្រើប្រាស់ស៊ីឈ្នួលថតចម្រៀងខារ៉ាអូខេ មង្គលការ និងពិធីផ្សេងៗ។
នៅព្រលប់ថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧ សមត្ថកិច្ចរដ្ឋបាលខណ្ឌមានជ័យ បានចុះទៅឆែកឆេរស្ទូឌីយោរបស់លោក អ៊ួន ឈិន។ ពេលឃើញក្រុមសមត្ថកិច្ចច្រើននាក់សម្រុកចូលឆែកឆេរក្នុងបន្ទប់ខ្លួន លោក អ៊ួន ឈិន ដែលពេលនោះនៅតែម្នាក់ឯង ក៏បានទូរស័ព្ទហៅលោក យាង សុធារិន្ទ ដែលរស់នៅមិនឆ្ងាយពីគ្នាប៉ុន្មានឲ្យមកបានជាគ្នា និងជួយបកស្រាយប្រាប់សមត្ថកិច្ចអំពីការងារ និងមុខរបររកស៊ីថ្មីរបស់គាត់។ ប៉ុន្តែពេលលោក យាង សុធារិន្ទ ទៅដល់ សមត្ថកិច្ចបានចាប់ទាំងលោក យាង សុធារិន្ទ ទៀត។
នៅក្នុងកំណត់ហេតុឆែកឆេររបស់សមត្ថកិច្ចរដ្ឋបាលខណ្ឌមានជ័យ ដឹកនាំដោយលោក ឌី រ័ត្នខេមរុណ អភិបាលរងខណ្ឌ ចុះកាលបរិច្ឆេទ ថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧ ដំបូងឡើយ គ្រាន់តែព្រមានលោក អ៊ួន ឈិន និងលោក យាង សុធារិន្ទ ថា ត្រូវសុំច្បាប់អនុញ្ញាតពីក្រសួងព័ត៌មាន ក្រសួងវប្បធម៌ និងក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ឲ្យបានរួចរាល់សិនទើបអនុញ្ញាតដំណើរការស្ទូឌីយោរបស់ខ្លួនបាន។
ប៉ុន្តែស្ថានភាពត្រឹមព្រមានអោយសុំលិខិតអនុញ្ញាត បានប្រែប្រួលនៅពេលព្រះរាជអាជ្ញារង អ៊ុំ សុភ័ក្ត បង្ហាញមុខ ហើយអ្នកទាំងពីរត្រូវបាននាំខ្លួនទៅឃុំនៅស្នងការនគរបាលក្រុងភ្នំពេញ។ ពីរថ្ងៃបន្ទាប់មកគឺនៅថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ព្រះរាជអាជ្ញាលោក សេង ហៀង បានចោទលោក អ៊ួន ឈិន និងលោក យាង សុធារិន្ទ ពីបទប្រគល់អោយរដ្ឋបរទេសនូវព័ត៌មាន ជាអាទិ៍ដែលអាចធ្វើអោយអន្តរាយការការពារជាតិ ដែលជាបទល្មើសឧក្រិដ្ឋ។
គិតចាប់ពីថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧ មកដល់ត្រឹម ថ្ងៃទី១៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៨ មានរយៈពេល៦ខែហើយ ដែលតុលាការចាប់ឃុំខ្លួន លោក អ៊ួន ឈិន និងលោក យាង សុធារិន្ទ ដោយមិនមានការជំនុំជម្រះនៅឡើយ។
ប៉ុន្តែកន្លះឆ្នាំកន្លងមកនេះ ទាំងព្រះរាជអាជ្ញា និងចៅក្រមស៊ើបសួរមិនទាន់អាចបង្ហាញភស្តុតាងណាមួយ ដែលបញ្ជាក់ថា អ្នកទាំងពីរបានប្រព្រឹត្តកំហុសដូចការចោទប្រកាន់នោះនៅឡើយ។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា តម្រូវអោយមានការជំនុំជម្រះជនជាប់ចោទអោយបានឆាប់រហ័សបំផុត ដើម្បីការពារជនស្លូតត្រង់ និងជៀសវាងការឃុំខ្លួនមនុស្សតាមអំពើចិត្តដោយអ្នកកាន់អំណាច។ ដោយមូលហេតុទាំងនេះហើយទើបភរិយា លោក យាង សុធារិន្ទ គឺ អ្នកស្រី ឡាំ ចន្ថា អំពាវឲ្យរបបលោកហ៊ុន សែន និងតុលាការដែលស្ថិតនៅក្រោមរបបនេះ ដោះលែងស្វាមីរបស់គាត់ ឲ្យមានសេរីភាពវិញ ព្រោះក្នុងរយៈពេលកន្លងមកនេះ គ្រួសារគាត់បាត់បង់អស់ហើយ នូវសេរីភាព សុភមង្គល រស់បែកកូនតូចៗ គ្មានផ្ទះសម្បែងជ្រកកោនឡើយ ព្រោះកាលពីប្ដីនៅមានការងារធ្វើ មានលុយកាក់ខ្លះសម្រាប់ជួលផ្ទះគេស្នាក់នៅជុំគ្នា ប៉ុន្តែក្រោយពីប្ដីជាប់ឃុំ ពួកគាត់គ្មានចំណូលអ្វីទាល់តែសោះ មានតែចំណាយថែមទ្វេដង ដោយត្រូវចំណាយលើការផ្គត់ផ្គង់ផ្សេងៗសម្រាប់ប្ដីនៅក្នុងពន្ធនាគារថែមទៀត ដូចជាការហូបចុក ថ្នាំសង្កូវ មធ្យោបាយធ្វើដំណើរចុះឡើង និងការចំណាយលើការបំពេញបែបបទ ក្រដាសស្នាម ពេលទៅសួរសុខទុក្ខម្ដងៗជាដើម។
អ្នកស្រី ឡាំ ចន្ថា បន្តថា ក្រោយពីអត់បង្គោលគ្រួសារ គាត់និងកូនតូចពីរនាក់ ត្រូវចាកចោលផ្ទះជួលដែលធ្លាប់រស់នៅជុំគ្នាប្តីប្រពន្ធកូនដោយសុខសាន្តកន្លងមកនោះ ក៏នាំគ្នា រត់ទៅផ្ញើខ្លួននឹងផ្ទះបងប្អូនបណ្ដោះអាសន្នទាំងលំបាកវេទនា៖ «ពិបាកខ្លាំងណាស់ រកអីនិយាយមិនបាន ម្យ៉ាងខ្ញុំអត់ទាន់មានផ្ទះមានសម្បែងអ្វីទាំងអស់ ពេលគាត់មានរឿងខ្ញុំរត់ទៅផ្ទះបងថ្លៃបន្តិច ទៅនៅជាមួយបងស្រីបន្តិចទៅ វាមិនដែលស្រួលដូចនៅជុំគ្នាប្តីប្រពន្ធទេ ណាមួយខ្ញុំអាណិតកូនខ្ញុំវានៅតូច…សំណូមពរឲ្យគាត់គិតពិចារណាអំពីការព្រាត់ប្តីប្រពន្ធ និងកូននោះគាត់គួរតែយល់ហើយ គាត់ល្មមដោះលែងគ្រួសារខ្ញុំឲ្យមានសេរីភាពវិញហើយ»។
ទាក់ទង ការស្នើសុំរបស់ក្រុមគ្រួសារ លោក អួន ឈិន និងលោក យាង សុធារិន្ទ អ្នកនាំពាក្យ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលជាបក្សកាន់អំណាចជាង ៣០ឆ្នាំមកហើយ លោក សុខ ឥសាន មានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃទី១០ ឧសភាថា ការសម្រេចបែបណាលើសុំរឿងនេះ គឺអាស្រ័យលើការស៊ើបអង្កេតរបស់សមត្ថកិច្ចតុលាការ៖ «ខ្ញុំយល់ថាមិនមែនអត់ហេតុផលទេ ចំពោះការឃុំខ្លួនអ្នកទាំងពីរនាក់ហ្នឹងសុំឲ្យលោកស្រីជាភរិយា គ្រួសារយល់អំពីបញ្ហាហ្នឹង បញ្ហានេះជាការប្រឈមនឹងច្បាប់ ហើយរឿងនៅតុលាការវាច្រើន ដូច្នេះវាអាចអូសបន្លាយពេល»។
ប៉ុន្តែមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមួយរូបផ្សេងទៀតដែលសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះធ្លាប់បានបង្ហើបអោយដឹងថា ការចាប់លោក យាង សុធារិន្ទ គឺដោយសារគាត់បានបង្ហាញខ្លួនខុសកន្លែង និងខុសពេល ហើយដោយសារតែអាជ្ញាធរជ្រុលបានចាប់ខ្លួនហើយត្រូវអោយជាប់ឃុំសិនចុះ។ នេះជាការបញ្ជាក់អំពីការចាប់ខ្លួនមនុស្សតាមអំពើចិត្តដោយមិនផ្អែកលើគតិយុត្តិសោះឡើយ។
ទាក់ទងបញ្ហានេះដែរ លោក ប៉ា ងួន ទៀង នាយកមជ្ឈមណ្ឌល កម្ពុជា ដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ(CCIM) មានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃទី១០ ឧសភាថា ការចាប់ខ្លួន អតីតអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរីពីររូបនោះ គឺអាចមានចេតនាពីរ ទីមួយគឺជាការបន្លាច ចង់បំបិទសំឡេងអ្នកសារព័ត៌មានឯករាជមិនត្រឹមតែពីរនាក់នេះទេ គឺជាករបំភិតបំភ័យដល់អ្នកសារព័ត៌មានឯករាជជាច្រើនផ្សេងទៀត ដូចគេតែងនិយាយថា អារកមាន់ បន្លាចស្វា។ ចេតនាទីពីរ គឺជាការធ្វើទារុណកម្ម ដោយប្រយោល ដោយយកលេស ឬហេតុផលផ្សេងៗដើម្បីបិតបាំងនូវអំពើទារុណកម្មនេះ៖ «ទីមួយគួរតែដោះលែងពួកគាត់ហើយ បើមិនដោះលែងទេ គឺបង្ហាញពីភាពអសីលធម៌ និងអំពើឃោរឃៅ របស់រដ្ឋាភិបាលដែលបន្តឃុំខ្លួនមនុស្សដោយអត់មានទោស»។
ក្រោយការឃុំខ្លួន អតីតបុគ្គលិកអាស៊ីសេរីទាំងពីររូបនោះ អង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិ ជាច្រើនបានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ប្រឆាំងនឹងករណីនេះជាបន្តបន្ទាប់ ដោយចាត់ទុកថា ជាការគាប់សង្កត់លើសេរីភាពបញ្ចេញមតិដែលធានាដោយច្បាប់កម្ពុជា។
សហគមន៍ក្នុងស្រុក អង្គការសិទ្ធិមនុស្សជាតិ និងអង្គការអន្តរជាតិ ដូចអង្គការអ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន (Reporter Without Border) អង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) អង្គការAmnesty International ជាដើម បានហៅលោក អ៊ួន ឈិន និងលោក យាង សុធារិន្ទ ថា ជាអ្នកទោសមនសិការ។
អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ (Amnesty International) បានធ្វើយុទ្ធនាការកាលពីថ្ងៃទី៧ ខែធ្នូ រហូតដល់ថ្ងៃទី១៨ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៨ ដើម្បីទាមទារឲ្យដោះលែងអតីតបុគ្គលិកអាស៊ីសេរី ទាំងពីរនាក់ដែលកំពុងជាប់ឃុំនៅពន្ធនាគារព្រៃស។
ក្នុងយុទ្ធនាការនេះ អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ អំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋទាំងអស់រួមគ្នាសរសេរលិខិតអំពាវនាវជាភាសាខ្មែរ ឬភាសាអង់គ្លេសក៏បាន ដោយទីមួយទាមទារ ឲ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជា ដោះលែងលោក អ៊ួន ឈិន និងលោកយាង សុធារិន្ទ ដែលជាអ្នកទោសមនសិការជាបន្ទាន់ និងដោយឥតលក្ខខណ្ឌ និងត្រូវទម្លាក់ចោលរាល់បទចោទប្រកាន់មកលើពួកគាត់ទាំងអស់។ ចំណែកក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានក្នុងស្រុកមួយចំនួនដែលស្រលាញ់សេរីភាពសារព័ត៌មាន និងមានសមានចិត្តចំពោះអ្នកកាសែតគ្នាឯងនោះ បានបង្ហាញពីសាមគ្គីភាព និងជម្នះការបន្ទច់បង្អាក់ទាំងឡាយ ព្រមទាំងការគំរាមកំហែងពីអាជ្ញាធរផងនោះ ចេញលិខិតចំហរួមគ្នាជាបន្តបន្ទាប់ ស្នើឱ្យតុលាការគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ពិចារណាលើកលែងបទចោទប្រកាន់លើអតីតអ្នករាយការណ៍ព័ត៌មានអាស៊ីសេរីទាំងពីររូបនោះដែរ។
ទាក់ទងស្ថានភាពនៅក្នុងពន្ធនាគារវិញ អ្នកស្រី ហេង ស៊ីណា ភរិយាលោក អួន ឈិន ប្រាប់ថា ស្វាមីគាត់ និងលោក យាង សុធារិន្ទ ត្រូវគេឃុំដាច់ដោយឡែកពីគ្នា ប៉ុន្តែបន្ទប់ជិតគ្នា។
អ្នកស្រីថា អ្នកទាំងពីរបានស្រក់ចុះទម្ងន់ស្គមស្លេកស្លាំងជាបន្តបន្ទាប់ ពិបាកទាំងផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្តខណៈស្ថិតក្នុងបន្ទប់ណែនចង្អៀត ដេកគលើគ្នា ថែមទាំងមានជំងឺដូចជារមាស់ និងរាករូសទៀតផង៖ «ស្គមណាស់ ធារិន្ទ ក៏ស្គម គាត់ (អ៊ួន ឈិន) ក៏ស្គម មិនស្រួលឯណានៅក្នុងហ្នឹង ដេកគរលើគ្នាដូចកន្លែងនរកអ៊ីចឹង យ៉ាប់ៗមែនទែន»។
ចំណែកគ្រួសារ លោក យាង សុធារិន្ទ វិញ ពួកគាត់ទាំងពីរនាក់ប្តី-ប្រពន្ធ បានព្យាយាមមិនប្រាប់ឲ្យកូនដឹងថា ឪពុករបស់គេកំពុងតែជាប់ពន្ធនាគារនោះទេ ដូច្នេះហើយពេលយកកូនទៅជួបឪពុកនៅពន្ធនាគារម្តងៗកូនចេះតែឆ្ងល់ ថាហេតុអ្វីបានប៉ាជានៅក្នុងបន្ទប់កញ្ចក់ ពេលខ្លះឃើញស្ថិតនៅក្នុងបន្ទប់ហ៊ុមព័ទ្ធដោយចម្រឹងដែកយ៉ាងដូច្នេះ...? ហេតុអ្វីបានជាប៉ាមិនចេញមកថើប បីត្រកង ប្រលែងលេងជាមួយពួកគេដូចកាលពីមុនអ៊ីចឹង...»។
អ្នកស្រី ឡាំ ចន្ថា ភរិយាលោក យាង ធារិន្ទ បានឲ្យដឹងថា កូនស្រីពៅគាត់អាយុ៨ឆ្នាំ តែងតែខឹងសម្បា និងចង់រកមុខអ្នកណាដែលរារាំងឪពុក និងកូន មិនឲ្យស្និតស្នាលយ៉ាងណាដូច្នេះ៖ «កូនស្រីខ្ញុំហ្នឹងគេដេកយំ ខ្ញុំសួរថាហេតុអីបានយំ…? គេថាកូននឹកប៉ាណាស់…! ខ្ញុំថា បើនឹកប៉ាកូនខំរៀនទៅ គេ (កូនស្រី) ថា កូនខំរៀន…ហើយគេថា កូនរាល់ថ្ងៃខំបន់ណាស់ កូនអុជធូបបន់ថា បើអ្នកណាបំផ្លាញគ្រួសារកូន សុំឲ្យវារលាយ…»៕