តើបទចោទ “ផលិតរូបភាពអាសអាភាស”ប្រឆាំងអតីតបុគ្គលិកអាស៊ីសេរី២រូបត្រូវច្បាប់ទេ?
2018.05.14
គិតមកដល់ថ្ងៃទី១៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៨ នេះ អតីតអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរីពីររូប គឺលោក អ៊ួន ឈិន និងលោក យាង សុធារិន្ទ ហៅ យាង សុជាមេត្តា ត្រូវបានអាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញ ឃុំខ្លួនអស់រយៈពេល ៦ខែហើយ ដោយគ្មានការជំនុំជម្រះក្តីពីបទ «ផ្ដល់ព័ត៌មាន ដែលអន្តរាយដល់សន្តិសុខជាតិ ទៅអោយរដ្ឋបរទេស»។
នៅខណៈបទចោទប្រកាន់ចាស់ មិនទាន់បានកាត់សេចក្ដីផង ទំនងដោយសារគ្មានភស្តុតាងគួរអោយជឿជាក់បាននោះ ស្រាប់តែសាលាដំបូងក្រុងភ្នំពេញដដែល បានចេញបទចោទប្រកាន់ថ្មីមួយបន្ថែមទៀត គឺ “ការផលិតរូបភាពអាសអាភាស” ប្រឆាំងនឹងលោក អ៊ួន ឈិន និងលោក យាង សុធារិន្ទ។
តើបទចោទប្រកាន់ថ្មីនេះ មានសុពលភាពស្របច្បាប់ដែរឬទេ?
គិតមកដល់ថ្ងៃទី១៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៨ នេះ អតីតអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរីពីររូប គឺលោកអ៊ួន ឈិន និងលោក យាង សុធារិន្ធ ហៅយាង សុជាមេត្តា ត្រូវបានអាជ្ញាធរក្រុងភ្មំពេញឃុំខ្លួនអស់រយៈពេល៦ខែហើយដោយគ្មានការជំនុំជម្រះក្តី ពីបទ «ផ្តល់ព័ត៌មានដែលអន្តរាយដល់សន្តិសុខជាតិទៅអោយរដ្ឋបរទេស»។
នៅខណៈបទចោទប្រកាន់ចាស់មិនទាន់បានកាត់សេចក្តីផង គឺទំនងដោយសារគ្មានភស្តុតាងគួរអោយគេជឿបាននោះ ស្រាប់តែសាលាដំបូងក្រុងភ្នំពេញដដែលបានចេញបទចោទប្រកាន់ថ្មីមួយថែមទៀត គឺ “ការផលិតរូបភាពអាសអាភាស” ប្រឆាំងលោកអ៊ួន ឈិន និងលោក យាង សុធារិន្ធ។
តើបទចោទប្រកាន់ថ្មីនេះមានសុពលភាពស្របច្បាប់ឬទេ?
ថ្មីៗនេះព្រះរាជអាជ្ញាក្រុងភ្នំពេញបានចោទប្រកាន់បទល្មើសថ្មីមួយទៀតប្រឆាំងលោកអ៊ួន ឈិន និងលោក យាង សុធារិន្ទ ទាក់ទងនឹងការផលិតរូបភាពអាសអាភាស ដែលនគរបាលអះអាងថា បានរកឃើញនៅក្នុងម៉ាស៊ីនកំព្យូទ័ររបស់លោកអ៊ួន ឈិន។
ឥឡូវយើងសាកល្បងពិនិត្យមើលទិដ្ឋភាពច្បាប់ទាក់ទងនឹងបទចោទប្រកាន់ថ្មីមួយនេះ ។
ឧបមាថា លោក អ៊ួន ឈិន មានរូបភាពអាសអាភាស ឬខ្សែវីដេអូអាសអាភាស ក្នុងម៉ាស៊ីនកុំព្យូទ័ររបស់គាត់ទៅចុះ តើគាត់ប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់ឬទេ? នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិតេយ្យដែលយកច្បាប់ជាធំ បទល្មើសអាចកើតមានទៅបានលុះត្រាតែមានការរំលោភច្បាប់។
ច្បាប់ស្តីពី «ការបង្រ្កាបអំពើជួញដូរមនុស្ស និងអំពើធ្វើអាជីវកម្មផ្លូវភេទ» មិនបានផ្តន្ទាទោសជនណាដែលគ្រាន់តែមាន ឬកាន់កាប់រូបភាព ឬវីដេអូអាស អាភាសឡើយ ដរាបណាជននោះមិនបានយករូបភាព ឬវីដេអូអាស អាភាសនោះទៅដាក់តាំងបង្ហាញ ផ្សព្វផ្សាយ ឬយកទៅធ្វើអាជីវកម្ម។
បច្ចុប្បន្ន ក្នុងសម័យហ្វេសប៊ុក(Facebook) មានមនុស្សជាច្រើនរំភើបនឹងទូរស័ព្ទដៃទំនើបដែលអាចថតផ្តិតរូបភាពឃើញភ្លាមៗ រហូតដល់អ្នកខ្លះរពឹសដៃថតរូបភាពអាសអាភាសខ្លួនឯងឬមិត្តភ័ក្ត រួមទាំងសកម្មភាពរួមភេទ។ ហើយអ្នកខ្លះក៏បានបង្ហោះបង្អួតរូបវីដេអូរួមភេទអាសអាភាសទាំងនោះនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុក (Facebook) ថែមទៀតផង។
ច្បាប់គ្រប់គ្រងសកម្មភាពអាសអាភាសអាចខុសប្លែកគ្នាពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយ។
សំរាប់កម្ពុជា បើគ្រាន់តែថតឬផលិតរូបភាពអាសអាភាសហើយទុកក្នុងម៉ាស៊ីនឯកជនសំរាប់មើលខ្លួនឯង ដោយគ្មានបំណងយកទៅចែកចាយលក់ដូរទេនោះ មិនមានទោសទណ្ឌនោះឡើយ។
ច្បាប់ស្តីពី ការបង្រ្កាបអំពើជួញដូរមនុស្ស និងអំពើធ្វើអាជីវកម្មផ្លូវភេទ មាត្រា៣៩ចែងថា៖
សម្លេង៖ ជនណាចែកចាយ លក់ ជួល ដាក់តាំង បញ្ចាំង ឬបង្ហាញនៅទីសាធារណៈនូវរូបភាពនិងសម្ភារៈអាសអាភាស ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី៧(ប្រាំពីរ) ថ្ងៃដល់១ (មួយ) ខែ និងពិន័យជាប្រាក់ពី១០០.០០០ (មួយសែន)រៀល ដល់២០០.០០០ (ពីរសែន)រៀល។
ជនណាកាន់កាប់ ដឹកជញ្ជូន នាំចូល ឬ នាំចេញនូវរូបភាព និងសម្ភារៈអាស អាភាសក្នុងគោលដៅយកទៅប្រើប្រាស់នៅក្នុងការប្រព្រឹត្តបទល្មើសខាងលើ ត្រូវផ្តន្ទាទោសដូចគ្នានឹងកថាខណ្ឌទី១ខាងលើ។
ជនណាផលិតរូបភាព និងសម្ភារៈអាសអាភាសក្នុងគោលដៅយកប្រើប្រាស់នៅក្នុងការប្រព្រឹត្តបទល្មើសណាមួយ ដូចមានចែងនៅក្នុងកថាខណ្ឌទី១ និងទី២នៃមាត្រានេះ ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី១ (មួយ) ខែ ដល់១ (មួយ) ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី២០០.០០០ (ពីរសែន) រៀល ដល់២០០០.០០០ (ពីរលាន)រៀល។
ពាក្យគន្លឹៈក្នុងមាត្រា៣៩នេះ គឺចែកចាយ លក់ ជួល ដាក់តាំង បញ្ចាំង ឬបង្ហាញនៅទីសាធារណៈ និងពាក្យគោលដៅ ឬគោលបំណង ។
ក្នុងន័យនេះ ឧបមាថា លោកអ៊ួន ឈិន ពិតជាបានផលិតវីដេអូអាសអាភាសមែនទៅចុះ ប៉ុន្តែដរាបណាគាត់មិនបានយកទៅដាក់តាំងបង្ហាញជាសាធារណៈ ឬមានគោលបំណងធ្វើអាជីវកម្មទេនោះ លោកអ៊ួន ឈិន មិនមានទោសទណ្ឌនោះទេ។ ក្នុងបរិបទឧទាហរណ៍នេះ លោក អ៊ួន ឈិន មិនបានយករូបភាពអាសអាភាសដែលគាត់បានថតនោះទៅដាក់តាំងបង្ហាញជាសាធារណៈឯណា គឺមន្ត្រីនគរបាលជាន់ខ្ពស់ណាមួយឯណោះទៅវិញទេដែលលួចបញ្ចេញផ្សព្វផ្សាយរូបភាពអាសអាភាសនោះជាសាធារណៈ។ វាមិនខុសគ្នានឹងការលួចថតសម្លេងសន្ទានាឯកជនតាមទូរស័ព្ទរបស់គេនោះទេ គឺគេនិយាយគ្នាតែពីរនាក់ មិនចង់អោយអ្នកណាឮសោះ ប៉ុន្តែយើងបែរជាលួចថតសម្លេងរបស់គេយកទៅផ្សព្វផ្សាយទាំងខុសច្បាប់ទៅវិញ។
លោកមេធាវី កែវ វ៉ាន់នី ក៏យល់ស្របតាមការបកស្រាយមាត្រា៣៩នៃច្បាប់ស្តីពីការបង្រ្កាបអំពើជួញដូរមនុស្ស និងអំពើធ្វើអាជីវកម្មផ្លូវភេទ ខាងលើនេះដែរ។
សម្លេងមេធាវី៖ ប្រសិនបើយើងដាក់តាំង ចែកចាយ រូបភាពអាសអាភាស អាហ្នឹងវាជាបទល្មើសហើយ។ ប្រសិនបើយើងផលិតក្នុងគោលបំណងយកទៅដាក់តាំង យកទៅចែកចាយបន្ត យកទៅផ្សព្វផ្សាយ អាហ្នឹងបានមានទោស។ ប្រសិនបើយើងគ្រាន់តែផលិតដើម្បីយកទុកមើលជាឯកជន អត់មានទោសទេ។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្សជាតិ និងអង្គការអន្តរជាតិធំៗ មានអង្គការអ្នកសារព័តមានគ្មានព្រំដែន (Reporter Without Borderប្រសិន) អង្គការសិទ្ធិមនុស្សយូមែនរ៉ៃវ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) អង្គការ អេមណេស្ទីអេនថឺណេសិនណាល់ (Amnesty International) ជាដើម បានហៅលោកអ៊ូន ឈិន និងលោក យាង សុធារិន្ទ ថា ជាអ្នកទោសមនសិការ និងបានទាមទារអោយដោះលែងអតីតអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរីទាំងពីររូប ជាបន្ទាន់និងគ្មានលក្ខខណ្ឌ៕