មន្ត្រីអ.ស.បស្នើគ.ជ.បយកចិត្តទុកដាក់ការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតរបស់ពលករចំណាកស្រុក
2016.03.25
អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំកម្ពុជា អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត (Rhona Smith) [រូបកណ្ដាល] ជួបមន្ត្រីគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៦។
Photo: UNOHCHRC
អ្នករាយការណ៍ពិសេសទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំកម្ពុជា អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត (Rhona Smith) ស្នើឲ្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) យកចិត្តទុកដាក់ពីការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតរបស់ពលករខ្មែរចំណាកស្រុកនៅក្រៅប្រទេស។ ការស្នើនេះ ត្រូវបានលើកឡើងនៅក្នុងជំនួបរវាងអ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត ជាមួយប្រធាន គ.ជ.ប លោក ស៊ិក ប៊ុនហុក នៅថ្ងៃទី២៥ ខែមីនា។
ការស្នើរបស់អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត ពេលនេះ គឺស្របពេលដែលកន្លងមក បញ្ហានេះក៏ត្រូវបានគណបក្សប្រឆាំង និងគណបក្សទើបបង្កើតថ្មីមួយចំនួន ព្រមទាំងសង្គមស៊ីវិលធ្វើការពាក់ព័ន្ធនឹងការងារបោះឆ្នោត លើកឡើងពីការផ្ដល់លទ្ធភាព និងភាពងាយស្រួលក្នុងការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតសម្រាប់ពលរដ្ឋ និងពលករខ្មែរកំពុងធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសផងដែរ។
ជុំវិញការស្នើរបស់អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត នេះ អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត លោក ហង្ស ពុទ្ធា មានប្រសាសន៍ថា គ.ជ.ប មិនមានលទ្ធភាពក្នុងការរៀបចំឲ្យមានការចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសនោះទេ។ លោក ហង្ស ពុទ្ធា ផ្តល់ហេតុផលចម្បងថា ច្បាប់បោះឆ្នោតរបស់កម្ពុជា មិនបានចែងពីការអនុញ្ញាតឲ្យ គ.ជ.ប រៀបចំការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតសម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសនោះទេ។ លើសពីនេះ លោកថា សូម្បីតែការរៀបចំការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតនៅក្នុងប្រទេស វាមានភាពស្មុគស្មាញណាស់ទៅហើយ ទម្រាំរៀបចំឲ្យមានការបោះឆ្នោតនៅក្រៅប្រទេសទៀតនោះ គ.ជ.ប មិនទាន់មានលទ្ធភាពនោះទេ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មន្ត្រីនាំពាក្យរូបនេះបញ្ជាក់ថា គ.ជ.ប ទុកពេលរហូតដល់ ៣ខែ សម្រាប់ការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត។ ដូច្នេះលោកថា ក្នុងរយៈពេលនេះ ពលករខ្មែរអាចធ្វើដំណើរមកចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា បាន។
លោក ហង្ស ពុទ្ធា បញ្ជាក់ថា គ.ជ.ប គ្រោងរៀបចំការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតចាប់ពីខែកក្កដា រហូតដល់ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៦៖ «រយៈពេល ៣ខែនេះ ពលរដ្ឋដែលរស់នៅ ឬធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសអញ្ជើញមកចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតបាន ហើយពលរដ្ឋដែលផ្លាស់ប្ដូរទីលំនៅ ឬក៏ចល័តធ្វើការងារនៅក្នុងប្រទេសលោកអាចធ្វើការសម្រេចចិត្តចុះឈ្មោះនៅកន្លែងណាក៏បានដែរ រហូតដល់ច្បាប់ចែងថា ឲ្យតែមានលិខិតបញ្ជាក់ពីទីសំណាក់ ដូច្នេះបើគាត់មានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណហើយ តែខុសលំនៅ ហើយគាត់សម្រេចចិត្តចុះឈ្មោះក្នុងឃុំណា ឲ្យតែគាត់បានរស់នៅក្នុងឃុំហ្នឹង ឬក៏ធ្វើការ ឬជួលផ្ទះកន្លែងនោះ គឺគាត់អាចចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតបានដូចគ្នា»។
កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ប្រធានគណបក្សយុត្តិធម៌ជាតិខ្មែរ លោក ហ៊ាង ឫទ្ធី បានស្នើទៅកាន់សហភាពអឺរ៉ុប ជំរុញឲ្យ គ.ជ.ប រៀបចំឲ្យមានការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតសម្រាប់ពលករខ្មែរធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសផងដែរ។
ទំព័រហ្វេសប៊ុក (Facebook) របស់ការិយាល័យអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស ប្រចាំកម្ពុជា ឲ្យដឹងថា ក្រៅពីស្នើឲ្យ គ.ជ.ប សម្រួលដល់ដំណើរការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតពលករខ្មែរចំណាកស្រុកនៅក្រៅប្រទេស អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត ក៏ស្នើឲ្យ គ.ជ.ប យកចិត្តទុកដាក់ពីការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតរបស់ជនអនាថា ជនពិការ អ្នកតាំងទីលំនៅថ្មី ស្ត្រី និងជនជាតិដើម។
លើសពីនេះទៀត អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត ក៏ទទូចឲ្យ គ.ជ.ប ធ្វើយ៉ាងណាធានាថា អ្នកមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតទាំងអស់អាចចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតនៅមុនពេលបោះឆ្នោតបាន ព្រមទាំងស្នើឲ្យ គ.ជ.ប បង្កើតកម្មវិធីទូលំទូលាយដើម្បីអប់រំពលរដ្ឋ និងអ្នកបោះឆ្នោតឲ្យបានយល់ពីដំណើរការបោះឆ្នោត និងពីបញ្ហាប្រឈមពាក់ព័ន្ធនានា។
ទោះជាកម្ពុជា បានរៀបចំការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេដឹកនាំប្រទេសអស់ ៥អាណត្តិហើយក្តី ប៉ុន្តែនៅមុនពេល អំឡុងពេល និងក្រោយពេលការបោះឆ្នោតម្តងៗ ពលរដ្ឋ និងបក្សប្រឆាំងតែងរអ៊ូរទាំ និងតវ៉ាពីភាពមិនប្រក្រតីនានាក្នុងពេលបោះឆ្នោត ដោយសារគ្មានឈ្មោះបោះឆ្នោត បាត់ឈ្មោះបោះឆ្នោត មានឈ្មោះខ្មោចច្រើន មានគេបោះឆ្នោតជំនួស ការបង្កការលំបាកក្នុងការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត ឬការគំរាមកំហែងផ្នែកនយោបាយជាដើម។
ក្នុងពេលធ្វើជាអ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំកម្ពុជា លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌី (Surya Subedi) បានរកឃើញថា កត្តាសំខាន់បំផុតមួយក្នុងចំណោមកត្តាមួយចំនួនទៀតដែលនាំឲ្យមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរនៅកម្ពុជា នោះគឺការបោះឆ្នោតមិនមានភាពយុត្តិធម៌។ ការជួបពិភាក្សារបស់អ្នករាយការណ៍ថ្មីអ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត ជាមួយ គ.ជ.ប ពេលនេះ ស្ដែងឲ្យឃើញថា អង្គការសហប្រជាជាតិនៅតែបារម្ភចំពោះដំណើរការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ក្នុងពេលខាងមុខនៅឡើយ។
ក្រៅពីជួបប្រធាន គ.ជ.ប លោក ស៊ិក ប៊ុនហុក នៅថ្ងៃទី២៥ ខែមីនា ដដែល អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត ក៏ជួបពិភាក្សាជាមួយប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋាភិបាល លោក ម៉ក់ សម្បត្តិ និងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអភិវឌ្ឍជនបទ លោក ជា សុផារ៉ា ផងដែរ។
ក្នុងជំនួបជាមួយលោក ម៉ក់ សម្បត្តិ អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត ពិភាក្សាពីផែនការសកម្មភាពរបស់គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ក្នុងការរៀបចំរបាយការណ៍នានា ដែលមិនទាន់បានដាក់ជូនស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្ស និងពីតួនាទីរបស់គណៈកម្មាធិការនេះ ពាក់ព័ន្ធនឹងបណ្ដឹងបុគ្គល ការឃ្លាំមើលបាតុកម្ម និងការតវ៉ានានា។
ចំណែកក្នុងជំនួបជាមួយលោក ជា សុផារ៉ា ភាគីទាំង២ ពិភាក្សាលើបញ្ហានៃការអភិវឌ្ឍសហគមន៍ជនជាតិដើម កិច្ចការពារដីរបស់សហគមន៍ ដំណើរការចុះបញ្ជីមុនទទួលបានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីសហគមន៍ សារសំខាន់នៃកិច្ចពិគ្រោះយោបល់ជាមួយសហគមន៍រងគ្រោះក្នុងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ ការដោះស្រាយផលប៉ះពាល់ដោយសារគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ ការផ្ដល់សម្បទានដី និងដំណើរការតាំងទីលំនៅថ្មីរបស់ពលរដ្ឋជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- លោក ឃួង ស្រេង ពីមន្ត្រីខណ្ឌតូចតាចទៅជាអភិបាលក្រុងភ្នំពេញដោយសារស្នាដៃបម្រើគ្រួសារត្រកូលហ៊ុន
- លោក ហ៊ុន ម៉ានី ស្នើឲ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដកប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានចំនួន៤ ខេត្ត នៅជុំវិញតំបន់ព្រៃឡង់
- លោក ហេង សិទ្ធី ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដល់រុស្សីក្រោយស្នើឱ្យលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ចុះចេញពីតំណែង
- ខ្មាន់កាំភ្លើងបង្ហាញអត្តសញ្ញាណអ្នកបញ្ជាឱ្យបាញ់សម្លាប់លោក លិម គិមយ៉ា ក្រោយពេលតុលាការចេញដីកាចាប់ខ្លួនលោក លី រតនរស្មី
- មន្ត្រីបក្សកាន់អំណាចព្យាយាមលាងជម្រះលោក ហ៊ុន សែន ពាក់ព័ន្ធឃាតកម្មលើលោក លិម គិមយ៉ា