សង្គមស៊ីវិលជំរុញឱ្យកែមាត្រាច្បាប់ពុករលួយដើម្បីឱ្យមន្ត្រីប្រកាសទ្រព្យសម្បត្តិជាសាធារណៈ
2024.02.01

អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយគ្រោងនឹងបញ្ចប់ការទទួលឯកសារប្រកាសទ្រព្យសម្បត្តិ និងបំណុលនៅថ្ងៃទី៣១ ខែមករា ក្រោយពីទទួលបានឯកសារប្រកាសទ្រព្យសម្បត្តិរបស់មន្ត្រីរាជការជិត ២ម៉ឺននាក់។ ទោះជាយ៉ាងណា សង្គមស៊ីវិលជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកែមាត្រាច្បាប់ប្រឆាំងពុករលួយមួយចំនួនដើម្បីឱ្យការប្រកាសទ្រព្យសម្បត្តិរបស់មន្ត្រីរាជការបង្ហាញជាសាធារណៈ។
អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ថ្ងៃទី៣០ ខែមករា លើកឡើងនៅលើទំព័រហ្វេសបុក (Facebook) ថាមន្ត្រីរាជការដែលជាប់កាតព្វកិច្ច បានមកប្រកាសទ្រព្យសម្បត្តិ និងបំណុលចំនួនជិត ២ម៉ឺន (១៨.១០៧) នាក់ ដែលស្មើនឹង ៩៩ភាគរយ នៃចំនួនប្រកាសសរុប។
ការប្រកាសទ្រព្យសម្បត្តិរបស់មន្ត្រីរាជការ គឺស្របតាមមាត្រា១៧ នៃច្បាប់ប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ដែលចែងថា មន្ត្រីរាជការស៊ីវិល តាមក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋ ចាប់ពីប្រធាននាយកដ្ឋាន យោធា នគរបាល ចាប់ពីស័ក្តិ៥ មន្ត្រីតុលាការ និងអ្នកដែលត្រូវបានតែងតាំងពីការបោះឆ្នោត រួមមាន៖ សមាជិកព្រឹទ្ធសភា រដ្ឋសភា រដ្ឋាភិបាល និងក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ក្រុងស្រុកខណ្ឌ ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ ត្រូវជាប់កាតព្វកិច្ច ប្រកាសទ្រព្យសម្បត្តិ និងបំណុលរៀងរាល់ពីរឆ្នាំម្ដង នៅក្នុងខែមករា ហើយមិនឱ្យហួសថ្ងៃទី៣១ ខែមករា ឡើយ។ តាមច្បាប់ប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ការប្រកាសទ្រព្យសម្បត្តិ និងបំណុលនេះ ធ្វើឡើងដោយសម្ងាត់ បិទក្នុងស្រោមសំបុត្រ។ ចំណែកលុយក្នុងធនាគារមិនតម្រូវឱ្យប្រកាសទេ។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី លើកឡើងថា ការប្រកាសទ្រព្យសម្បត្តិ និងបំណុល ដែលធ្វើឡើងដោយសម្ងាត់បិទក្នុងស្រោមសំបុត្រមិនអាចបំបាត់អំពើពុករលួយបាននោះទេ ព្រោះថា ភាគីដែលដឹងមានតែសាមីខ្លួន និងមន្ត្រីប្រឆាំងអំពើពុករលួយប៉ុណ្ណោះ។ លោក ប៉ិច ពិសី បន្តថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែធ្វើវិសោធនកម្ម ឬកែប្រែមាត្រាច្បាប់ប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ដើម្បីឱ្យបុគ្គលដែលត្រូវប្រកាសទ្រព្យសម្បត្តិទាំងនោះធ្វើឡើងជាសាធារណៈ ហើយពលរដ្ឋ និងអ្នកសារព័ត៌មានអាចដឹងពីភាពមិនប្រក្រតីនៃទ្រព្យសម្បត្តិរបស់មន្ត្រីរាជការទាំងនោះ។
លោក ប៉ិច ពិសី៖ «ប្រសិនជាអ្នកដែលប្រកាសហ្នឹងគាត់ដឹងខ្លួនថាគាត់ពលរដ្ឋផ្សេងៗ មើលគាត់គេដឹងព័ត៌មានពីគាត់លំអិតអ៊ីចឹង គេដឹងព័ត៌មានពីគាត់អ៊ីចឹង គាត់ក៏មានការខ្លាចរអាក្នុងការកេងប្រវ័ញ្ចអីណាមួយនៅក្នុងការប្រើប្រាស់បណ្ដាញខុសដើម្បីផលប្រយោជន៍ខ្លួនឯងដែរ អ្នកដែលប្រកាសគាត់រៀងញញើតដែរមិនសូវហ៊ានធ្វើ ព្រោះព័ត៌មានគាត់ត្រូវបានដឹងជាសាធារណៈ ទោះបីជាយើងគិតថាមានផលវិបាកមួយចំនួន ធម្មតាអ្នកខ្លះគេបារម្ភពីសុវត្ថិភាពទ្រព្យសម្បត្តិនៅពេលដែលប្រកាសទៅគេដឹងទ្រព្យអី ប៉ុន្តែយើងប្រើយន្តការផ្សេងដើម្បីការពារបាន»។
អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ (Transparency International) នៅថ្ងៃទី៣០ ខែមករា ចេញផ្សាយរបាយការណ៍រកឃើញថា ស្ថានភាពអំពើពុករលួយនៅប្រទេសកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពគួរឱ្យបារម្ភ និងអាក្រក់ជាងឆ្នាំមុន ដោយទទួលបានពិន្ទុ ២២ ដែលធ្វើឱ្យកម្ពុជាធ្លាក់មកស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ទី១៥៨ ក្នុងចំណោមប្រទេស និងដែនដីចំនួន ១៨០។
ចំណែកប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាព លោក យង់ គឹមអេង មានប្រសាសន៍ថា ការប្រកាសទ្រព្យសម្បត្តិរបស់មន្ត្រីរាជការធ្វើឡើងក្នុងគោលដៅលុបបំបាត់អំពើពុករលួយ។ ទោះជាយ៉ាងណា លោក យង់ គិមអេង ថា យន្តការនេះនឹងគ្មានប្រសិទ្ធភាពនោះទេ ប្រសិនបើការប្រកាសទ្រព្យសម្បត្តិទាំងនោះមិនអាចបង្ហាញជាសាធារណៈ។
លោក យង់ គិមអេង៖ «ការប្រកាសទ្រព្យសម្បត្តិជាសាធារណៈនេះ វានឹងជួយដើម្បីឱ្យសាធារណជនធ្វើការតាមដាន គឺអាចប្រៀបធៀបមើលចំណូលបច្ចុប្បន្នរបស់គាត់ និងអនាគត តើវាខុសគ្នាខ្លាំងទេ ហើយប្រាក់ខែរបស់គាត់ ហើយមុខជំនួញរបស់គាត់ខ្លះៗ ហ្នឹង តើប្រាក់ខែរបស់គាត់បានទៅដល់ហ្នឹងទេ អ៊ីចឹងគេងាយស្រួលក្នុងការមើលអ៊ីចឹង»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចសុំឆ្លើយតបជុំវិញរឿងនេះពីអ្នកនាំពាក្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីលោក មាស សោភ័ណ្ឌ និងអ្នកនាំពាក្យរបស់អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ លោក សយ ច័ន្ទវិចិត្រ បានទេនៅថ្ងៃទី៣១ ខែមករា។
បើទោះជាប្រទេសកម្ពុជាមានច្បាប់ស្ដីពីការប្រឆាំងអំពើពុករលួយ និងមានអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយដែលជាស្ថាប័នទទួលបន្ទុកកម្ចាត់អំពើពុករលួយក្ដី ប៉ុន្តែកន្លងមក គេសង្កេតឃើញថា ស្ថាប័នមួយនេះបង្ក្រាបអំពើពុករលួយបាន តែទៅលើមន្ត្រីតូចតាចនៅថ្នាក់ក្រោម ចំណែកមន្ត្រីគ្រាក់ៗ មានអំណាច និងទ្រព្យមហាសាលដែលគេសង្ស័យថា បានមកដោយសារការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយនោះ អង្គភាពមួយនេះមិនហ៊ានចាត់វិធានការច្បាប់នោះឡើយ។
របាយការណ៍អង្គការតម្លាភាព បង្ហាញថា អំពើពុករលួយបន្តកើតមានធ្ងន់ធ្ងរនៅកម្ពុជាដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលខ្វះឆន្ទៈក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ និងកង្វះប្រសិទ្ធភាពក្នុងការផ្ដន្ទាទោសមន្ត្រីប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ការប្រើប្រាស់ធនធានដោយមិនត្រឹមត្រូវ និងយន្តការគណនេយ្យភាពនៅទន់ខ្សោយជាដើម។ ក្រៅពីនេះ កម្ពុជានៅមានហានិភ័យខ្ពស់នៃការទទួលសំណូក និងការប្រព្រឹត្តពុករលួយក្នុងប្រតិបត្តិការអាជីវកម្មប្រចាំថ្ងៃ ប្រព័ន្ធតុលាការដែលមិនដំណើរការ និងកំណើនឥទ្ធិពលនៃផលប្រយោជន៍របស់ក្រុមមនុស្សមួយភាគតូច៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។