អ្នកឃ្លាំមើលលើកឡើងថា ការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នឹងមិនមានប្រសិទ្ធភាពនោះទេ
2024.02.09
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កើត រិទ្ធ ថ្លែងកាលពីថ្ងៃទី៨ កុម្ភៈ ២០២៤។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុកក្រសួងយុត្តិធម៌
អ្នកវិភាគ និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលយល់ឃើញថា រដ្ឋាភិបាលគួរលុបបំបាត់អំពើពុករលួយ និងធ្វើឱ្យស្ថាប័នអនុវត្តច្បាប់ឯករាជ្យជាមុនសិន ទើបអាចធានាដល់ប្រសិទ្ធភាពនៃការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។ ពួកគាត់ថា កំណែទម្រង់លើប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នេះ មានប្រសិទ្ធភាព ឬមិនមានប្រសិទ្ធភាព អាស្រ័យទៅលើឆន្ទៈនយោបាយ។
អ្នកវិភាគសង្កេតឃើញថា រដ្ឋាភិបាលបានធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ជាច្រើនលើកមកហើយ ប៉ុន្តែប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌កម្ពុជា ហាក់នៅនឹងថ្កល់មួយកន្លែង ដោយសារការអនុវត្តនៅខ្វះតម្លាភាព និងសុក្រឹតភាព។
អ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍន៍សង្គមលោកបណ្ឌិត មាស នី ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅថ្ងៃទី៨ កុម្ភៈ ថា ការធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ជាច្រើនលើករបស់រដ្ឋាភិបាលកន្លងមកនេះ នៅមិនទាន់មានភាពល្អប្រសើរឡើយ។ លោកមើលឃើញថា ប្រព័ន្ធច្បាប់បច្ចុប្បន្ននៅតែជាឋានសួគ៌សម្រាប់អ្នកមានលុយ មានអំណាចប្រើប្រាស់ ដើម្បីស្វែងរកផលប្រយោជន៍ និងគេចចេញពីការទទួលខុសត្រូវ។ «»
ការលើកឡើងនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី០៦ កុម្ភៈ បានចេញអនុក្រឹត្យ ស្ដីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅ នៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋាន គណៈកម្មការដឹកនាំការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។ អនុក្រឹត្យបានចែងពីតួនាទី និងភារកិច្ច របស់អគ្គលេខាធិការដ្ឋាន គណៈកម្មការដឹកនាំការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ហៅកាត់ថា គ.ក.ប.យ មានដូចជា សម្របសម្រួល និងធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ជាមួយដៃគូអភិវឌ្ឍ និងអង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិ លើការងារពាក់ព័ន្ធ និងការងារកែទម្រង់យុត្តិធម៌។ ក្នុងនោះ អនុក្រឹត្យ ក៏បានចែងពីតួនាទី នាយកដ្ឋានកិច្ចការកែទម្រង់ ដែលមានភារកិច្ច សម្របសម្រួល ការអនុវត្តកម្មវិធី កែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ជាមួយបណ្ដាក្រសួង ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ និងសាលាជម្រះក្ដី និងអយ្យការអមសាលាជម្រះក្ដី គ្រប់ជាន់ថ្នាក់។
នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត លើកឡើងថា នៅពេលប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស និងអ្នករាយការណ៍ស្ថានការណ៍សិទ្ធិមនុស្សប្រចាំនៅកម្ពុជា សង្គមស៊ីវិលតែងតែផ្ដល់យោបល់ឱ្យរដ្ឋាភិបាល កែទម្រង់ប្រព័ន្ធច្បាប់ ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និងតុលាការ ឱ្យមានភាពឯករាជ រួចមកហើយ ប៉ុន្តែសំណើនេះហាក់មិនទាន់ចេញជារូបរាងពេញលេញនោះទេ។
លោក អំ សំអាត៖ «ខ្ញុំយល់ថា កំណែទម្រង់លើប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នេះ មានប្រសិទ្ធភាព ឬមិនមានប្រសិទ្ធភាព វាអាស្រ័យទៅលើឆន្ទៈនយោបាយ នៅក្នុងប្រព័ន្ធកំណែទម្រង់ហ្នឹងទេ។ បើយើងមានឆន្ទៈ ក្នុងការធ្វើកំណែទម្រង់ពិតប្រាកដ នោះនឹងធ្វើឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពពិតប្រាកដហើយ។ ពីព្រោះ បើយើងមើលទៅ បច្ចុប្បន្ននេះ ស្ថាប័នប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ឬក៏តុលាការ យើងឃើញថា មានការរិះគន់ច្រើនដែរ»។
ទោះយ៉ាងណា នេះមិនមែនជាលើកដំបូងនោះទេ ដែលរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧នេះ បានធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។ ជាក់ស្ដែង កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែមករា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កើត រិទ្ធ បានចេញសេចក្ដីសម្រេច ស្ដីពីការបង្កើតក្រុមការងារនៃគណៈកម្មការដឹកនាំ និងអនុវត្តយុទ្ធនាការត្រួតពិនិត្យ និងដោះស្រាយភាពមិនប្រក្រតីនៅតាមតុលាការ ដោយក្រុមការងារនេះ មានតួនាទីស៊ើបអង្កេតចម្រាញ់យកមន្ត្រីស្អាតស្អំ និងចាត់វិធានការលើមន្ត្រីខិលខូច។ ក្រោយមកទៀត កាលពីថ្ងៃទី១៨ មករា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កើត រិទ្ធ បានស្នើសុំកិច្ចសហការពីប្រធានអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ(ACU) លោក ឱម យិនទៀង ដើម្បីលើកកម្ពស់គុណភាព និងប្រសិទ្ធភាពនៃប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និងពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ ចំពោះសំណុំរឿង ៣ប្រភេទ គឺគ្រឿងញៀន គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ និងអត្រានុកូលដ្ឋាន។
បើទោះជាយ៉ាងណា ស្ថាប័នតុលាការនៅតែទទទួលរងការរិះគន់ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ អង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិ ថាអនុវត្តច្បាប់គ្មានតម្លាភាព និងលម្អៀង ជាពិសេសរើសអើង ឬពុករលួយផ្នែកនយោបាយ។
របាយការណ៍ស្ដីពីសន្ទស្សន៍នីតិរដ្ឋប្រចាំឆ្នាំ២០២២ របស់អង្គការគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក (WJP) បង្ហាញថា កម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់អាក្រក់បំផុតរហូតដល់បាតតារាងគឺនៅលេខរៀង១៣៩ ក្នុងចំណោម ១៤០ប្រទេស គឺគ្រាន់បើតែជាងប្រទេស វេណេហ្ស៊ុយអេឡា ( Venezuela) មួយតែប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកសង្កេតការណ៍ថា ការបង្កើតគណៈកម្មាធិការនេះ ឬគណៈកម្មាធិការនោះជាន់លើសមត្ថកិច្ចដែលមានស្រាប់ បានក្លាយជាទម្លាប់ដដែលៗរបស់របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទៅហើយ។ ពួកគេចង់ឃើញការប្រើប្រាស់ និងពង្រឹងសមត្ថកិច្ច ឬដែនអំណាចរបស់ស្ថាប័នដែលមានស្រាប់ ឧទាហរណ៍៖ ដូចជា ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម ដែលជាស្ថាប័នកំពូលកំណត់ក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលមានតួនាទីពង្រឹងនិងលើកកំពស់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និងឯករាជរបស់តុលាការ ជាជាងបង្កើតថ្មីជាន់លើគ្នា តែបញ្ហានៅកើតមាន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- សភាអឺរ៉ុប ជំរុញឱ្យសើរើប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA នៅសល់៨០% និងដាក់ទណ្ឌកម្មជាក់លាក់លើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា
- សមត្ថកិច្ចថៃចាប់បញ្ជូនជនភៀសខ្លួនខ្មែរជិត១០នាក់ទៅកម្ពុជា
- UNHCR អំពាវនាវដល់កម្ពុជា និងថៃ ឱ្យគោរពតាមច្បាប់ស្ដីពីការមិនចាប់បញ្ជូនជនភៀសខ្លួនត្រឡប់ទៅឱ្យរងទុក្ខបុកម្នេញនៅប្រទេសកំណើត
- បទសម្ភាសន៍លោក សុខ ឥសាន ស្ដីពីគម្រោងរដ្ឋាភិបាលបង្កើតច្បាប់ប្រឆាំងភេរវកម្ម ដើម្បីទប់ទល់លោក សម រង្ស៊ី
- ជនភៀសខ្លួនខ្មែរ ៦នាក់ ដែលបញ្ជូនពីថៃ ត្រូវបានឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារផ្សេងគ្នា អំពីបទក្បត់ជាតិ