សង្គមស៊ីវិលនិងបក្សនយោបាយនឹងចូលប្រជុំពិគ្រោះយោបល់សេចក្ដីព្រាងបទបញ្ជានិងនីតិវិធីចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត
2016.01.23
លោក យឹម សុវណ្ណ មន្ត្រីនាំពាក្យ និងជាប្រធានក្រុមការងារគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ប្រចាំមណ្ឌលភ្នំពេញ ក្នុងវេទិកាអ្នកស្ដាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី កាលពីយប់ថ្ងៃទី១៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣។
Photo: RFA
អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងបក្សនយោបាយ អះអាងថា ពួកគេបានត្រៀមខ្លួនជាស្រេចដើម្បីចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំពិគ្រោះយោបល់ លើសេចក្ដីព្រាងបទបញ្ជា និងនីតិវិធីសម្រាប់ការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ដើម្បីរៀបចំបញ្ជីការបោះឆ្នោតថ្មីនៅឆ្នាំ២០១៦នេះ។ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ស្វាគមន៍ចំពោះការចូលរួមនេះ។
គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ហៅកាត់ថា គ.ជ.ប ប្រកាសថា នឹងរៀបចំកិច្ចប្រជុំពិគ្រោះ យោបល់ទៅ លើសេចក្ដីព្រាងនេះ នៅថ្ងៃទី២៨ មករា ដោយរំពឹងថា នឹងមានការចូលរួមពី តំណាងគណបក្សនយោបាយ អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល អង្គទូត អ្នកជំនាញការបោះ ឆ្នោតរបស់ជប៉ុន និងសហភាពអឺរ៉ុប។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក យឹម សុវណ្ណ មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី២៣ មករា ថា គណបក្សប្រឆាំង នឹងចូលរួមពិភាក្សានៅកិច្ចប្រជុំនោះ ប៉ុន្តែលោកថា រហូតមកទល់ពេលនេះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មិនទាន់ទទួលបានលិខិតអញ្ជើញជាផ្លូវការពី គ.ជ.ប នៅឡើយ៖ «បើឃើញមានលិខិតអញ្ជើញយើងនឹងទៅចូលរួម ដើម្បីពិនិត្យមើលថាតើ នីតិវិធី និងបទបញ្ជាហ្នឹងយ៉ាងម៉េច គួរកែលម្អ ឬមានចំណុចខ្លាំងចំណុចខ្សោយកន្លែងណា ចូលរួមមតិ យោបល់ដើម្បីធ្វើម៉េច ជៀសវាងកុំឲ្យមានបញ្ហាក្នុងការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត»។
ស្រដៀងគ្នានេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន បញ្ជាក់ថា គណបក្សមិនទាន់ទទួលបានព័ត៌មាន នៃអញ្ជើញចូលរួមនៅឡើយ។ យ៉ាងណា លោក សុខ ឥសាន សាទរចំពោះ ការរៀបចំរបស់ គ.ជ.ប ឲ្យមានការចូលរួមពិគ្រោះយោបល់ពីគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធនេះ៖ «គ.ជ.ប នេះធ្វើក៏ក្នុងលក្ខណៈមួយដែលមានការទទួលខុសត្រូវដែរ ចំពោះគណបក្ស ទាំង២ ក៏ដូចជាពលរដ្ឋទូទៅសុទ្ធតែឯកភាពធ្វើការរៀបចំ គ.ជ.ប ថ្មីនេះហើយ បើថារៀបចំ ហើយ យើងមិនទុកចិត្តទេ ហ្នឹងវាពិបាកយល់ដែរ យើងប្រគល់ការងារឲ្យគេ យើងត្រូវផ្ដល់ការទុកចិត្តឲ្យគេ»។
ក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិនៅឆ្នាំ២០១៣ អ្នកឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតឯករាជ្យ និងគណបក្សប្រឆាំង បានចោទប្រកាន់ថា មានភាពមិនប្រក្រតីជាច្រើនករណី ទាក់ទងនឹងបញ្ជីឈ្មោះអ្នក បោះឆ្នោត ដែលធ្វើឲ្យពលរដ្ឋមួយចំនួនបាត់ឈ្មោះក្នុងពេលបោះឆ្នោត ខ្លះមាន ឈ្មោះស្ទួន មិនអាចបោះឆ្នោតបានដោយសារមានអ្នកបោះរួចហើយ ឬអ្នកខ្លះទៀតអាចចុះ ឈ្មោះលើស ពីមួយកន្លែងជាដើម។ បន្ទាប់ពីការតវ៉ាពីគណបក្សប្រឆាំងអស់រយៈពេញមួយឆ្នាំ គណបក្ស ជាប់ឆ្នោតទាំងពីរសម្រេចកែទម្រង់ការបោះឆ្នោត ដោយរួមមាន ការរៀបចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត តាមប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័រ ដោយមានផ្ដិតស្នាមមេដៃ ដើម្បីបញ្ចៀស ការលួចអត្តសញ្ញាណអ្នកដទៃ ទៅបោះឆ្នោតជំនួស និង អោយមានភាព ងាយស្រួលក្នុងការត្រួតពិនិត្យ។
អ្នកនាំពាក្យគ.ជ.ប លោក ហង្ស ពុទ្ធា ឲ្យដឹងថា គ.ជ.ប នឹងធ្វើលិខិតអញ្ជើញទៅកាន់ភាគី ពាក់ព័ន្ធចូលរួមពិគ្រោះយោបល់នៅដើមសប្ដាហ៍ក្រោយ។ លោកថា គ.ជ.ប ស្វាគមន៍ចំពោះ ការចូលរួមរបស់គ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់៖ «សេចក្ដីព្រាងគឺក្នុងគោលបំណងដើម្បីធ្វើឲ្យមានភាពល្អប្រសើរនៃការចុះឈ្មោះតាម បែបអេឡិចត្រូនិច ដែលពុំធ្លាប់មានពីមុនមក អ៊ីចឹងការចូលរួមរបស់ភាគីពាក់ ព័ន្ធពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ អ្វីដែល គ.ជ.ប ចង់បង្ហាញនៅថ្ងៃទី២៨ ដែរនោះ គឺថាអនុសាសន៍មួយចំនួន គ.ជ.ប បានទទួលយកហើយ ក៏ប៉ុន្តែអនុសាសន៍មួយចំនួនក៏ គ.ជ.ប នឹង ថ្លឹងថ្លែង ជជែកគ្នាបន្ថែមទៀត ដើម្បីដាក់បញ្ហាថា ទទួលយក ឬមិនទទួលយក»។
សេចក្ដីព្រាងបទបញ្ជា និងនីតិវិធីសម្រាប់ការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត មានទាំងអស់៦ជំពូកនិង១ ឧបសម្ពន្ធ។ សេចក្ដីព្រាងនេះ ចែងអំពីការគ្រប់គ្រងការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ការងារបណ្ដុះបណ្ដាលអប់រំអ្នកបោះឆ្នោត និងការងារព័ត៌មានសាធារណៈ ពីការិយាល័យចុះឈ្មោះបោះ ឆ្នោត និងការិយាល័យបោះឆ្នោត ពីដំណើរការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ពីការដាក់ការទទួល និងដោះស្រាយបណ្ដឹង ព្រមទាំងពីភ្នាក់ងារគណបក្សនយោបាយ អ្នកសង្កេតការណ៍ និងអ្នកសារព័ត៌មាន។
លោក ហង្ស ពុទ្ធា អះអាងថា សេចក្ដីព្រាងនេះត្រូវបាន គ.ជ.ប ផ្ញើទៅកាន់ភាគីពាក់ព័ន្ធផ្ដល់ យោបល់រួចហើយ ប៉ុន្តែមិនទាន់រៀបចំឲ្យមានការជួបប្រជុំពិគ្រោះយោបល់រួមគ្នាជាផ្លូវការ។
លោក ហង្ស ពុទ្ធា បញ្ជាក់ថា មុននឹង គ.ជ.ប ទទួលយកអនុសាសន៍របស់ភាគីណាមួយ គ.ជ.ប ត្រូវពិនិត្យលើគោលការណ៍៣យ៉ាង ទី១ ថាតើអនុសាសន៍នោះស្របនឹងច្បាប់បោះ ឆ្នោតដែរឬទេ? ទី២ ថាតើអនុសាសន៍នោះនឹងផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ដល់ការបោះឆ្នោត យ៉ាងណាខ្លះ? ហើយទី៣ ថាតើអនុសាសន៍នោះ គ.ជ.ប អាចធ្វើតាមបានដែរឬទេ?
នាយកប្រតិបត្តិ គណៈកម្មាធិការអព្យាក្រឹត និងយុត្តិធម៌ដើម្បីបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ នៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា និកហ្វិច (NICFEC) លោក សំ គន្ធាមី ឲ្យដឹងថា អង្គការសង្គមស៊ីវិលធ្វើការពាក់ព័ន្ធការបោះឆ្នោត នឹងជួបប្រជុំគ្នានៅថ្ងៃទី២៦ ដើម្បីប្រមូលអនុសាសន៍រួម ដើម្បីដាក់ជូន គ.ជ.ប ក្នុងថ្ងៃពិគ្រោះយោបល់នៅថ្ងៃទី២៨នោះ៖ «យើងនឹងមើលឃើញចំណុចខ្វះខាត ហើយចំណុចណាដែលពាក់ព័ន្ធនឹងអង្គការ សង្គមស៊ីវិលយើង យើងនឹងលើកឡើងពេលនោះ ហើយយើងសុំឲ្យមានការកែប្រែយ៉ាងម៉េច យើងនឹងលើកនៅពេលប្រជុំថ្ងៃទី២៨ តែម្ដង»។
ចំពោះការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតថ្មីដោយប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិចនេះ គ.ជ.ប បានធ្វើការចុះឈ្មោះ បោះឆ្នោតសាកល្បងម្ដងរួចហើយកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៥ ដោយជ្រើសរើសឃុំ-សង្កាត់ ចំនួន២៥នៅទូទាំង២៥រាជធានី-ខេត្ត ដើម្បីចុះឈ្មោះ។ សម្រាប់ការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតផ្លូវការ គ.ជ.ប គ្រោងនឹងរៀបចំធ្វើចំនួន៣ខែ គឺចាប់ពីខែឧសភា ដល់កក្កដា ឆ្នាំ២០១៦៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- លោក ឃួង ស្រេង ពីមន្ត្រីខណ្ឌតូចតាចទៅជាអភិបាលក្រុងភ្នំពេញដោយសារស្នាដៃបម្រើគ្រួសារត្រកូលហ៊ុន
- លោក ហ៊ុន ម៉ានី ស្នើឲ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដកប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានចំនួន៤ ខេត្ត នៅជុំវិញតំបន់ព្រៃឡង់
- លោក ហេង សិទ្ធី ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដល់រុស្សីក្រោយស្នើឱ្យលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ចុះចេញពីតំណែង
- ខ្មាន់កាំភ្លើងបង្ហាញអត្តសញ្ញាណអ្នកបញ្ជាឱ្យបាញ់សម្លាប់លោក លិម គិមយ៉ា ក្រោយពេលតុលាការចេញដីកាចាប់ខ្លួនលោក លី រតនរស្មី
- មន្ត្រីបក្សកាន់អំណាចព្យាយាមលាងជម្រះលោក ហ៊ុន សែន ពាក់ព័ន្ធឃាតកម្មលើលោក លិម គិមយ៉ា
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- តុលាការថៃចេញដីកាចាប់ខ្លួនជនសង្ស័យជនជាតិខ្មែរគឺលោក លី រតនរស្មី ករណីឃាតកម្មលើលោក លិម គិមយ៉ា
- លោក សម រង្ស៊ី អំពាវនាវឱ្យកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងអ្នកនយោបាយរួមគ្នាផ្លាស់ប្ដូររបបត្រកូល ហ៊ុន
- តុលាការបារាំង បានសាកសួរភរិយាលោក លិម គិមយ៉ា អំពីករណីឃាតកម្មលើលោក លិម គិមយ៉ា
- ភាពស្ងប់ស្ងាត់លើករណីឃាតកម្មលោក លិម គិមយ៉ា «បង្ហាញពីភាពគ្មានទំនួលខុសត្រូវរបស់រដ្ឋាភិបាល»
- អាជ្ញាធរត្រៀមបញ្ជូនអតីតឧកញ៉ា ហេង សិទ្ធី មកកម្ពុជា ក្រោយចាប់ខ្លួនបាននៅរុស្ស៊ី