ព្រឹទ្ធាចារ្យជនជាតិចារ៉ាយអះអាងថាដីខ្មែរបាត់បង់មិនតិចជាង១០គីឡូម៉ែត្រពីព្រំដែន
2015.06.09
ចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យជនជាតិដើមភាគតិចចារ៉ាយ ភូមិឡំ ឃុំប៉ក់ញ៉ៃ ស្រុកអូរយ៉ាដាវ ខេត្តរតនគិរី និយាយពីការបាត់បង់ដីព្រំដែនទៅប្រទេសវៀតណាម កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៥។
ជម្លោះដណ្ដើមទឹកដីនៅតំបន់ព្រំដែនខេត្តរតនគិរី រវាងពលរដ្ឋខ្មែរ និងពលរដ្ឋវៀតណាម នៅចំណុចដែលភាគីប្រទេសទាំងពីរមិនទាន់ឯកភាពគ្នាបោះបង្គោលព្រំដែន ដែលហៅថាតំបន់សនោះ កាន់តែរីករាលដាលធំឡើង បន្ទាប់ពីពលរដ្ឋវៀតណាម ចូលជីកស្រះចំនួន៧ នៅលើតំបន់ព្រំដែនត្រួតស៊ីគ្នា។
ភាគីពលរដ្ឋវៀតណាម អះអាងថា ដីដែលគេជីកស្រះជាដីរបស់វៀតណាម ចំណែកពលរដ្ឋខ្មែរអះអាងថា នេះជាការរំលោភបំពានបន្ថែមទៀតទៅលើដីខ្មែរដែលភាគីវៀតណាម បានបំពានមកលើដីតំបន់ព្រំដែនជាច្រើនឆ្នាំកន្លងទៅនេះ។
ចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យដើមកំណើតជាជនជាតិដើមភាគតិចចារ៉ាយ ចំនួនបីនាក់ រស់នៅភូមិឡំ ឃុំប៉ក់ញ៉ៃ ស្រុកអូរយ៉ាដាវ ខេត្តរតនគិរី ជាប់នឹងព្រំដែនស្រុកដាក់កឺ ខេត្តយ៉ាឡាយ ប្រទេសវៀតណាម កត់សម្គាល់ថា ជាង ៣០ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ដីខ្មែរនៅតំបន់គាត់ធ្លាប់រស់នៅបានបាត់បង់អស់មិនតិចជាង ១០គីឡូម៉ែត្រពីព្រំដែនបច្ចុប្បន្នឡើយ។
លោក សល់ ហ្លឹច អាយុ ៨២ឆ្នាំរៀបរាប់ជាភាសាចារ៉ាយ និងត្រូវបានបកប្រែថា កាលពីទសវត្សឆ្នាំ៨០ បង្គោលព្រំដែនខ្មែរឋិតនៅតំបន់អូរឡាង ចម្ងាយជាង ១០គីឡូម៉ែត្រពីព្រំដែនបច្ចុប្បន្ន ដែលភាគីកម្ពុជា និងវៀតណាម កំណត់ថាជាខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនតំបន់ស ហាមឃាត់មិនឲ្យភាគីណាប៉ះពាល់។ លោកកត់សម្គាល់ថា តំបន់នោះជាព្រៃក្រាស់មិនមានពលរដ្ឋទៅរស់នៅទេ។ រហូតមកទល់នឹងឆ្នាំ១៩៨២ ក្រោយពេលចាកចេញពីរបបខ្មែរក្រហម ជនជាតិចារ៉ាយខ្មែរ ៩គ្រួសាររស់នៅភូមិឡំ បានទៅកាប់ឆ្ការព្រៃលើកដំបូងនៅខាងកើតអូរហ្គ្រឹម ចម្ងាយប្រមាណ ៦គីឡូម៉ែត្រពីភូមិ ដើម្បីដាំស្រូវនៅទីនោះ៖ «លើសពីហ្នឹងទៀត ព្រំដែនហ្នឹងអូរឡាង តែគេកាប់ចម្ការឆ្នាំ៨១-៨២។ កាប់ចម្ការហ្នឹងកាប់ដោយកម្លាំង ដើមឈើធំៗណាស់ព្រៃស្រោង សត្វព្រៃសម្បូរណាស់ ខាងវៀតណាម អត់មានមកដល់ដែរ មានតែខាងភូមិឡំ ទៅដល់ហ្នឹងមាន ៩គ្រួសារកាប់ចម្ការដាំស្រូវ»។
សាក្សីមួយរូបទៀត គឺលោក រម៉ាស ហ្គ្រូប អាយុ ៦២ឆ្នាំ រៀបរាប់ដែរថា បីឆ្នាំក្រោយមកដោយសារតំបន់ធ្វើស្រែចម្ការពួកគាត់នៅឆ្ងាយពីភូមិពេក ទើបអ្នកភូមិទាំង ៩គ្រួសារបោះបង់ចម្ការនោះ ហើយមកកាប់ឆ្ការព្រៃជិតភូមិដើម្បីធ្វើកសិកម្ម។ រហូតមកទល់នឹងអំឡុងឆ្នាំ១៩៩៣ ទើបមានជនជាតិចារ៉ាយខ្មែរមកពីភូមិឆ្ងាយៗក្នុងស្រុកអូរយ៉ាដាវ មកកាប់ឆ្ការដីតំបន់នោះធ្វើចម្ការបន្ត។ ក្នុងអំឡុងពេលនោះដែរ ជនជាតិចារ៉ាយ នៅតំបន់ម៉ក់ស៊ឺង ប្រទេសវៀតណាម រស់នៅចម្ងាយជាង ១០គីឡូម៉ែត្រពីតំបន់នោះ ក៏បានមកកាប់ឆ្ការព្រៃធ្វើចម្ការជាមួយអ្នកភូមិខ្មែរនៅតំបន់នោះតាមប្រពៃណីជនជាតិដើមភាគតិចដូចគ្នា៖ «ព្រៃសហគមន៍ភូមិឡំ ហើយចុះមកនៅហ្នឹងកាលមុននៅភូមិអូរកម នោះ។ កាប់តាមអូរហ្គ្រឹម រហូតមកទល់ចុងវា កាលហ្នឹងអត់មានវៀតណាម មកឃាត់ទេ ក្នុងចម្ការគេដាំចេកដាំអំពៅដាំស្រូវហ្នឹង ហើយអត់មានស្អីទេ»។
សាក្សីអាយុ ៧០ឆ្នាំមួយរូបទៀត គឺលោក សេវ ជិល កត់សម្គាល់ជាភាសាចារ៉ាយ និងបានបកប្រែដែរថា នៅអំឡុងឆ្នាំ១៩៩៩ រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម បានយកគ្រឿងចក្រមកឈូសឆាយព្រៃនៅតំបន់នោះយកដីដាំកៅស៊ូ ហើយបញ្ចុះបញ្ចូលអ្នកភូមិជនជាតិដើមនៅតំបន់នោះ ឲ្យប្រគល់ដីចម្ការសម្រាប់គម្រោងដាំកៅស៊ូ ដោយសន្យាថារដ្ឋនឹងប្រគល់ដើមកៅស៊ូដែលដាំបាន ឲ្យទៅពលរដ្ឋទាំងនោះវិញតាមទំហំដីដែលពួកគាត់មាន នៅពេលដើមកៅស៊ូផ្តល់ផល។ ជាក់ស្តែង បន្ទាប់ពីអាជ្ញាធរវៀតណាម ដាំកៅស៊ូនៅតំបន់នោះរួចហើយ ជនជាតិចារ៉ាយ នៅតំបន់នោះត្រូវបានបណ្ដេញចេញ ហេតុនេះអ្នកភូមិចារ៉ាយ ខ្លះរត់ទៅភូមិចាស់របស់ខ្លួននៅទឹកដីវៀតណាម ខ្លះមករស់នៅទឹកដីខ្មែរនាតំបន់ព្រំដែននោះរហូតមក ដោយមិនមានមន្ត្រីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានយកចិត្តទុកដាក់បញ្ហានេះឡើយ៖ «វាថាចម្ការឯងនេះដាំកៅស៊ូ កាលកៅស៊ូមិនទាន់ធំដាំស្រូវ។ ចម្ការឯងនេះប៉ុណ្ណាវាស់ឲ្យប៉ុណ្ណឹង សងឯងប៉ុណ្ណឹង កៅស៊ូធំឲ្យឯងចៀរ ដល់កៅស៊ូធំហើយវាមិនឲ្យចៀរទេ វាដេញហើយ»។
មុនឆ្នាំ២០០០ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងវៀតណាម បានកំណត់បោះបង្គោលព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំងពីរឡើងវិញ។ នៅខេត្តរតនគិរី ចាប់ពីបង្គោលគីឡូម៉ែត្រលេខ៣១ រហូតដល់បង្គោលគីឡូម៉ែត្រលេខ៣៩ ចម្ងាយប្រមាណ ៤០ ទៅ ៥០គីឡូម៉ែត្រពីច្រកទ្វារព្រំដែនអន្តរជាតិស្រុកអូរយ៉ាដាវ ទល់នឹងតំបន់អូរលាវ ព្រំប្រទល់ខេត្តមណ្ឌលគិរី បច្ចុប្បន្ន ភាគីប្រទេសទាំងពីរមិនទាន់ឯកភាពគ្នាបោះបង្គោលបាននៅឡើយ។ ដោយឡែកនៅចំណុចអូរហ្គ្រឹម ស្ថិតនៅក្បែរប៉ុស្តិ៍តម្រួតការពារព្រំដែនភូមិឡំ ឃុំប៉ក់ញ៉ៃ ស្រុកអូរយ៉ាដាវ ខេត្តរតនគិរី ជាប់នឹងភូមិសេសៅ ឃុំយ៉ាណាង ស្រុកដាក់កឺ ខេត្តយ៉ាឡាយ ភាគីទាំងពីរបានឯកភាពគ្នាចាត់ទុកជាតំបន់ស។ តំបន់ស ត្រូវបានកំណត់ត្រឹមអ័ក្សកណ្ដាលនៃអូរហ្គ្រឹម និងចម្ងាយ ៥០០ម៉ែត្រពីសងខាងអ័ក្ស ហាមមិនឲ្យភាគីទាំងពីរសាងសង់ ឬធ្វើអ្វីដោយគ្មានការជូនដំណឹងឯកភាពគ្នានោះឡើយ លើកលែងតែតំបន់ដែលភាគីទាំងពីរបានឈរជើងមុនការកំណត់ឲ្យរក្សាស្ថានភាពដដែល។
កាលពីខែឧសភា កន្លងទៅ អាជ្ញាធរខេត្តរតនគិរី បានអះអាងថា វៀតណាម បានរំលោភកិច្ចព្រមព្រៀងតំបន់ស ហើយជីកស្រះចំនួន៧ ក្នុងតំបន់ហាមឃាត់នេះ។ បន្ទាប់ពីការរំលោភនេះ ប្រធានគណៈកម្មាធិការចម្រុះទទួលបន្ទុកកិច្ចការព្រំដែនកម្ពុជា លោក វ៉ា គឹមហុង ចាត់ទុកករណីភាគីវៀតណាម ជីកស្រះនៅតំបន់ហាមឃាត់នៃខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនស នៅខេត្តរតនគិរី ថាជាការធ្វេសប្រហែសរបស់តម្រួតព្រំដែន និងមន្ត្រីមូលដ្ឋាននៅតំបន់នោះ។ លោកអំពាវនាវឲ្យអាជ្ញាធរខេត្តរតនគិរី យកចិត្តទុកដាក់ឲ្យបានហ្មត់ចត់ ការពារកុំឲ្យវៀតណាម រំលោភមកលើអធិបតេយ្យភាពដែនដីនៅតំបន់ខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន។
តម្រួតព្រំដែនវៀតណាម នៅចំណុចជីកស្រះ បានព្យាយាមបណ្ដេញមិនឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅតំបន់ជិតនោះ និងប្រតិភូគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ រួមទាំងនិស្សិត ព្រះសង្ឃ ចូលទៅពិនិត្យកន្លែងជីកស្រះ កាលពីថ្ងៃទី៨ មិថុនា។ ករណីនេះ ធ្វើឲ្យមានការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងប្រជាពលរដ្ឋទាំងពីរភាគីស្ទើរផ្ទុះចេញអំពើហិង្សា ដោយសារពលរដ្ឋខ្មែរចោទថា វៀតណាម រំលោភដីតំបន់ហាមឃាត់ ចំណែកពលរដ្ឋវៀតណាម អះអាងថាជាដីរបស់ខ្លួន។
មន្ត្រីឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សខេត្តរតនគិរី សម្ដែងការបារម្ភចំពោះជម្លោះព្រំដែននេះ ដែលអាចនឹងបណ្ដាលឲ្យមានការប៉ះទង្គិចរវាងពលរដ្ឋទាំងពីរភាគី ប្រសិនបញ្ហាជីកស្រះមិនត្រូវបានដោះស្រាយ។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគមអាដហុក (adhoc) ខេត្តរតនគិរី លោក ឆាយ ធី កត់សម្គាល់ថា ក្រៅពីជីកស្រះថ្មីៗចំនួន៧ ពលរដ្ឋវៀតណាម កំពុងទន្ទ្រានយកដីចម្ងាយ ៥០០ម៉ែត្រពីអ័ក្សអូ (O) ជាដីតំបន់ស ដើម្បីដាំកាហ្វេបន្ថែមទៀត។ លោកបន្តថា ការបាត់បង់ទឹកដីនឹងបន្តកើតមានថែមទៀត ប្រសិនដំណោះស្រាយបោះបង្គោលព្រំដែនអូសបន្លាយយូរតទៅទៀត៖ «ទៅពិនិត្យឃើញជាក់ស្តែង គឺដីថ្មីៗមិនមែនបានន័យថា ស្រះនេះខែមុនកន្លងមកនោះទេ។ នេះជាចលនាមួយដែលឃើញថា អាជ្ញាធរវៀតណាម មានចេតនាបំពានដែនដីយើង»។
ដូចគ្នានេះដែរ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាព លោក យង់ គិមអេង ថ្លែងកត់សម្គាល់ដែរថា កន្លងទៅនេះរាជរដ្ឋាភិបាលខ្វះយន្តការចូលរួមពីប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅតំបន់ព្រំដែនមានជម្លោះ ហើយជាលទ្ធផល ដីខ្មែរត្រូវបាត់បង់ជាបន្តបន្ទាប់។ លោកថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ត្រូវចាត់វិធានការម៉ឺងម៉ាត់ទប់ស្កាត់កុំឲ្យភាគីវៀតណាម រំលោភបានតទៅទៀត៖ «បើវៀតណាម រំលោភ រដ្ឋាភិបាលខ្មែរត្រូវតែមានឆន្ទៈហាមឃាត់កុំឲ្យបញ្ហាហ្នឹងកើតមានតទៅទៀត។ ជាការទទួលខុសត្រូវក្នុងនាមជាម្ចាស់ប្រទេសមួយ ត្រូវតែមានការទប់ស្កាត់ យើងមានថ្នាក់ជាតិ និងអន្តរជាតិ យើងអាចធ្វើកិច្ចការហ្នឹងបាន»។
ក្រុមអ្នកតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ អះអាងចំពោះមុខពលរដ្ឋដែលតវ៉ាការរំលោភជីកស្រះក្នុងតំបន់ហាមឃាត់ ក្នុងខេត្តរតនគិរី ដោយប្រកាសសន្យាថានឹងធ្វើរបាយការណ៍ជូនប្រធានរដ្ឋសភា ដើម្បីស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើកំណត់ទូតជាមួយវៀតណាម ស្ដីពីការរំលោភឈ្លានពានទឹកដីនេះ នឹងទាមទារឲ្យវៀតណាម លុបស្រះនោះវិញ។ ចំណែកពលរដ្ឋជនជាតិដើមភូមិឡំ ទាមទារឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាល ប្រយ័ត្នប្រយែងទាមទារដីដែលវៀតណាម រំលោភនៅតំបន់អ្នកភូមិធ្លាប់កាន់កាប់ មុននឹងសម្រេចបោះបង្គោលព្រំដែនផ្លូវការរវាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- ជនជាតិឥណ្ឌា ៦៧នាក់ទៀត ត្រូវបានសង្គ្រោះចេញពីកន្លែងឆបោកតាមអនឡាញនៅកម្ពុជា
- តុលាការចោទប្រកាន់ពលករខ្មែរដែលបញ្ជូនពីម៉ាឡេស៊ី ពីបទញុះញង់ និងឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារ
- អង្គការអន្តរជាតិថា រដ្ឋាភិបាលបានបរាជ័យ ចំពោះការធានារបស់ខ្លួនលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស
- លោក ស៊ុន ចាន់ថុល អះអាងថា ក្រុមហ៊ុនអាមេរិកាំងច្រើនចាប់អារម្មណ៍ចង់មកវិនិយោគនៅកម្ពុជា
- កាស៊ីណូលោក លី យ៉ុងផាត់ រងការចោទប្រកាន់ថា បង្ខាំងមនុស្សឱ្យធ្វើការឆបោកតាមអនឡាញ
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- ពលរដ្ឋខ្មែរនៅអូស្ត្រាលីធ្វើបាតុកម្មទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដកគម្រោង CLV ទាំងស្រុង
- ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាថា នាវាកងទ័ពបរទេសណាក៏អាចចូលចតនៅមូលដ្ឋានទ័ពរាមដែរ
- អង្គការសិទ្ធិមនុស្សថ្កោលទោសរដ្ឋាភិបាលម៉ាឡេស៊ីបញ្ជូនពលករខ្មែរម្នាក់ ឱ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជា ដោយសារតែរិះគន់លោក ហ៊ុន សែន