អ្នកវិភាគព្រមានពីកំណើនសេដ្ឋកិច្ចថយចុះដោយសារបោះឆ្នោតចម្រូងចម្រាស
2018.07.30
អ្នកវិភាគនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច បានព្រមានអំពីការថយចុះកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ដោយសារតែសកម្មភាពអាជីវកម្ម និងការវិនិយោគលើគ្រប់វិស័យ រងឥទ្ធិពលពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនីតិកាលទី៦ ប្រព្រឹត្តទៅទាំងចម្រូងចម្រាស។ បញ្ហាទាំងនោះកើតឡើងដោយសារតែ គណបក្សកាន់អំណាច បានរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស បំផ្លាញលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បន្ទាប់ពីរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញធ្ងន់ធ្ងរទៅលើក្រុមអ្នកនិយមប្រជាធិបតេយ្យ។
ស្ថាប័នស្រាវជ្រាវមួយចំនួន បានព្យាករណ៍កំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅឆ្នាំ២០១៨ ថា អាចនឹងមានកំណើនទាបជាង ៧% ដោយសារតែវិស័យសំខាន់ៗមួយចំនួន ដែលជួយជ្រោមជ្រែងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចមាន ដូចជាកាត់ដេរ សំណង់ កសិកម្មជាដើម ហាក់ដូចជាទទួលឥទ្ធិពលអាក្រក់ពីភាពមិនច្បាស់លាស់ខាងផ្នែកនយោបាយ។ បច្ចុប្បន្នគណបក្សកាន់អំណាច កំពុងរៀបចំការបោះឆ្នោតទាំងចម្រូងចម្រាស ខណៈបក្សបក្សប្រឆាំង ស្រែកតវ៉ាប្រឆាំងការបោះឆ្នោតនៅក្រៅប្រទេសយ៉ាងកក្រើកដែលធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ និងអ្នកវិនិយោគនៅតាមវិស័យដែលចូលរួមក្នុងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ភ័យខ្លាចចំពោះស្ថានភាពនយោបាយដែលកើតមានជម្លោះណាមួយនៅប្រទេសកម្ពុជា។
ប្រធានសម្ព័ន្ធសហជីពប្រជាធិបតេយ្យកម្មករកាត់ដេរកម្ពុជា លោក អាត់ ធន់ មានប្រសាសន៍ថា វិស័យកាត់ដេរពីឆ្នាំ២០១៦ មកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ នៅតែរក្សាកំណើននាំចេញធម្មតា ពោលគឺ៦ខែដើមឆ្នាំ នេះ វិស័យកាត់ដេរនាំចេញចំនួនជាង៤ពាន់លានដុល្លារ ។ លោកព្យាករណ៍ថា ប្រសិនបើបញ្ហានយោបាយមិនប៉ះពាល់ទេ គឺការនាំចេញអាចឈានដល់ជិត ៨ពាន់លានដុល្លារ។ ទោះយ៉ាងណាក្តី លោកឲ្យដឹងដែរថា តាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងការងារ និងអ្វីដែលលោកបានដឹងគឺមានរោងចក្រប្រមាណ១០ បានបិទទ្វាមួយរយៈចុងក្រោយនេះ ក្រោមហេតុផលផ្សេងៗដូចជារុះរើរោងចក្រពីរាជធានី ទៅខេត្ត ក្រុមហ៊ុនមានគំនិតទុច្ចរិតមិនចង់បង់អតីតភាពការងារ ខ្លះទៀតថៅកែចាញ់ល្បែង និងមានកត្តានយោបាយរួមផ្សំដែរ។ «»
ទន្ទឹមគ្នានេះ លោក អាត់ ធន់ ព្រមានដែរថា អ្វីដែលកាន់តែព្រួយបារម្ភធំនោះ គឺប្រសិនបើសហភាព អឺរ៉ុប ឈានដំណាក់កាលផ្ដាច់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ (EBA) នឹងមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់វិស័យ កាត់ដេរ ដែលបានផ្តល់ការងារនិងប្រាក់ចំណូលដល់កម្មករជាង ៨សែននាក់ នៅទូទាំងប្រទេស។ «»
អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា តែងតែទទួលស្គាល់ថា វិស័យដែលរងឥទ្ធិពលអាក្រក់ពីអស្ថិរភាពនយោបាយ គឺវិស័យកាត់ដេរ។ ការប៉ះពាល់ដល់វិស័យនេះ នឹងធ្វើឲ្យអ្នកពាក់ព័ន្ធជាច្រើនបាត់បង់ប្រាក់ចំណូល ដោយសារតែវិស័យកាត់ដេរអាចរកបានទំហំទឹកប្រាក់ច្រើនជាងវិស័យផ្សេងទៀត។ ការជាប់គាំងខាងផ្នែកនយោបាយមានរយៈពេលយូរ នឹងធ្វើឲ្យអ្នកវិនិយោគបាត់បង់ទំនុកចិត្តដាក់ទុនបន្ថែម។
ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងអភិវឌ្ឍន៍នៃក្រុមហ៊ុនពិគ្រោះយោបល់ (EMC) លោក ង៉ែត ជូ មានប្រសាសន៍ថា អ្វីដែលគេបារម្ភបំផុតនោះ គឺការបាត់បង់ប្រពន្ធអនុគ្រោះពន្ធរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ព្រោះវានឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាទាំងមូល។ លោកបន្ថែមថា ដំណាក់កាលនេះ គឺ អ្នកវិនិយោគភាគច្រើន កំពុងពិចារណាចាំមើលលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតសិនថា តើបោះឆ្នោត ហើយនឹងមានបញ្ហានយោបាយអ្វីកើតឡើងទៀត។ «»
បន្ថែមលើបញ្ហានេះ លោក ង៉ែត ជូ កត់សម្គាល់ឃើញថា ការវិនិយោគថ្មីៗ មិនទាន់កើតឡើង នោះទេ ក្នុងដំណាក់កាលនេះ។ លោកមើលឃើញថា បច្ចុប្បន្ននេះ ក្រៅពីវិស័យកាត់ដេរនោះ វិស័យសំណង់ អចលនទ្រព្យ ក៏កំពុងជួបបញ្ហាប្រឈមបណ្ដើរពីអស្ថិរភាពនយោបាយនេះដែរ។ «»
បន្ទាប់ពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា រំលាយបក្សប្រឆាំងដ៏ធំនៅកម្ពុជា ដែលគេចាត់ទុកថា ជាការគំរាមកំហែងធ្ងន់ធ្ងរដល់ដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនោះ សហរដ្ឋ អាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប ដែលមានអំណាចសេដ្ឋកិច្ចលើកម្ពុជា បានបញ្ចេញប្រតិកម្មខ្លាំងៗ និង ដាក់ទណ្ឌកម្មជាបន្តបន្ទាប់លើរបបលោក ហ៊ុន សែន។ ចំពោះសហភាពអឺរ៉ុប បានគំរាមដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ អ្វីៗទាំងអស់លើកលែងតែអាវុធ (EBA, Everything But Arms) ពីកម្ពុជា ប្រសិនបើរាល់កិច្ចប្រឹងប្រែងទាំងអស់ដទៃទៀតរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ក្នុងការជំរុញឲ្យរបបលោក ហ៊ុន សែន ស្តារស្ថានការណ៍នយោបាយនៅកម្ពុជាឡើងវិញ នៅតែទទួលបរាជ័យហើយ រាល់កង្វល់ទាំងអស់ដែលសហភាពអឺរ៉ុបធ្លាប់បានលើកឡើងកាលពីពេលកន្លងទៅ នៅតែមិនទទួលបានដំណោះស្រាយណាមួយនោះ។ ស្នងការពាណិជ្ជកម្មសហភាពអឺរ៉ុប អ្នកស្រី Cecilia Malmstrom ថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា គោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មរបស់សហភាពអឺរ៉ុប គឺផ្ដោតលើទិដ្ឋភាពសំខាន់ៗមួយចំនួន រួមមាន យុត្តិធម៌សង្គម ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស សេរីភាពជាមូលដ្ឋាន និងបទដ្ឋានការងារជាដើម។
កាលពីពេលថ្មីៗនេះសហគមន៍អឺរ៉ុបបានបញ្ជូនអ្នកស្វែងរកការពិត ស្ដីពីការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។ បច្ចុប្បន្នអ្នកស្វែងរកការពិតអឺរ៉ុបកំពុងធ្វើរបាយការណ៍លំអិត ជុំវិញបញ្ហានេះ ហើយប្រសិនបើរកឃើញថា កម្ពុជាមិនគោរពសិទ្ធិមនុស្សស្របតាមគោលការណ៍ ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ អ្វីៗទាំងអស់លើកលែងតែអាវុធ នោះសហគមន៍អឺរ៉ុបនឹងមានវិធានការណ៍ចំពោះកម្ពុជា។
រីឯអ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គម លោកបណ្ឌិត មាស នី មានប្រសាសន៍ថា ប្រសិនបើរបបលោក ហ៊ុន សែន ដើរទៅរកផ្លូវមួយដែលមានភាពប្រក្រតីវិញនោះ គឺកម្ពុជានឹងមានឱកាសល្អ ប្រៀបដូចធ្វើដំណើរចុះភ្នំ ប៉ុន្តែបើរដ្ឋាភិបាលនៅតែប្រកាន់ជំហរដើរលើផ្លូវរាល់ថ្ងៃនេះ គឺរដ្ឋាភិបាលនឹងត្រូវជួបបញ្ហា លំបាកជាច្រើនប្រៀបដូចអូសរទេះឡើងភ្នំ។ «»
លោកបណ្ឌិត មាស នី សង្កេតឃើញដែរថា ការបោះឆ្នោតដ៏ចម្រូងចម្រាសនេះ គឺកំពុងចាប់ផ្ដើមជះ ឥទ្ធិពលអាក្រក់បណ្ដើរដល់ការលក់ដូរ ឬអ្នកប្រកបរបរតូចតាច។ លោកបន្តប្រសិនបើជម្លោះនយោបាយបន្តអូសបន្លាយនោះ គឺវិស័យសេដ្ឋកិច្ចជាតិធំៗ នឹងទទួលឥទ្ធិពលអាក្រក់កាន់តែខ្លាំង។ «»
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកវិភាគបញ្ហាសង្គម និងអ្នកសេដ្ឋកិច្ច អះអាងស្រដៀងគ្នាថា និន្នាការនយោបាយដែលកើតមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន អាចធ្វើឲ្យកំណើនសេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨។ ការថយចុះនេះ ដោយសារសកម្មភាពអាជីវកម្ម និងការវិនិយោគលើគ្រប់វិស័យរងឥទ្ធិពលពីភាពមិនប្រាកដប្រជាដែលអាចកើតមានឡើងពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះឆ្នោត។ទំហំនៃការថយចុះ កំណើនសេដ្ឋកិច្ច គឺអាស្រ័យលើរយៈពេលនៃការជាប់គាំងនយោបាយ ដែលរបបលោកហ៊ុន សែន អាចប្ដូរជំហរដោះស្រាយទៅរកភាពប្រក្រតីវិញ និងអាស្រ័យទៅលើសហគមន៍អន្តរជាតិ ជាពិសេសសហភាពអឺរ៉ុបដែលទទួលស្គាល់ ឬមិនទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាល ដែលកើតឡើងក្រោយការបោះឆ្នោត ហើយថាពួកគេ ផ្ដាច់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះព័ន្ធដែរឬយ៉ាងណា?៕