បក្សប្រឆាំងកំពុងពន្លឿនការដករូបលោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា ចេញពីស្លាកសញ្ញាបក្ស
2017.07.29
លោក សម រង្ស៊ី (ស្ដាំ) និងលោក កឹម សុខា ចាប់ដៃគ្នានៅក្នុងវេទិកាជួបជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ នាសង្កាត់ព្រែកលៀប ខណ្ឌជ្រោយចង្វារ កាលពីថ្ងៃទី១៨ មករា ២០១៥។ RFA/Morm Moniroth
RFA/Morm Moniroth
ខណៈច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយថ្មីបានចូលជាធរមានភ្លាមៗ ក្រោយប្រមុខរដ្ឋស្ដីទីចុះហត្ថលេខានោះ នៅពេលនេះគណបក្សប្រឆាំងដែលរងគ្រោះព្រោះច្បាប់ថ្មីនេះ កំពុងប្រឹងប្រែងពន្លឿនដករូបលោក សម រង្ស៊ី កាន់ដៃលោក កឹម សុខា ចេញពីស្លាកគណបក្សនៅទូទាំងប្រទេសឲ្យអស់ត្រឹមចុងខែសីហា ខាងមុខ។
បើទោះជាច្បាប់គណបក្សនយោបាយថ្មីចូលជាធរមាននៅពេលនេះហើយក្ដី ប៉ុន្តែច្បាប់នេះមិនទាន់ដាក់ទោសលើគណបក្សនយោបាយដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងទណ្ឌិតភ្លាមៗនោះទេ។ ច្បាប់នេះទុករយៈពេលឲ្យគណបក្សនយោបាយ ៩០ថ្ងៃ ក្រោយចូលជាធរមាន ដើម្បីកាត់ផ្ដាច់ទំនាក់ទំនងចេញពីទណ្ឌិត។
ទាក់ទងករណីនេះ តំណាងរាស្ត្រ និងជាសមាជិកគណៈកម្មការអចិន្ត្រៃយ៍នៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោ គីមសួរ ភីរិទ្ធ ឲ្យអាស៊ីសេរី ដឹងនៅថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ថា គណបក្សត្រូវការរយៈពេលប្រមាណមួយខែទៀតដើម្បីដករូបលោក សម រង្ស៊ី និងរូប លោក កឹម ផងនោះ ចេញពីស្លាកគណបក្ស។ រីឯការចំណាយថវិកា លោកគ្រាន់តែបញ្ជាក់ថា ផ្ទាំងស្លាកសញ្ញាថ្មីដែលត្រូវធ្វើ គឺចំណាយប្រាក់ពីរដុល្លារក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េ៖ «ចុងខែសីហា យើងកំណត់ថាឲ្យផុតខែប្រាំបី ត្រូវប្ដូរស្លាកសញ្ញាឲ្យហើយ ព្រោះយើងមានរយៈពេល ៩០ថ្ងៃណាក្រោយច្បាប់ចូលជាធរមាន»។
ស្របពេលព្រះមហាក្សត្រមិនគង់ក្នុងប្រទេស អនុប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សាយ ឈុំ និងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា សម្រេចចុះហត្ថលេខាប្រកាសឲ្យប្រើច្បាប់ស្ដីពីវិសោធនកម្មច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយ ក្នុងនាមលោកជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទី។ ការសម្រេចនេះ ត្រឹមរយៈពេលមួយខែប៉ុណ្ណោះ ក្រោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទាមទារកែច្បាប់ជាលើកទី២ កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែមិថុនា។ គណបក្សប្រឆាំងសម្រេចដករូបលោក សម រង្ស៊ី និងរូបលោក កឹម សុខា ចាប់ដៃគ្នាពីរូបគណបក្សដោយទុកត្រឹមរូបសញ្ញាព្រះអាទិត្យ។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន ថា ច្បាប់នេះមិនមែនធ្វើឡើងដើម្បីបំពេញចិត្តអ្នករិះគន់ទេ។ លោកបន្តទៀតថា ការកែច្បាប់នេះមិនមែនតាមការចង់បានរបស់លោក ហ៊ុន សែន ទេ ប៉ុន្តែដើម្បីបម្រើប្រយោជន៍ជាតិ និងប្រជាជន៖ «អត់មានតម្រូវចិត្តអីទេ សុំជម្រាបជូនថា សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីក្នុងនាមជានាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលមានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ព្រះមហាក្សត្រ ប្រធានរដ្ឋសភា នាយករដ្ឋមន្ត្រីមានសិទ្ធិផ្ដួចផ្ដើមគំនិតធ្វើច្បាប់ និងវិសោធនកម្មច្បាប់»។
ប៉ុន្តែតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោ គីមសួរ ភីរិទ្ធ យល់ថា អ្វីដែលគណបក្សកាន់អំណាចត្រូវដោះស្រាយចំពោះមុខ គឺដោះស្រាយបញ្ហាធ្លាក់ថ្លៃកសិផលរបស់កសិករ និងបញ្ហាគ្រោះទឹកជំនន់ដែលកំពុងធ្វើឲ្យលិចលង់លំនៅឋាន និងអាយុជីវិតរបស់ពលរដ្ឋ។ រីឯអ្នកពាក្យពាក្យគណបក្សកាន់អំណាចឆ្លើយតបវិញថា រដ្ឋាភិបាលបានធ្វើរឿងនេះហើយ ប៉ុន្តែមិនទាន់ឃើញបក្សប្រឆាំងចុះជួយពលរដ្ឋនៅឡើយទេ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក សូ ចន្ថា និយាយថា ច្បាប់នេះនឹងធ្វើឲ្យគណបក្សចុះខ្សោយតារយៈការកាត់ផ្ដាច់ទំនាក់ទំនងលោក សម រង្ស៊ី ចេញពីគណបក្ស៖ «ចំណុចទាំងអស់ហើយដែលជាការកាត់បន្ថយនូវលំហសេរីភាពបក្សប្រឆាំងក្នុងការប្រកួតប្រជែងនៅកម្ពុជា»។
ទាក់ទងរឿងទំនាក់របស់មន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ជាមួយទណ្ឌិតដែលជាទំនាក់ទំនងបុគ្គលនោះ តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោ គីមសួរ ភីរិទ្ធ សង្កេតឃើញថា ច្បាប់នេះមិនបានចែងឲ្យច្បាស់លាស់សោះពីទំនាក់ទំនងបុគ្គលដែលជាសមាជិកគណបក្សនយោបាយជាមួយទណ្ឌិត។ លោកថា ក្រៅពីផែនការដករូបថត គណបក្សកំពុងពិភាក្សាជាមួយក្រុមមេធាវី ដើម្បីសិក្សាថា តើគណបក្សគួរមានទំនាក់ទំនងត្រឹមណាជាមួយទណ្ឌិត ខណៈមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មួយចំនួនកំពុងជាប់ឃុំ និងមានឈ្មោះជាទណ្ឌិត ហើយអ្នកដឹកនាំគណបក្ស គឺត្រូវទៅសួរសុខទុក្ខដល់មន្ទីរឃុំឃាំង៖ «យើងកំពុងពិនិត្យមើលបញ្ហាមួយចំនួននៃការធ្វើទំនាក់ទំនងច្បាប់នេះ ជះឥទ្ធិពលយើងក្នុងការសួរសុខទុក្ខអ្នកដែលជាប់ឃុំព្រោះការចោទ»។
ច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយថ្មីនេះ ហាមគ្រប់គណបក្សនយោបាយមិនត្រូវប្រើប្រាស់សារជាសំឡេង រូបភាព ឯកសារជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ ឬសកម្មភាពរបស់ទណ្ឌិតជាប់ទោសពីបទឧក្រិដ្ឋ ឬពីបទមជ្ឈិម ដើម្បីជាផលប្រយោជន៍នយោបាយសម្រាប់គណបក្សរបស់ខ្លួន។
ចំពោះគណបក្សណាដែលហ៊ានបំពាន ប្រព្រឹត្តផ្ទុយពីច្បាប់នេះ គឺតុលាការអាចសម្រេចផ្អាកសកម្មភាពនយោបាយរយៈពេល ៥ឆ្នាំ ឬអាចរំលាយគណបក្សនោះចោលតែម្ដង។ ច្បាប់នេះ ក្រៅពីគណបក្សប្រឆាំងរិះគន់ ក៏រងការរិះគន់ពីសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិ ថាផ្ទុយទៅនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ខណៈច្បាប់កំពូលមួយនេះ ថាពលរដ្ឋទាំងអស់មានចូលរួមក្នុងកិច្ចការនយោបាយ។
នាយកប្រតិបត្តិទទួលបន្ទុកកិច្ចការតំបន់អាស៊ីរបស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) លោក ប្រ៊ែដ អាដាម (Brad Adams) អំពាវនាវឲ្យសមាជិកទាំងអស់នៃក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ មានភាពក្លាហានហ៊ានចុះចេញពីតំណែងជាបន្ទាន់ ព្រោះអ្នកទាំងនោះមិនបានបំពេញការងាររបស់ខ្លួនជាអ្នកការពារកុំឲ្យមានការរំលោភរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ លោកថា គ្មានប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យណាគេហាមឃាត់មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង មិនឲ្យចូលរួមក្នុងជីវិតនយោបាយនោះឡើយ។
លោក សម រង្ស៊ី អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កំពុងជាប់ទោសមានឈ្មោះជាទណ្ឌិត ព្រោះតុលាការក្រុងភ្នំពេញ ចោទប្រកាន់ជាច្រើនករណី។ លោក សម រង្ស៊ី បានបង្ហោះរូបលោកជាមួយលោក ហ៊ុន សែន លោក ស ខេង និងលោក សាយ ឈុំ ដោយអត្ថាធិប្បាយបែបឌឺដងថា "ចាប់ពីសប្ដាហ៍ក្រោយទៅ ដោយសារតែច្បាប់ចេញថ្មី នរណាហ៊ានបង្ហាញរូបខ្ញុំជាមួយលោក កឹម សុខា នឹងមានទោស។ តែបើបង្ហាញរូបខ្ញុំជាមួយជន ៣នាក់ (សូមទោសសម្ដេច ៣អង្គ នៅខាងឆ្វេងរូបថតនេះ) តើនឹងមានទោសដែរ ឬទេ?"៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- វៀតណាមព្រមានថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោអាចជួយសម្រួលវត្តមានយោធាចិនក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ
- ពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងតាមោក ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅថា ប្រើអំពើហិង្សា
- អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញមិនអនុញ្ញាតឱ្យបក្សកម្លាំងជាតិធ្វើបាតុកម្ម នៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ
- ក្រសួងដែនដីបានហៅអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីទៅពិភាក្សា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ
- ពលរដ្ឋខ្មែរ-អូស្ត្រាលីម្នាក់ ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខមួយក្រុម ពេលទៅលេងស្រុកខ្មែរ
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- លោក ហ៊ុន សែន បដិសេធការចោទរបស់វៀតណាម ដែលថា ព្រែកជីកហ្វូណនសម្រាប់សម្រួលវត្តមានយោធាចិន
- លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងការពារគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ក្រោយពេលវៀតណាមរិះគន់
- លោក ហ៊ុន សែន ស្នើជួបមេដឹកនាំរដ្ឋប្រហារយោធាភូមាភ្លាមៗក្រោយឡើងតំណែងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា
- ពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសចង់ឃើញលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បង្រួបបង្រួមជាតិឡើងវិញក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំខ្មែរ
- មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលអះអាងថា ការជីកព្រែកហ្វូណនជាសិទ្ធិអធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជា គ្មានការចាំបាច់បំភ្លឺគ្រប់រឿងដល់វៀតណាមទេ