សង្គមស៊ីវិលបារម្ភរឿងខ្វែងគំនិតនិងជម្លោះរឿងលទ្ធផលឆ្នោតព្រោះបក្សខ្វះគ្មានភ្នាក់ងារចូលរួម
2018.07.18
ក្រុមការងាររៀបចំការបោះឆ្នោតរាប់សន្លឹកឆ្នោតនៅមណ្ឌលសាលាយុគន្ធរ រាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃទី១៨ ឧសភា ឆ្នាំ២០១៤។
សង្គមស៊ីវិល និងអ្នកវិភាគបារម្ភអំពីការខ្វែងគំនិតយោបល់ និងកើតមានជម្លោះអំពីភាពមិនប្រក្រតីចំពោះដំណើរការបោះឆ្នោត ជាពិសេសលទ្ធផលឆ្នោត ដោយសារតែគណបក្សនយោបាយ ភាគច្រើន ខ្វះភ្នាក់ងារចូលរួមសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោតជ្រើស តាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី៦ នៅថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ខាងមុខ។ ការបង្ហាញក្តីបារម្ភនេះ បន្ទាប់ពីគ.ជ.ប ប្រកាសទទួលស្គាល់ភ្នាក់ងារគណបក្សនយោបាយជិត ៨ម៉ឺននាក់ចូលរួមសង្កេតការណ៍ ប៉ុន្តែមានគណបក្សចំនួន ៦អត់មាន ភ្នាក់ងារសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោតឡើយ ចំណែកគណបក្សខ្លះទៀត មានចំនួនតិចតូច។ ចំពោះគណបក្សដែលមានភ្នាក់ងារសង្កេតការណ៍ច្រើនជាងគេ គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
ថ្វីដ្បិតភ្នាក់ងាររបស់បណ្ដាលគណបក្សនយោបាយសម្រាប់សង្កេតការណ៍បោះឆ្នោត នាពេលខាងមុខ មានតួនាទី សំខាន់បំផុតក្នុងការជួយជ្រោមជ្រែងឱ្យការបោះឆ្នោតមាន តម្លាភាព សេរី និងយុត្តិធម៌ក្ដី ប៉ុន្តែគណបក្សនយោបាយដែលចូលរួមការបោះឆ្នោតអាណត្តិនេះភាគច្រើន ខ្វះភ្នាក់ងារសង្កេតការណ៍ជាច្រើន រហូតដល់គណបក្សខ្លះ គ្មានភ្នាក់ងារសង្កេតការណ៍តែម្ដង។
សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់គ.ជ.ប ដែលអាស៊ីសេរីទទួលបាននៅថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ឲ្យដឹងថា គ.ជ.ប បានទទួលស្គាល់ភ្នាក់ងារគណបក្សនយោបាយចំនួនជិត ៨ម៉ឺននាក់ (៧៩.៧៨១) ក្នុងនោះ ភ្នាក់ងារពេញសិទ្ធិមានចំនួនជាង ៥ម៉ឺននាក់ (៥១.៥០៦) និងភ្នាក់ងារបម្រុង ចំនួនជិត ៣ម៉ឺននាក់ (២៨.២៧៥)។ ក្នុងចំណោមគណបក្សទាំង២០ គឺមានតែគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមួយទេ ដែលដាក់ភ្នាក់ងារ សង្កេតការណ៍ទាំងពេញសិទ្ធិ និងបម្រុងច្រើនជាងគេ សរុបចំនួន ជាង ៤ម៉ឺននាក់ (៤៥.៩៤៨)។ បន្ទាម់មកគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ចំនួនជាង ១ម៉ឺន ៦ពាន់ (១៦.៦៨ ៤)នាក់ ។ គណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យមានចំនួនជាង ១ម៉ឺននាក់ (១១.៦៣១)។ គណបក្សខ្មែររួបរួមជាតិមាន ជាង ៤ពាន់នាក់។ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានមានចំនួនជិត ៤រយនាក់។
គណបក្សសំបុកឃ្មុំសង្គម ប្រជាធិបតេយ្យមានចំនួនជាង ៣រយនាក់។ គណបក្សក្រៅពីនេះ មានភ្នាក់ងារចាប់ពីជាង ១រយនាក់ ចុះរហូត ដល់៥នាក់។ ចំណែកគណបក្សចំនួន៦ទៀតរួមមានគណបក្សពន្លឺថ្មី គណបក្សខ្មែរក្រោក គណបក្សខ្មែរសាធារណរដ្ឋ គណបក្សខ្មែរឈប់ក្រ គណបក្សធម្មាប្រជាធិបតេយ្យ និងគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ មិនមានភ្នាក់ងារ ចូលរួមសង្កេតការណ៍នោះទេ។
អ្នកនាំពាក្យគ.ជ.ប លោក ហង្ស ពុទ្ធា ឲ្យដឹងថា ការដាក់ភ្នាក់ងារ គណបក្សនយោបាយគឺអាស្រ័យទៅ លើសិទ្ធិរបស់គណបក្សនីមួយៗ ដែលមានធនធាន និងលទ្ធភាព។ លោកអះអាងថា ទោះបីជាគណបក្សមួយចំនួន មិនបានដាក់ភ្នាក់ងារ និងគណបក្សខ្លះទៀត បានភ្នាក់ងារតិចតូច មិនគ្រប់ការិយាល័យក៏ដោយ ក៏មិនប៉ះពាល់ ដល់ភាពត្រឹមត្រូវនៃការបោះឆ្នោតដែរ។ ម្យ៉ាងទៀត លោក យល់ថា ប្រសិនបើគណបក្សទាំងអស់ សុទ្ធតែដាក់ភ្នាក់ងារសង្កេតការណ៍ ដូចគ្នានោះ អាចបណ្ដាលឲ្យមានការបារម្ភអំពីភាពចង្អៀតណែន នៅក្នុងការិយាល័យបោះឆ្នោតដែរ។ «»
គ.ជ.ប ឲ្យដឹងដែរថា តាមបទបញ្ជា និងនីតិវិធីសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនីតិកាលទី៦ គឺគណបក្សនយោបាយ ដែលបានចុះបញ្ជី ឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រក្នុងមណ្ឌលបោះឆ្នោត រាជធានី-ខេត្តណាមួយ មានសិទ្ធិចាត់តាំងភ្នាក់ងារពេញសិទ្ធិ របស់ខ្លួន ១រូប និងភ្នាក់ងារបម្រុង១រូប ដើម្បីឃ្លាំមើលដំណើរការបោះឆ្នោត និងការរាប់សន្លឹកឆ្នោតនៅតាមការិយាល័យបោះឆ្នោត និងការិយាល័យរាប់សន្លឹកឆ្នោតនីមួយៗក្នុងឃុំ-សង្កាត់។
ភ្នាក់ងារគណបក្សនយោបាយ មានសិទ្ធិចុះហត្ថលេខា លើទម្រង់បែបបទកំណត់ហេតុនៃការបោះឆ្នោត (ទ.១១០១) និងទម្រង់បែបបទកំណត់ហេតុនៃការរាប់ឆ្នោត (ទ.១១០២) ដើម្បីដឹងថា គណបក្ស របស់ខ្លួនទទួលបានសន្លឹកឆ្នោតតាមការរាប់សន្លឹក ឆ្នោតពិតប្រាកដមែន។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល តែងតែលើកឡើងថា អ្នកសង្កេតការណ៍ និងភ្នាក់ងារគណបក្សនយោបាយ សុទ្ធតែមានតួនាទីសំខាន់ចូលរួម សង្កេតមើលដំណើរការបោះឆ្នោត និងការរាប់សន្លឹកឆ្នោត ដើម្បីជាសាក្សីថា ការបោះឆ្នោតនេះប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ និងដើម្បីកុំឱ្យមានការខ្វែងយោបល់គ្នា និងមានជម្លោះជុំវិញរឿងភាពមិនប្រក្រតីទាំងឡាយដែលកើតមាន ពិសេសរឿងលទ្ធផលបោះឆ្នោត។
ប្រធានសហភាពសហជីពកម្ពុជា និងជាអតីតសមាជិកគ.ជ.ប លោក រ៉ុង ឈុន មានប្រសាសន៍ថា លោកមិនចាប់អារម្មណ៍ចំពោះព្រឹត្តិការណ៍បោះឆ្នោតនេះទេ ព្រោះគ្មានការប្រកួតប្រជែងដែលមាន កម្លាំងស្មើគ្នា និងគេបានដឹងលទ្ធផលជាមុនថា គណបក្សកាន់អំណាច នឹងឈ្នះឆ្នោត ព្រោះគណបក្សចំនួន១៩ទៀត មិនមានកម្លាំង និងធនធានគ្រប់គ្រាន់។
រីឯសមាជិកក្រុមអ្នកវិភាគវ័យក្មេង លោក បុង ដែត មានប្រសាសន៍ថា ព្រឹត្តិការណ៍បោះឆ្នោតនៅ ពេលមុខនេះ អាចធ្វើឲ្យពលរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នោត មិនសូវចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងនោះទេ ហើយការបោះឆ្នោត នេះ នឹងរងការ រិះគន់ខ្លាំង និងពិបាកធ្វើឲ្យសហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិទទួលស្គាល់។ ពិបាកទទួល ស្គាល់ព្រោះគេមើលឃើញថា គណបក្សនយោបាយភាគច្រើន មិនបានដាក់ភ្នាក់ងារសង្កេតការណ៍ គ្រប់ចំនួន ខណៈ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ពង្រាយភ្នាក់ងារសង្កេតការណ៍ ស្ទើរគ្របដណ្ដប់ទូទាំង ប្រទេស បូករួមជាមួយក្រុមអង្គការសមាគម ដែលចូលរួមសង្កេតការណ៍ ប៉ុន្តែរងការចោទថា មាន និន្នាការទៅរកគណបក្សកាន់អំណាចអាចចូលរួមសង្កេតការណ៍ថែមទៀតផង។ «»
អ្នកនាំពាក្យគ.ជ.ប ឲ្យដឹងថា ការបោះឆ្នោត ជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី៦នេះ គ.ជ.ប បាន បង្កើនការិយាល័យបោះឆ្នោតនៅ តាមឃុំ-សង្កាត់នៅទូទាំងប្រទេសរហូតដល់ ២២.៩៦៧ការិយាល័យ ខណៈចំនួនអ្នកបោះឆ្នោតមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីជាង ៨លាន ៣សែន នាក់ (៨.៣៨០.២១៧) នាក់៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- វៀតណាមព្រមានថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោអាចជួយសម្រួលវត្តមានយោធាចិនក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ
- ពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងតាមោក ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅថា ប្រើអំពើហិង្សា
- អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញមិនអនុញ្ញាតឱ្យបក្សកម្លាំងជាតិធ្វើបាតុកម្ម នៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ
- ក្រសួងដែនដីបានហៅអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីទៅពិភាក្សា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ
- ពលរដ្ឋខ្មែរ-អូស្ត្រាលីម្នាក់ ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខមួយក្រុម ពេលទៅលេងស្រុកខ្មែរ
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- លោក ហ៊ុន សែន បដិសេធការចោទរបស់វៀតណាម ដែលថា ព្រែកជីកហ្វូណនសម្រាប់សម្រួលវត្តមានយោធាចិន
- លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងការពារគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ក្រោយពេលវៀតណាមរិះគន់
- មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលអះអាងថា ការជីកព្រែកហ្វូណនជាសិទ្ធិអធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជា គ្មានការចាំបាច់បំភ្លឺគ្រប់រឿងដល់វៀតណាមទេ
- លោក ហ៊ុន សែន ស្នើជួបមេដឹកនាំរដ្ឋប្រហារយោធាភូមាភ្លាមៗក្រោយឡើងតំណែងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា
- ពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសចង់ឃើញលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បង្រួបបង្រួមជាតិឡើងវិញក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំខ្មែរ