អង្គការអន្តរជាតិ និងប្រទេសនិយមប្រជាធិបតេយ្យមួយចំនួន ជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជាអនុញ្ញាតឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀនអាចចូលរួមឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតខែកក្កដាខាងមុខនេះបាន។ ពួកគេលើកឡើងថា ការណ៍ដែលគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) មិនអនុញ្ញាតឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀនចូលរួមឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត ក្រោមហេតុផល«ខ្វះឯកសារ» គឺជាទង្វើមិនត្រឹមត្រូវ និងមិនសមាមាត្រ ឬជ្រុលហួសហេតុ។
ការសម្រេចរបស់គ.ជ.ប មិនឱ្យបក្សភ្លើងទៀនចូលរួមឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតខែកក្កដាខាងមុខបាន កំពុងបន្តធ្វើឱ្យពិភពលោកភ្ញាក់ផ្អើលលុបលើព្រឹត្តិការណ៍បិទកីឡាស៊ីហ្គេម (SEA Games) របស់លោក ហ៊ុន សែន។
អស់ពីសហរដ្ឋអាមេរិក អង់គ្លេស អូស្ត្រាលី អាល្លឺម៉ង់ និងជប៉ុន ឥឡូវនេះដល់វេនបារាំងវិញម្តង។ ក្រសួងអឺរ៉ុប និងការបរទេសបារាំង កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ រិះគន់ជាសាធារណៈចំពោះចំណាត់ការរបស់គ.ជ.ប កម្ពុជា។ បារាំងថា ការសម្រេចនេះគឺជាសញ្ញាគួរឱ្យព្រួយបារម្ភមួយ ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់លក្ខណៈប្រជាធិបតេយ្យនៃការបោះឆ្នោត។ បារាំងអំពាវនាវដល់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធនៅកម្ពុជា ឱ្យចាត់វិធានការចាំបាច់នានាដើម្បីអនុញ្ញាតឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀនអាចចូលរួមក្នុងដំណើរការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដ៏សំខាន់នេះ។ ក្រសួងអឺរ៉ុប និងការបរទេសបារាំងលើកឡើងថា ដូចអ្វីដែលតំណាងជាន់ខ្ពស់របស់សហភាពអឺរ៉ុប ទទួលបន្ទុកគោលនយោបាយការបរទេស និងសន្តិសុខបានគូសបញ្ជាក់ បារាំងនឹងបន្តអំពាវនាវឱ្យមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី តម្លាភាព ពហុបក្ស ស្របតាមកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជា។
ដោយឡែក អង្គការបណ្តាញអាស៊ីដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី(ANFREL) កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា ក៏បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថ្កោលទោសចំណាត់ការរបស់ គ.ជ.ប ដែរ។ អង្គការនេះ សង្កត់ធ្ងន់ថា ចំណាត់ការនេះ ធ្វើឱ្យទន់ខ្សោយបន្ថែមទៀតដល់ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា និងកំពុងផាត់ចោលនូវសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាក្នុងការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌។ អានហ្វ្រែលថា ចំណាត់ការរបស់ គ.ជ.ប មិនឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀនចូលរួមប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតក្រោមហេតុផលខ្វះឯកសារ គឺជាទង្វើមិនត្រឹមត្រូវ និងមិនសមាមាត្រ។ អង្គការនេះ គូសបញ្ជាក់ថា ការពិតដែលថាគណបក្សភ្លើងទៀនត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យចូលរួមប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ឆ្នាំ២០២២កន្លងទៅ បង្ហាញឱ្យឃើញពីចេតនាតាមទំនើងចិត្ត និងមានចរិតនយោបាយនៃការសម្រេចបដិសេធនេះ។
អង្គការបណ្តាញអាស៊ីដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី ហៅចំណាត់ការបដិសេធរបស់ គ.ជ.ប នេះ ថាជាការប្រមាថដល់ការប្រកួតប្រជែងពិតប្រាកដ និងភាពពហុនិយមនយោបាយ ដោយមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានការប្រកួតប្រជែងតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដឡើយ។ អានហ្វ្រែល បន្តថា វាគឺជាជំហានធាក់ថយក្រោយ ដែលនឹងរឹតតែពង្រឹងការក្តោបក្តាប់អំណាចរបស់បក្សកាន់អំណាច និងជាការបង្ក្រាបលើសំឡេងក្រុមអ្នកដែលចង់ឱ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ។
អានហ្រ្វែល ជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាផ្លាស់ប្ដូរសេចក្តីសម្រេចចិត្តរបស់ខ្លួនជាបន្ទាន់ និងអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាលឱ្យចាត់នូវវិធានការភ្លាមៗក្នុងការបង្កើតឱ្យមាននូវបរិយាកាសបោះឆ្នោតមួយដែលអំណោយផលដើម្បីលើកកម្ពស់ការប្រកួតប្រជែងស្មើភាពគ្នារវាងគ្រប់គណបក្សនយោបាយដែលពាក់ព័ន្ធ។
នៅចំពោះមុខការថ្កោលទោសស្ទើរជុំទិសពីសហគមន៍អន្តរជាតិបែបនេះ ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា បានចេញមុខការពារសេចក្តីសម្រេចរបស់ គ.ជ.ប ដោយផ្តល់អំណះអំណាងថា អវត្តមានរបស់គណបក្សនយោបាយមួយ «ពុំបានប៉ះពាល់» ដល់ភាពសេរី ពហុបក្ស និងប្រជាធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជាឡើយព្រោះអ្នកបោះឆ្នោតនៅតែ «អាចជ្រើសរើសដោយសេរី» នូវគណបក្សនយោបាយមួយក្នុងចំណោមគណបក្សប្រកួតប្រជែងដទៃទៀត។
ក៏ប៉ុន្តែ អំណះអំណាងបែបនេះទំនងជាពិបាកធ្វើឱ្យពិភពលោកជឿទុកចិត្ត ស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កំពុងបន្តយុទ្ធនាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញមកលើគណបក្សប្រឆាំង និងសំឡេងរិះគន់ «ឥតស្រាកស្រាន្ត»។
អង្គការវេទិកាអាស៊ីដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស និងការអភិវឌ្ឍ (FORUM-ASIA) ដែលជាបណ្តេញអង្គការចំនួន ៨៥មកពី២៣ប្រទេសនៅតំបន់អាស៊ី និងអង្គការសម្ព័ន្ធភាពពិភពលោកសម្រាប់ការចូលរួមរបស់ពលរដ្ឋ (CIVICUS) ដែលមានសមាជិកជាង ៨ពាន់នាក់មកពី ១៧៥ប្រទសនៅទូទាំងពិភពលោក ក៏បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថ្កោលទោសចំណាត់ការរបស់ គ.ជ.ប ដែរ។ អង្គការប្រចាំតំបន់ទាំងពីរនេះ ថាចំណាត់ការនេះ ធ្វើឱ្យខូចខាតដល់សិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជាក្នុងការជ្រើសរើសតំណាងរបស់ពួកគេ។ អង្គការ FORUM-ASIA និង CIVICUS ជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ការយាយី និងការបំភិតបំភ័យដោយប្រើប្រព័ន្ធការិយាធិបតេយ្យ ដើម្បីបំបិទមាត់គណបក្សប្រឆាំង និងសំឡេងរិះគន់។
នាយិកាប្រតិបត្តិនៃអង្គការ FORUM-ASIA អ្នកស្រី ម៉ារី អែលីន បាកាលសូ (Mary Aileen Bacalso) ថ្លែងក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍នៅថ្ងៃទី១៧ ខែឧសភា ថា ការរាំងខ្ទប់គណបក្សប្រឆាំងចម្បងមិនឱ្យចូលរួមប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតខាងមុខ ក្រោមលេសថា ខកខានមិនបានដាក់រាល់ឯកសារតម្រូវច្បាប់ដើម របបលោក ហ៊ុន សែន កំពុងបង្ហាញឱ្យឃើញពីការមិនគោរពចំពោះការលើកកម្ពស់នៃគោលការណ៍នៃការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌។ អ្នកស្រីសង្កត់ធ្ងន់ថា ការយាយីដោយប្រព័ន្ធការិយាធិបតេយ្យប្រឆាំងនឹងគណបក្សប្រឆាំងនេះ មិនគួរត្រូវបានអត់ឱនឱ្យឡើយ ហើយត្រូវតែបញ្ចប់។
ដោយឡែក របាយការណ៍អំពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការបោះឆ្នោត និងកំណែទម្រង់នៅកម្ពុជាប្រចាំឆ្នាំ២០២២ ទើបនឹងចេញផ្សាយដោយអង្គការខុមហ្វ្រែល (COMFREL) កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែឧសភា បានវាយតម្លៃថា ស្ថានភាពលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជានៅតែស្ថិតក្នុងស្ថានភាព «គ្រោះថ្នាក់» ឬមិនច្បាស់លាស់ ជាមួយនឹងកង្វល់នានាអំពីអស្ថិរភាពនយោបាយ ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងការរិតត្បិតសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ។ អង្គការនេះថា អនាគតដែលមានលក្ខណៈប្រជាធិបតេយ្យប្រសើរឡើងសម្រាប់កម្ពុជា គឺអាស្រ័យទៅលើការគាំទ្រកាន់តែខ្លាំងឡើងរបស់អន្តរជាតិ កិច្ចពិគ្រោះយោបល់ជាមួយសង្គមស៊ីវិល និងកំណែទម្រង់របស់រដ្ឋាភិបាល៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចេញមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិ ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។