អ្នកឃ្លាំមើលថា ជ័យជម្នះរបស់ពលរដ្ឋបង់ក្លាដេស្ហក្នុងការទម្លាក់នាយករដ្ឋមន្ត្រី បង្ហាញថា អំណាចផ្ដាច់ការមិនឈ្នះកម្លាំងពលរដ្ឋ

ដោយ ថា ថៃ
2024.08.06

អ្នកឃ្លាំមើលថា ជ័យជម្នះរបស់ពលរដ្ឋបង់ក្លាដេស្ហក្នុងការទម្លាក់នាយករដ្ឋមន្ត្រី បង្ហាញថា អំណាចផ្ដាច់ការមិនឈ្នះកម្លាំងពលរដ្ឋ

រូបភាពប្រជាពលរដ្ឋបង់ក្លាដេស្ហធ្វើបាតុកម្មទាមទារភាពយុត្តិធម៌ រហូតទម្លាក់នាយករដ្ឋមន្ត្រីចេញពីអំណាច។

រូប៖ AP

ស្ដាប់ ឬទាញយកសំឡេង

អ្នកឃ្លាំមើលលើកឡើងថា ជ័យជម្នះរបស់ពលរដ្ឋបង់ក្លាដេស្ហ (Bangladesh) ក្នុងការទម្លាក់នាយករដ្ឋមន្ត្រីចេញពីអំណាច ឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញថា អំណាចផ្ដាច់ការមិនអាចឈ្នះកម្លាំងប្រជាពលរដ្ឋឡើយ។ ពួកគាត់យល់ថា អ្នកកាន់អំណាចស្រុកខ្មែរ ល្មមដល់ពេលដោះស្រាយវិបត្តិនយោបាយ ដោយងាកទៅគន្លងប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ប្រសិនបើមិនចង់ឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរ ទាញទម្លាក់ចេញពីអំណាចដូចនៅប្រទេសបង់ក្លាដេស្ហ។

បាតុកម្មរបស់ក្រុមនិស្សិតនិងពលរដ្ឋបង់ក្លាដេស្ហ រហូតធ្វើឲ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលកាន់អំណាចបែបផ្ដាច់ការ និងបក្ខពួកនិយម បង្ខំចិត្តលាលែងពីអំណាច និងរត់ភៀសខ្លួននោះ បានក្លាយជាប្រធានបទមួយ ដែលអ្នកតាមស្ថានការណ៍កម្ពុជា ជជែកវែកញែក និងប្រៀបធៀបជាមួយប្រទេសកម្ពុជា ក្រោមការត្រួតត្រាដោយរដ្ឋាភិបាលរបស់ត្រកូល ''ហ៊ុន''។ ពួកគាត់យល់ថា លោក ហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលកំពុងដឹកនាំប្រទេសតាមបែបផ្ដាច់ការ និងគ្រួសារនិយម គួរស្ដារប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សឡើងវិញ ដើម្បីកុំឲ្យបាត់បង់អំណាច និងត្រូវរត់ភៀសខ្លួនយ៉ាងឯកោដូចនាយករដ្ឋមន្ត្រីបង់ក្លាដេស្ហ អ្នកស្រី សេក្ខ ហាស៊ីណា (Sheikh Hasina)។

Bangladesh_mass_demonstration_for_Human_Rights_Democracy_Justice_AP_1.jpg — រូបភាពប្រជាពលរដ្ឋបង់ក្លាដេស្ហធ្វើបាតុកម្មទាមទារភាពយុត្តិធម៌ រហូតទម្លាក់នាយករដ្ឋមន្ត្រីចេញពីអំណាច។ រូបថតដោយសារព័ត៌មាន អេ.ភី (AP) សូមចុចលើរូបថតនេះ ដើម្បីទៅមើលរូបផ្សេងទៀត

ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់នៃអង្គការសម្ព័ន្ធខ្មែរ ដើម្បីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពប៉ារីសស្ដីពីកម្ពុជា លោក ជា ចាន់ថោង ជឿជាក់ថា ករណីកើតឡើងនៅប្រទេសបង់ក្លាដេស្ហនេះ ប្រាកដជាធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលរបស់ត្រកូល ''ហ៊ុន'' រសើបខ្លាំង ដូច្នេះហើយទើបលោក ហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត តែងកំញើញកម្លាំងផ្ទៃក្នុង ព្រមទាំងព្រមានពីការចាប់ដាក់គុក និងបង្ក្រាបបង្ហូរឈាម ប្រសិនបើពលរដ្ឋងើបតវ៉ាប្រឆាំងរឿងអយុត្តិធម៌សង្គម និងរឿងដាក់បញ្ចូលខេត្តខ្មែរចំនួន៤ អភិវឌ្ឍរួមគ្នាជាមួយវៀតណាម និងឡាវ។ លោក ជា ចាន់ថោង ថ្លែងក្នុងលក្ខខណ្ឌសុំមិនបញ្ចេញសំឡេងថា គ្រប់មេដឹកនាំផ្ដាច់ការនៅលើពិភពលោក ទោះបីជាពូកែឃោសនាបោកប្រជាពលរដ្ឋ និងប្រើអំណាចឃោរឃៅបែបណាក្ដី ក៏ចុងបញ្ចប់តែងត្រូវប្រជាពលរដ្ឋបណ្ដេញចេញពីអំណាចយ៉ាងវេទនា និងឯកោបំផុត ដោយពួកគេមិនអាចកាន់អំណាចបានសុខរហូតឡើយ។

ចំណែកប្រធានប្រតិបត្តិគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រចាំប្រទេសអូស្ត្រាលី លោក អ៊ិន ហេមរ៉ា វិញ លោកសង្កេតឃើញថា ជាទូទៅមេដឹកនាំផ្ដាច់ការ តែងតែក្រាញអំណាច រហូតទាល់តែពលរដ្ឋរួមគ្នាទាញទម្លាក់។ លោកជំរុញរដ្ឋាភិបាលរបស់ត្រកូល ''ហ៊ុន'' ឱ្យដោះស្រាយបញ្ហាអយុត្តិធម៌សង្គម លុបបាត់អំពើពុករលួយ ស្ដារប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សឡើងវិញ បើពុំនោះទេ មេដឹកនាំក្រុងភ្នំពេញ នឹងមានជោគវាសនាមិនខុសពីមេដឹកនាំបង់ក្លាដេស្ហ ឬមេដឹកនាំផ្ដាច់ការផ្សេងៗ ទៀតឡើយ។

លោក អ៊ិន ហេមរ៉ា៖ «យើងឃើញប្រទេសបង់ក្លាដេស្ហ និងប្រទេសកម្ពុជា មិនខុសគ្នាប៉ុន្មានទេ ហើយយើងឃើញប្រទេសខ្មែរយើងជាច្រើនអាណត្តិហើយ របបលោក ហ៊ុន សែន ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលជារបបផ្ដាច់ការ មិនអនុញ្ញាតឲ្យមានការបោះឆ្នោតសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ទេ ហើយក៏មិនមានសមត្ថភាពបង្កើតការងារជូនប្រជាពលរដ្ឋ ហើយមិនមានសមត្ថភាពការពារបូរណភាពទឹកដី។ របប ហ៊ុន សែន ហ៊ុន ម៉ាណែត ចង់ធ្វើអ្វី គឺធ្វើតែខ្លួនឯង នៅពេលមានប្រតិកម្មពីប្រជាពលរដ្ឋ គឺមានតែចាប់ដាក់គុក ឬក៏បណ្ដេញចេញពីប្រទេស។ ដូច្នេះ ខ្ញុំគិតថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមិនខុសពីប្រជាពលរដ្ឋបង់ក្លាដេស្ហទេ គឺគ្មានជម្រើសទេ។ បើសិនជាយើងចង់បានការផ្លាស់ប្ដូរ ចង់បានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ យើងចង់បានសិទ្ធិមនុស្ស និងយុត្តិធម៌សង្គមអីនោះ លុះត្រាពលរដ្ឋខ្មែរយើងក្រោកឈរទាំងអស់គ្នា ហើយទាមទារនូវអ្វី ដែលយើងចង់បាន»។

ការលើកឡើងនេះ គឺបន្ទាប់ពីនាយករដ្ឋមន្ត្រីបង់ក្លាដេស្ហ អ្នកស្រី សែក ហាស៊ីណា វ័យ ៧៦ឆ្នាំ និងបានកាន់អំណាចរយៈពេល ១៥ឆ្នាំនោះ បានប្រកាសចុះចេញពីតំណែង និងភៀសខ្លួនតាមឧទ្ធម្ភាគចក្រយោធាពីទីក្រុងដាខា (Dakha) ទៅកាន់ប្រទេសឥណ្ឌា (India) កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែសីហា ក្រោយក្រុមបាតុករភាគច្រើនជាក្រុមនិស្សិត បានចូលកាន់កាប់វិមាននាយករដ្ឋមន្ត្រី។ សូម្បីរូបសំណាក់ឪពុករបស់អ្នកស្រី សែក ហាស៊ីណា ដែលគេចាត់ទុកថា ជាមេដឹកនាំឯករាជ្យជាតិ ក៏ត្រូវបានក្រុមបាតុករ វាយកម្ទេចក្បាលដោយពូថៅដែរ។ រយៈពេលពីរថ្ងៃមកនេះ ប្រជាពលរដ្ឋបង់ក្លាដេស្ហ បានស្រែកអបអរពេញប្រទេសអំពីជ័យជម្នះរបស់ពួកគេ។

ទន្ទឹមគ្នានេះ ប្រមុខក្រុមយោធាបានប្រកាសប្រកាសបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបណ្ដោះអាសន្ន ប៉ុន្តែ ត្រូវបានក្រុមនិស្សិតបដិសេធមិនទទួលយករដ្ឋាភិបាលយោធានោះទេ។ ក្រុមនិស្សិតទាមទារឲ្យសេដ្ឋវិទូ និងជាមេដឹកនាំសង្គមស៊ីវិល ដែលឈ្នះពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព គឺលោក មហាម៉េត យូនុស (Mohamad Yunus) ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលបណ្ដោះអាសន្ន។ ក្រុមនិស្សិតបង់ក្លាដេស្ហ សង្កត់ធ្ងន់ថា ឈាមរបស់ពួកគេ ដែលហូរស្រក់ត្រូវសងមកវិញ ដោយការកសាងប្រទេសនៅតំបន់អាស៊ីខាងត្បូងមួយនេះជាថ្មីឲ្យមានប្រជាធិបតេយ្យ និងការអភិវឌ្ឍពិតប្រាកដ។

ស្ថានភាពប្រទេសបង់ក្លាដេស្ហវិវត្តដល់ចំណុចនេះ ផ្ដើមចេញពីក្រុមនិស្សិតនាំគ្នាចេញតវ៉ានៅតាមផ្លូវដោយអហិង្សា ដើម្បីប្រឆាំងច្បាប់ជ្រើសរើសមន្ត្រីរាជការតាមស្ថាប័នរដ្ឋ ដែលទុកកនលែងជាពិសេស សម្រាប់កូនចៅអ្នកកាន់អំណាច។ ប៉ុន្តែបាតុកម្មរបស់ក្រុមនិស្សិតមួយខែមកនេះ ត្រូវបានកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ បាញ់បង្ក្រាបបង្ហូរឈាម បណ្ដាលឲ្យមនុស្សស្លាប់យ៉ាងហោច ៣រយ (៣០០)នាក់។ ដោយសារការបង្ក្រាបនេះ ក្រុមនិស្សិត និងពលរដ្ឋបង់ក្លាដេស្ហ ផ្ទុះកំហឹង និងតវ៉ាកាន់តែខ្លាំងទាមទារឲ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រី សេក្ខ ហាស៊ីណា ចុះចេញពីអំណាច និងទទួលខុសត្រូវ ចំពោះការស្លាប់របស់បាតុករ។

អ្នកឃ្លាំមើលលើកឡើងថា ប្រទេសបង់ក្លាដេស្ហ ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អ្នកស្រី សេក្ខ ហាស៊ីណា និងប្រទេសកម្ពុជា ក្រោមការគ្រប់គ្រងតជំនាន់ពីឪពុកមកកូន គឺលោក ហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មានស្ថានភាពមិនខុសគ្នានោះទេ។ អ្នកស្រី សេក្ខ ហាស៊ីណា និងលោក ហ៊ុន សែន រងការចោទដូចគ្នាថា ជាមេដឹកនាំផ្ដាច់ការក្រាញអំណាច ពុករលួយ គ្រួសារនិយម បក្ខពួកនិយម គ្រប់គ្រងតុលាការ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងបង្ក្រាបឥតឈប់ឈរទៅលើអ្នករិះគន់ និងរំលាយគណបក្សប្រឆាំង ចាប់ឃុំខ្លួនមេបក្សប្រឆាំង និងសកម្មជននយោបាយរាប់សិបនាក់ ដើម្បីកុំឲ្យមានគូប្រជែងអំណាច។

ឆ្លើយតបនឹងករណីនេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច លោក សុខ ឥសាន លើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គ្មានបារម្ភរឿងប្រជាពលរដ្ឋងើបឡើងតវ៉ានោះទេ ព្រោះពលរដ្ឋបានបោះឆ្នោតគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឲ្យដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល។

លោក សុខ ឥសាន៖ «ភាគច្រើន គឺប្រជាជនកម្ពុជា គាំទ្រការដឹកនាំរបស់គណបក្សប្រជាជន។ អ៊ីចឹង បានជាជាង ៨០ភាគរយ បានបោះឆ្នោតគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ ដូច្នេះ មានអាណាងើបក្បាលឡើង គឺវាអត់ទេ»។

ផ្ទុយពីការលើកឡើងនេះ អ្នកឃ្លាំមើលសង្កេតឃើញថា លោក ហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊ុនម៉ាណែត មិនទុកចិត្តប្រជាប្រិយភាព និងអំណាចរបស់ខ្លួននោះទេ ម្លោះហើយ ទើបកាលពីថ្ងៃទី២ សីហា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ព្រមានជាសាធារណៈលើកដំបូងថា ប្រសិនបើពលរដ្ឋខ្មែរហ៊ានចេញតវ៉ានៅភ្នំពេញប្រឆាំងរឿងតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណពិសេស (CLV) ជីវិតមនុស្សរាប់រយនាក់ នឹងត្រូវបាត់បង់ដូចករណីពលរដ្ឋនៅប្រទេសបង់ក្លាដេស ដែលត្រូវបានកងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាលបាញ់បង្ក្រាប។

អ្នកធ្វើអត្ថាធិប្បាយនយោបាយ លោក គឹម សុខ យល់ថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញ មិនស្ដាប់ក្ដីកង្វល់ និងដោះស្រាយសំណូមពររបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយបែរជាបន្តគំរាមប្រជាពលរដ្ឋនោះ លោក ហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មិនអាចទប់ស្កាត់បំណងបាតុកម្មរបស់ប្រជាពលរដ្ឋបានរហូតឡើយ។

លោក គឹម សុខ៖ «ករណីពលរដ្ឋបង់ក្លាដេស្ហរំជើបរំជួលទាំងនៅប្រទេសភូមា និងកម្ពុជា គឺបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា ពលរដ្ឋពិតជាមានអំណាចពិតប្រាកដក្នុងការផ្លាស់ប្ដូរ ប្រសិនបើពលរដ្ឋចេះធ្វើការរួមគ្នាដូចករណីនៅប្រទេសបង់ក្លាដេស្ហ ពីព្រោះពលរដ្ឋរួមគ្នាទូទាំងប្រទេស ហើយធ្វើសកម្មភាពតវ៉ាសកម្ម កងទ័ព និងអ្នកមានលុយមិននៅជាមួយមេដឹកនាំផ្ដាច់ការទេ។ ជាប្រវត្តិសាស្ត្រទាំងកងទ័ពទាំងអ្នកមានលុយ ពួកគេនាំគ្នាចាកចេញពីមេដឹកនាំផ្ដាច់ការ ដើម្បីយករួចខ្លួនដែរ ហើយទីបំផុតទៅ ពួកគេប្រកាសនៅជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ ដូចករណីនៅបង់ក្លាដេស្ហ»។

មន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំង និងអ្នកឃ្លាំមើលលើកឡើងថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅមានពេលកែប្រែស្ថានការណ៍ឡើងវិញ។ ក្នុងនោះ មានទាំងការស្ដារប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ដើម្បីកុំឲ្យស្ថានការណ៍នៅកម្ពុជា ជ្រុលដូចនៅប្រទេសបង់ក្លាដេស្ហ។ ផ្អែកតាមប្រវត្តិសាស្ត្រកន្លងមក មេដឹកនាំខ្មែរច្រើននាក់មកហើយ ដែលធ្លាក់ចេញពីអំណាចតាមរយៈរដ្ឋប្រហារ និងការទាញទម្លាក់ដោយពលរដ្ឋខ្មែរ ដូចជាមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមជាដើម៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

អត្ថបទពេញនិយម

RFA

សង្គមស៊ីវិលបារម្ភថា កសាងស្តូបមិត្តភាព-កម្ពុជាវៀតណាមជាង ២០ខេត្ត/ក្រុង ជានិមិត្តរូបបំបែកបំបាក់សាមគ្គីខ្មែរ

អត្ថបទពេញនិយម

នយោបាយ

បទសម្ភាសន៍៖ អតីតមនុស្សជំនិតសម្ដេចក្រុមព្រះថា លោក ហ៊ុន សែន ជ្រៀតជ្រែកព្រះមហាក្សត្រលើការតែងតាំងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព្រះបរមរាជវាំងថ្មី