គ្រួសារជនរងគ្រោះដង្ហោយរកយុត្តិធម៌ក្នុងសំណុំរឿងគប់គ្រាប់បែកកាលពី២៥ឆ្នាំមុន
2022.03.30
ថ្ងៃទី៣០ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ នេះ គឺជាខួបគម្រប់ ២៥ឆ្នាំនៃហេតុការណ៍គប់គ្រាប់បែកដៃលើហ្វូងបាតុករអហិង្សា នៅមុខអគាររដ្ឋសភាចាស់ ក្បែរព្រះបរមរាជវាំង។ ក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះនៅតែទទូចដល់រដ្ឋាភិបាលឱ្យនាំខ្លួនជនប្រព្រឹត្ត និងអ្នកពាក់ព័ន្ធយកមកផ្ដន្ទាទោសតាមផ្លូវច្បាប់។ ប៉ុន្តែតំណាងរដ្ឋាភិបាលឆ្លើយតបថា បើភាគីណាមួយមានភស្តុតាងថ្មី ពួកគេអាចដាក់ជូនអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ដើម្បីបន្តស៊ើបអង្កេតរឿងនេះ។
គ្រួសារជនរងគ្រោះក្នុងព្រឹត្តិការណ៍គប់គ្រាប់បែកកាលពី២៥ឆ្នាំមុន គ្មានសង្ឃឹមថា នឹងទទួលបានយុត្តិធម៌នោះទេ ដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន មិនមានឆន្ទៈពិតប្រាកដក្នុងការវែកមុខរកជនប្រព្រឹត្ត និងអ្នកពាក់ព័ន្ធយកមកដាក់ទោសតាមច្បាប់។
អតីតសមាជិកព្រឹទ្ធសភាគណបក្សសមរង្ស៊ី អ្នកស្រី លី នារី ដែលបច្ចុប្បន្នមានវ័យ ៧៩ឆ្នាំទៅហើយនោះ មានប្រសាសន៍ថា អ្នកស្រីនៅតែនឹករលឹកកូនប្រុសដែលបានបាត់បង់ជីវិតក្នុងហេតុការណ៍ដ៏រន្ធត់នោះ។ កូនប្រុសរបស់អ្នកស្រី លី នារី គឺលោក ជេត ដួងតារាវុធ ដែលកាលនោះ លោកមានវ័យត្រឹម ២៩ឆ្នាំ និងមានមុខរបរជាវេជ្ជបណ្ឌិត។ អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា រយៈពេល២៥ ឆ្នាំមកនេះ ពន្លឺយុត្តិធម៌សម្រាប់កូនប្រុសរបស់អ្នកស្រីមិនដឹងស្ថិតនៅទីណានោះទេ៖ «ចំពោះរឿងយុត្តិធម៌ ដូចអត់ទាន់មានអ្វីទាំងអស់ ព្រោះ ២៥ឆ្នាំហើយអត់ដែលមានអាជ្ញាធរណាគេមកប្រាប់ថា ឥលូវរឿងនេះ ស៊ើបអង្កេតដល់នេះហើយ រឿងនោះយ៉ាងម៉េចៗទៅហើយ គឺអត់ដែលមានទាល់តែសោះ គឺស្ងាត់ឈឹង អ៊ីចឹងដូចខ្ញុំគ្មានសង្ឃឹមទេ»។
ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកស្រី លី នារី នៅតែអំពាវនាវយ៉ាងទទូចដល់រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ឱ្យជួយរកយុត្តិធម៌ដល់កូនប្រុសរបស់អ្នកស្រី និងជនរងគ្រោះដទៃទៀត។
ក្នុងខួប ២៥ឆ្នាំនៃហេតុការណ៍គប់គ្រាប់បែកនេះ គណបក្សភ្លើងទៀនបានរៀបចំពិធីបែបព្រះពុទ្ធសាសនា ដោយនិមន្តព្រះសង្ឃបង្សុកូលឧទ្ទិសកុសលដល់វិញ្ញាណក្ខន្ធជនរងគ្រោះ។ ពិធីនេះប្រព្រឹត្តទៅរយៈពេលជាងមួយម៉ោងនៅព្រឹកថ្ងៃទី៣០ ខែមីនា នៅទីតាំងចេតិយជនរងគ្រោះ ដោយមានអ្នកចូលរួមប្រមាណ ២រយនាក់ (២០០)។ តំណាងជនរងគ្រោះ និងគណបក្សភ្លើងទៀន បានឡើងថ្លែងសាររៀបរាប់ពីទុក្ខសោក និងអំពាវនាវដល់អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលឱ្យស៊ើបអង្កេតរកឃាតករយកមកផ្ដន្ទាទោសតាមផ្លូវច្បាប់។
ឆ្លើយតបរឿងនេះ ប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក ផៃ ស៊ីផាន ថ្លែងថា សំណុំរឿងនេះមិនទាន់បិទបញ្ចប់នៅឡើយទេ។ លោកថា បើគ្រួសារជនរងគ្រោះ និងគណបក្សភ្លើងទៀនមានភស្តុតាងថ្មី ពួកគេអាចដាក់ភស្តុតាងទាំងនោះទៅតុលាការ ដើម្បីបន្តនីតិវិធី។ អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលរូបនេះចាត់ទុកការធ្វើបុណ្យឧទ្ទិសកុសលជូនជនរងគ្រោះដែលរៀបចំដោយគណបក្សភ្លើងទៀននៅពេលនេះថា គ្រាន់តែជាការកេងចំណេញនយោបាយប៉ុណ្ណោះ៖ «ការធ្វើបង្សុកូលអ្វីហ្នឹង គឺដើម្បីគ្រាន់តែឱ្យគេចាប់អារម្មណ៍ យកព្រឹត្តិការណ៍ហ្នឹងដើម្បីធ្វើជាពាណិជ្ជកម្មនយោបាយ។ តុលាការនៅតែបើកករណីហ្នឹងសម្រាប់ទទួលពាក្យបណ្ដឹង ទទួលព័ត៌មានពីសាធារណជន ពីអង្គការណាមួយដែលនៅក្នុងដែនយុត្តាធិការរបស់ខ្លួនក្នុងការចាប់ផ្ដើមបន្តថែមទៀតស្វែងរកជនដែលប្រព្រឹត្តអំពើបោកគ្រាប់បែកហ្នឹង។ បើអត់មាន យើងមិនដឹងធ្វើម៉េចទេ»។
គ្រួសារជនរងគ្រោះ និងគណបក្សភ្លើងទៀនបានច្រានចោលការលើកឡើងបែបនេះរបស់តំណាងរដ្ឋាភិបាល។
អ្នកស្រី លី នារី ថ្លែងថា ការស្វែងរកភស្តុតាង គឺជាកាតព្វកិច្ចរបស់អាជ្ញាធរ មិនមែនមកទម្លាក់ឱ្យគ្រួសារជនរងគ្រោះដូច្នេះឡើយ៖ «ខ្ញុំជាប្រជាពលរដ្ឋធម្មតាមិនអាចទៅរកភស្តុតាង រកអ្វីឃើញទេ។ ទាល់តែអាជ្ញាធរហើយ លោកមានសិទ្ធិមានអំណាច ស៊ើបអង្កេតអ៊ីចឹងទៅ។ ខ្ញុំប្រជាពលរដ្ឋធម្មតា មិនអាចទេ»។
រីឯអនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀនលោក ថាច់ សេដ្ឋា វិញ លោកចាត់ទុកសម្ដីរបស់មន្ត្រីនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលរឿងធ្វើបុណ្យកេងចំណេញនយោបាយនោះថា ជាការប្រមាថដល់វិញ្ញាណក្ខន្ធជនរងគ្រោះ និងក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគាត់៖ «គ្រាន់តែរំឭកដល់វីរបាតុករអហិង្សាដើម្បីយុត្តិធម៌ បែរជារឿងកេងចំណេញនយោបាយ អាហ្នឹងមានន័យថា យើងគ្រាន់តែនិយាយឱ្យឮទេ។ ហើយបន្ថែមពីលើហ្នឹង គឺហាក់ដូចជាយើងបញ្ឈឺទៅដល់វិញ្ញាណក្ខន្ធ ឬគ្រួសារជនរងគ្រោះថែមទៀតផង។ មិនរកមុខឃាតករឱ្យឃើញ បែរជាទៅ(ចោទ)រឿងរកចំណេញនយោបាយវិញ អាហ្នឹងគឺថាយើងមិនអាចទទួលយកបានទេ»។
ហេតុការណ៍គប់គ្រាប់បែកលើហ្វូងបាតុករអហិង្សាកាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៧ នោះ បានបណ្ដាលឱ្យមនុស្សស្លាប់យ៉ាងហោចណាស់ ១៦នាក់ និងជាង ១០០ នាក់ផ្សេងទៀតរងរបួស។ របាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតនានាសុទ្ធតែបង្ហាញថា ការវាយប្រហារនេះត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយមេកងអង្គរក្សលោក ហ៊ុន សែន គឺលោក ហ៊ីង ប៊ុនហៀង និងលោក ហ៊ុយ ពិសិដ្ឋ។ តុលាការក្រុងប៉ារីសនៃប្រទេសបារាំងបានប្រកាសអនុវត្តដីកាចាប់ខ្លួនមនុស្សជំនិតរបស់លោក ហ៊ុន សែន ទាំងពីររូបនេះកាលពីចុងឆ្នាំ ២០២១ ពីបទ «ប៉ុនប៉ងសម្លាប់មនុស្ស» ផ្អែកតាមបណ្ដឹងរបស់ប្រធានស្ដីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី និងភរិយា ដែលជាជនរងគ្រោះក្នុងហេតុការណ៍បោកគ្រាប់បែកនោះ។
ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (ADHOC) លោក នី សុខា ថ្លែងថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមានឆន្ទៈរកយុត្តិធម៌ជូនជនរងគ្រោះមែននោះ សេចក្ដីសម្រេចរបស់តុលាការបារាំងនេះអាចជាមូលដ្ឋានដ៏សំខាន់សម្រាប់ការស៊ើបអង្កេតបន្ថែម៖ «រដ្ឋាភិបាលយើងមិនមានឆន្ទៈស្វែងរកយុត្តិធម៌ក្នុងរឿងហ្នឹងទេ បើតាមខ្ញុំមើល ពីព្រោះរយៈពេល ២៥ឆ្នាំហើយ អត់មានពន្លឺអ្វីផង។ នេះយើងមើលឃើញរឿងហ្នឹង វាជារឿងនិទណ្ឌភាពនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើងហើយ»។
ក្នុងខួប២៥ ឆ្នាំនៃហេតុការណ៍គប់គ្រាប់បែកនេះ លោក សម រង្ស៊ី អតីតប្រធានគណបក្សជាតិខ្មែរដែលជាអ្នកដឹកនាំបាតុកម្មអហិង្សានៅគ្រានោះ បានបង្ហោះសារលើទំព័រហ្វេសប៊ុកថា ការរំលឹកខួបនៅឆ្នាំនេះ ខុសពីលើកមុនៗ ពីព្រោះតុលាការបារាំងបានវែកមុខឧក្រិដ្ឋជន និងកំពុងតាមចាប់ពួកគេយកទៅកាត់ទោស។ លោកបញ្ជាក់ថា ឧក្រិដ្ឋជនទាំងពីរនាក់ គឺលោក ហ៊ីង ប៊ុនហៀង និងលោក ហ៊ុយ ពិសិដ្ឋ ហើយអ្នកបញ្ជាពីក្រោយខ្នងដែលត្រូវទទួលទោសធ្ងន់ជាងគេបំផុតនោះ គឺលោក ហ៊ុន សែន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។