"ជនជាតិចិនកាន់តែច្រើន និងកាន់តែហ៊ានប្រព្រឹត្តិបទឧក្រិដ្ឋសាហាវៗនៅកម្ពុជា"
2019.05.09
ការកើនឡើងនៃវត្តមានជនជាតិចិន កាន់តែច្រើននៅកម្ពុជា បានបង្កភាពរញ៉េរញ៉ៃ បទល្មើសធ្ងន់ធ្ងរកើតឡើងញឹកញាប់ និងសាហាវៗទៅ។ កាលជនជាតិចិនហូរចូលគំហុកដំបូងៗ ជនជាតិចិន ច្រើនតែប្លន់ ចាប់ជំរិត ជនជាតិចិនដូចគ្នា ដែលកំពុងស្នាក់នៅកម្ពុជា ឬជំរិតជនជាតិចិន នៅក្រៅប្រទេស តាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត (internet)។ ប៉ុន្តែមួយរយៈក្រោយមកនេះ ជនជាតិចិន ចាប់ផ្ដើមកាន់តែហ៊ាន លើកគ្នាជាក្រុមៗ វាយគ្នា កណ្ដាលយប់ មានកាំភ្លើងបាញ់បោះ និងហ៊ានចេញប្លន់ញឹកញាប់។
តើមានមូលហេតុអ្វី បណ្ដាលឱ្យជនជាតិចិន កាន់តែច្រើន និង កាន់តែហ៊ាន ប្រព្រឹត្តិបទឧក្រិដ្ឋសាហាវៗ នៅកម្ពុជា?
ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើល សង្កេតឃើញថា កត្តាចម្បងដែលជនជាតិចិន កាន់តែច្រើន និងហ៊ានប្រព្រឹត្តិបទល្មើសសាហាវៗ ដោយសារការអនុវត្តច្បាប់មិនទាន់តឹងរ៉ឹង និងមិនមានប្រសិទ្ធភាព ទើបធ្វើឱ្យក្រុមចិនខិលខូច មិនរាងចាល។
ប្រធានសមាគមកម្មករកម្ពុជាសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ លោក សុខ ឈុនអឿង និយាយថា លោកកាន់តែបារម្ភ ដោយសារ ជនជាតិកាន់តែច្រើនមកកម្ពុជា ជាបន្តបន្ទាប់ ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ហើយកំណើនជនជាតិចិន ទាំងនោះ ច្រើនលើសលប់ស្ទើរទាំងអស់ មកកម្ពុជា ដើម្បីដណ្ដើមការរកស៊ីរបស់កម្មករក្រៅប្រព័ន្ធ។
លោកថា បច្ចុប្បន្ន ជនជាតិចិន នាំមុខក្នុងការដណ្ដើមមុខរបរអ្នកសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ។ លោកបន្តថា កំណើនជនជាតិចិន ផ្ដល់ផលប៉ះពាល់ទាំងផ្ទាល់ និងប្រយោល លើកម្មករ និងអាជីវករ អ្នកសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ។ ប៉ះផ្ទាល់ គឺជនជាតិចិន ទាំងនោះ មករត់តាក់ស៊ី បើកផ្ទះសំណាក់ សេវាកម្ម ជាដើម នៅកម្ពុជា។ ចំណែក ការប៉ះពាល់ មិនផ្ទាល់ ឬប្រយោល គឺទេសចរណ៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ ធុញទ្រាន់ ជនជាតិចិនខ្លះ បង្កភាពរញ៉េរញ៉ៃ គ្មានសណ្ដាប់ធ្នាប់ ជាមួយជនជាតិចិន ជាដើម៖ «ភាពវិជ្ជមានវាឃើញស្ដួចស្ដើងណាស់ ដូចជាការប្រកបមុខរបរ អ្នករត់រ៉ឺម៉ក អ្នករត់ម៉ូតូ អ្វី គឺតម្លៃមិនដូចជនជាតិបរទេសផ្សេងទៀត ដូចជា ជនជាតិអឺរ៉ុបទេ។ ឧបមាថា តម្លៃគាត់ឌុប ខាងអឺរ៉ុប ចម្ងាយដីស្មើគ្នា យើងឌុប អឺរ៉ុបបាន៥ដុល្លារ ពួកគាត់(ជនជាតិចិន) បាន៣ដុល្លារ ឬ២ដុល្លារទេ។ ពួកគាត់ មិនងាយនឹងជិះរ៉ឺម៉ករបស់ខ្មែរទេ»។
របាយការណ៍របស់ប៉ូលិស បង្ហាញថា ក្នុងត្រីមាសទី១ គិតពីថ្ងៃទី២០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៨ ដល់ថ្ងៃទី១៩ ខែ មីនា ឆ្នាំ ២០១៩ ជនជាតិចិន បង្កបទល្មើសឧក្រិដ្ឋធ្ងន់ធ្ងរជាងគេ ជនបរទេសផ្សេងទៀត គឺលើសជនជាតិវៀតណាម ទៅទៀត។ រយៈពេល៣ខែនេះ សមត្ថកិច្ច អះអាងថា ជនជាតិចិនចំនួន ២៤១ នាក់ ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ក្រោមបទល្មើសផ្សេងៗ ខណៈជនជាតិវៀតណាម ដែលចាប់ខ្លួន ចំនួន ៤៩នាក់។ ជនសង្ស័យជនជាតិចិនទាំងនោះ ប្រព្រឹត្តិបទល្មើស ច្រើនទីតាំង នៅកម្ពុជា និងបទចោទផ្សេងៗគ្នា។
ជនជាតិចិន កើនឡើងនៅកម្ពុជាខ្លាំង ក្នុងឆ្នាំ២០១៧ គឺកើនឡើងនៅខេត្តព្រះសីហនុ។ ចំណែកឆ្នាំ២០១៩ ជនជាតិចិន ហូរចូលកាន់តែច្រើនតាមខេត្តផ្សេងទៀត ដូចជា ខេត្តកំពត កែប តាកែវ សៀមរាប បន្ទាយមានជ័យ ជាដើម ខណៈពលរដ្ឋ និងអាជីវករ ឱ្យដឹងថា ចិន នៅក្រុងព្រះសីហនុ សឹងតែមានចំនួនច្រើនជាងខ្មែរទៅហើយ។
បទល្មើស ដែលជនជាតិចិន ប្រព្រឹត្តិនៅឆ្នាំ២០១៩ មានទ្រង់ទ្រាយកាន់តែធំជាងមុន ដូចជា ការចាប់ជំរិតតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត ពីខេត្តសៀមរាប សមត្ថកិច្ចបង្ក្រាបបានជាង១៦០នាក់ និងគ្រឿងបច្ចេកវិទ្យាជាច្រើន។ ជនជាតិចិន នៅខេត្តព្រះសីហនុ មុនឆ្នាំ២០១៩ ប្រព្រឹត្តិបទល្មើសធំ គឺបើកបរ ដេញបុកគ្នា បើកកន្លែងពេស្យាចារ និងប្រមូលគ្នា ជាក្រុម ដេញវាយគ្នា តាមផ្លូវក្នុងក្រុងព្រះសីហនុ។ ករណីជាក់ស្ដែងមួយបានកើតឡើងកាលពីថ្ងៃទី០៦ ខែឧសភា កន្លងមកនេះ គឺខ្មាន់កាំភ្លើងបានបាញ់សម្លាប់ ជនជាតិចិនម្នាក់ នៅខេត្តព្រះសីហនុ។ អ្នកប្រើបណ្ដាញសង្គម បាននាំគ្នា ចែកចាយ ឬ Share នូវ វីដេអូប្រមាណ៤០វិនាទី ស្ដីពីសកម្មភាពឃាតកម្មនេះ ខណៈជនរងគ្រោះបានឡើងរថយន្តរបស់ជនល្មើស។ បើតាមវីដេអូដដែលនោះ បង្ហាញថា រថយន្តបើកចេញបានប្រហែលជា២០ម៉ែត្រ ពេលនោះជនរងគ្រោះបានបើកទ្វារថយន្តខាងឆ្វេង ផ្នែកខាង ក្រោយទំនងជាចង់រត់គេច ប៉ុន្តែជនរងគ្រោះត្រូវជនល្មើសបាញ់សម្លាប់នៅនឹងកន្លែង។ អ្នកដំណើរថ្មើរជើងនៅ កន្លែងកើតហេតុ បានផ្អើលឆោឡោទំនងលឺស្នូរគ្រាប់កាំភ្លើងផ្ទុះឡើង។ រថយន្តបង្កមិនអាចធ្វើដំណើរទៅមុខបានលឿន ពីកន្លែងកើតហេតុនោះឡើយ ដោយទីនោះ ជាទីប្រជុំជន មានរថយន្ត និងម៉ូតូកងបីច្រើន។ ប៉ុន្មាន២ម៉ោងក្រោយ សមត្ថកិច្ចបានចាប់ខ្លួនជនជាតិចិន២នាក់ ដែលសង្ស័យជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងឃាតកម្មនេះ។ ស្នងការនគរបាលខេត្ដព្រះសីហនុ លោក ជួន ណារិន្ទ បានប្រាប់កាសែត ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ថា សមត្ថកិច្ចនៅតែបន្តឃុំខ្លួនជនសង្ស័យជនជាតិចិនទាំងពីរនាក់នោះនៅឡើយ ដើម្បីធ្វើការស៊ើបអង្កេតរកអ្នកដែលពាក់ព័ន្ធបន្ថែម។ ករណីមួយទៀតកាលពីថ្ងៃទី០៧ ឧសភា សមត្ថកិច្ចស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ ចោទប្រកាន់ជនជាតិចិនពីរនាក់ សង្ស័យពីបទលួចមានស្ថានទម្ងន់ទោស (ប្លន់) អ្នករថយន្ត ពីអ្នកបើករថយន្តឈ្នួលម្នាក់ ក្នុងពេលបើកបរទៅខេត្តកំពត។ ក្រៅពីនេះ កាលពីដើមខែមេសា សមត្ថកិច្ច បានរកឃើញទីតាំងផលិតគ្រឿងញៀន មួយកន្លែង ដែលជនជាតិចិនមួយក្រុម ជួលផ្ទះពលរដ្ឋ នៅខណ្ឌសែនសុខ រាជធានីភ្នំពេញ លួចផលិតគ្រឿងញៀន។
អាជីវករលក់គ្រឿងសមុទ្រ ម្ដុំឆ្នេរអូរឈើទាល ក្រុងព្រះសីហនុ លោក គឹម សុខ ឱ្យដឹងថា ជនជាតិចិន ចូលមកក្រុងកំពង់សោម នៅដើមឆ្នាំ២០១៩ ផ្ដាច់មុខ គឺ ស្ទើរគ្មានជនបរទេសផ្សេង។ លោកថា ជនបរទេសអឺរ៉ុប ដែលធ្លាប់បើកជួលទីតាំងបើកអាជីវកម្ម នៅក្រុងកំពង់សោម បានបោះបង់ចោល អាជីវកម្ម ហើយទីតាំងទាំងនោះ ត្រូវជនជាតិចិនជួលបន្ត។
អាជីវកររូបនេះ ថា ម្ចាស់អាជីវកម្ម ម្ចាស់ផ្ទះសំណាក់ មួយចំនួន ជួលទីតាំងទាំងស្រុងឱ្យជនជាតិចិនតែម្ដង ព្រោះចិនហ៊ានឱ្យតម្លៃថ្លៃជាង រកស៊ីខ្លួនឯង។ ចំណែកអាជីវករខ្លះ បង្ខំចិត្តជួលទីតាំងឱ្យចិន ដោយសារ មិនអាចប្រកបរបរជិតទីតាំងចិនបាន ហើយគ្មានអតិថិជនទេ ព្រោះជនជាតិចិន ចូលតែហាងរបស់ចិនគ្នាឯង។ លោកបន្តថា ផ្ទះសំណាក់ភាគច្រើន ដែលចិនជួលធ្វើអាជីវកម្ម តែងបន្ថែមកាស៊ីណូ ដែលធ្វើឱ្យកាស៊ីណូ នៅក្រុងព្រះសីហនុកើតច្រើន គ្រប់ផ្លូវ។
លោក គឹម សុខ រៀបរាប់ថា ស្ថានភាពក្រុងព្រះសីហនុសព្វថ្ងៃរញ៉េរញ៉ៃខ្លាំងណាស់ ផ្លូវក្នុងក្រុងព្រះសីហនុ ចាប់ផ្ដើមស្ទះចរាចរណ៍គ្រប់ផ្លូវ និងទាំងថ្ងៃទាំងយប់។ ទោះយ៉ាងណា លោកថា ជនជាតិចិន ដែលមករកស៊ី នៅខេត្តព្រះសីហនុ ឈ្លោះប្រកែកនឹងជនជាតិខ្មែរណាស់ ច្រើនតែទាស់ទែងជាមួយជនជាតិចិនដូចគ្នា។ តែការប្រកែកគ្នារបស់ជនជាតិចិន បង្កផលប៉ះពាល់ដល់អាជីវករខ្មែរ៖ «ខ្មែរយើងទៅលក់ជិតវា ក៏ពិបាកលក់ដូរដែរ គឺយើងមិនអាចនៅជិតវាបាន។ ម្ដុំហ្នឹង ជួលឱ្យចិនហើយ គឺចិនទាំងអស់។ មួយជួរហ្នឹងគឺចិន ធ្វើតំបន់ផ្ទះសំណាក់ អូតែលអ្វី ផ្សារអ្វីហ្នឹង កន្លែងណាចិន គឺចិនទាំងអស់»។
ការបង្កភាពរញ៉េរញ៉ៃ ប្រព្រឹត្តិបទល្មើស របស់ជនជាតិចិន មិនមែនជារឿងថ្មីទេ ប៉ុន្តែក៏មិនថមថយដែរ។ កាលពីថ្ងៃទី២៣ តុលា ឆ្នាំ២០១៨ មេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញ លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងប្រាប់ក្រុមអ្នកគាំទ្រ នៅប្រទេសស្វីស (Switzerland) កុំឱ្យបារម្ភបញ្ហាវត្តមានជនជាតិចិន ព្រោះអ្នកដែលមកទាំងនោះ ជាកម្មករជំនាញចិន មកធ្វើការនៅកម្ពុជា។ លោកអះអាង ថា កម្ពុជាមិនមានកម្មករជំនាញគ្រប់គ្រាន់ តាមតម្រូវការ របស់អ្នកវិនិយោគ ទើបទទួលយកកម្មករជំនាញមកពីចិន។ លោកបញ្ជាក់ថា ក្រោយចប់គម្រោង កម្មករចិននឹងវិលត្រឡប់ទៅស្រុករបស់ពួកគេវិញ ហើយច្បាប់របស់កម្ពុជាក៏មិនអាចអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេស្នាក់នៅបន្តដែរ។
អ្នកនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន ទទួលស្គាល់ថា ជនជាតិចិន បានបង្កបញ្ហារំខាន និងប្រព្រឹត្តិល្មើសច្បាប់ច្រើន លើទឹកដីកម្ពុជា តែលោកថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងខិតខំប្រឹងប្រែងទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបរាល់ថ្ងៃ។ ថ្វីបើ លោក ទទួលស្គាល់បែបនេះ តែលោក ប្រៀបធៀបថា ស្ថានភាពរញ៉េរញ៉ៃរបស់ជនជាតិចិន មិនទាន់បង្កអសន្តិសុខ ដូចបណ្ដាលប្រទេសមួយចំនួនទៀតឡើយ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អះអាងថា រដ្ឋាភិបាលនឹងធ្វើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ បន្ថែមទៀត ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងការប្រព្រឹត្តិបទល្មើសរបស់ជនបរទេសគ្រប់ជាតិសាសន៍ លើទឹកដីកម្ពុជា៖ «ពួកអ្នកវិនិយោគមិនមែនវាដើរបាញ់គ្នាតាមចិញ្ចើមថ្នល់ទេ វាមានសមាសភាពមិនល្អ....។ ដូច្នេះរាជរដ្ឋាភិបាល សូមជម្រាបដល់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ ថា រាជរដ្ឋាភិបាលមិនព្រងើយកន្តើយទេ យើងកំពុងពង្រឹងការងារហ្នឹង»។
អ្នកអង្កេតអង្គការលីកាដូ (Licadho) ប្រចាំខេត្តព្រះសីហនុ លោក ស្រេង វ៉ាន់លី សង្កេតឃើញថា បទល្មើសប្រព្រឹត្តិដោយជនជាតិចិន កើនឡើងជាងឆ្នាំមុន។ លោកថា តាមរបាយការណ៍ប៉ូលិស ជនជាតិចិន ដែលចាប់បាននៅ ឆ្នាំ២០១៩ ភាគច្រើន មានប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន៖ «បើតាមសង្កេតមើលឃើញក្នុងអំឡុងពេលដែលចិនចូលគឺបទល្មើសគ្រឿងញៀន មានការកើនឡើងជាងមុន ហើយពាក់ព័ន្ធគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ក៏មានការកើនឡើងដែរ ហើយពាក់ព័ន្ធករណី ការបាញ់នេះ ក៏កើនឡើងដែរ ធ្វើឱ្យពលរដ្ឋមានការភិតភ័យយ៉ាងខ្លាំង»។
ទោះយ៉ាងណា កាលពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៨ អគ្គរដ្ឋទូតចិន ប្រចាំកម្ពុជា លោក ស្យុង បូ អំពាវនាវឱ្យស្ថាប័នអនុវត្តច្បាប់កម្ពុជា អនុវត្តច្បាប់ឱ្យតឹងរ៉ឹងបំផុត ចំពោះជនសង្ស័យ ជាជនជាតិចិន ដែលបានប្រព្រឹត្តអំពើល្មើសច្បាប់នៅកម្ពុជា និងមិនត្រូវយោគយល់ពីទំនាក់ទំនាក់ប្រទេសទាំងពីរឡើយ។ ប៉ុន្តែ ទោះមានការ ប្រកាសបែបនេះ ក៏មិនមានការថមថយការប្រព្រឹត្តិបទល្មើសដែរ៕