សង្គមស៊ីវិលថាការស៊ើបអង្កេតលើឃាតកម្មបណ្ឌិត កែម ឡី មានភាពខ្វះចន្លោះច្រើន
2017.07.08
ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលការស៊ើបអង្កេតករណីឃាតកម្មលោកបណ្ឌិត កែម ឡី អះអាងថា ការស៊ើបអង្កេតរបស់សមត្ថកិច្ចនៅមានភាពចន្លោះប្រហោងជាច្រើន និងគ្មានការជឿជាក់ពីមហាជន។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃក្រសួងមហាផ្ទៃ បញ្ជាក់ថា អាជ្ញាធរនៅតែបន្តតាមដានករណីនេះបន្តទៀត បើទោះបីជនដៃដល់ត្រូវបានតុលាការផ្ដន្ទាទោសដាក់គុកអស់មួយជីវិតក៏ដោយ។
បើទោះបីជាតុលាការក្រុងភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៧ បានផ្ដន្ទាទោសឈ្មោះ អឿត អាង ហៅ ជួប សម្លាប់ ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិតក្នុងករណីសម្លាប់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី អ្នកវិភាគនយោបាយ និងបញ្ហាសង្គមដ៏ល្បីល្បាញរូបនេះក៏ដោយ ប៉ុន្តែការផ្ដន្ទាទោសត្រូវបានមជ្ឈដ្ឋានជាច្រើនចាត់ទុកថា គ្រាន់តែជាការព្យាយាមបញ្ចប់សំណុំរឿងឃាតកម្មនេះ ផ្នែកនយោបាយ ហើយបានបន្សល់នូវដានជាច្រើនដែលសមត្ថកិច្ចមិនទាន់បានស៊ើបអង្កេតឲ្យស៊ីជម្រៅ។
អ្នកឃ្លាំមើលដំណើរការនីតិវិធីស៊ើបអង្កេតរបស់សមត្ថកិច្ចទីក្រុងភ្នំពេញ លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បានហៅដំណើរការស៊ើបអង្កេតលើឃាតកម្មលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ថាជាការស៊ើបអង្កេតខ្យល់ ឬការស៊ើបអង្កេតមានលក្ខណចន្លោះប្រហោង៖ «ជួប សម្លាប់ មកបាញ់សម្លាប់ កែម ឡី ដោយសារ កែម ឡី ជំពាក់លុយគាត់បីពាន់ដុល្លារ។ នេះធ្វើអោយយើងមើលទៅម្ចាស់បំណុលហ្នឹងមិនដែលទៅបាញ់សម្លាប់គេដើម្បីទាលុយទេ។ ឃើញរូបដែលបង្ហោះមកហ្នឹងជាសាធារណៈ ជួប សម្លាប់ ចូលទៅស្តារម៉ាត ហើយចាប់រើសអីវ៉ាន់អីបន្តិចបន្តួចហើយក៏ចូលទៅបាញ់ទៅ។ តើម្ចាស់បំណុលណាគេធ្វើដូច្នេះ? តាមធម្មតាគេចូលទៅទារលុយពីមុខ អាហ្នឹងបានលុយ ហើយអានេះទៅសម្លាប់គេពីក្រោយអ៊ីចឹងតើបានលុយពីណា?»។
លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បន្តថា ចំណុចដែលខ្វះខាតក្នុងការស៊ើបអង្កេតលម្អិតនោះ រួមមានសមត្ថកិច្ចមិនបានធ្វើកោសលវិច័យទីកន្លែងកើតហេតុ គឺនៅស្តារម៉ាត ក្នុងស្ថានីយសាំងកាល់តិច បូកគោ ឲ្យបានដិតដល់ដូចជាការសាកសួរសាក្សីថា តើលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ស្លាប់មកពីហេតុអ្វី? ស្លាប់បែបណា? ហើយតើមានអ្នកជំនាញមានប៉ុន្មាននាក់ចុះអង្កេតករណីនេះ ពួកគេមកពីស្ថាប័នណា? ពេលណាបានដឹងអំពីការសម្លាប់ ហើយនៅកន្លែងកើតហេតុនោះ តើនរណាជាអ្នកបញ្ជាឲ្យធ្វើកោសលវិច័យដល់ទីកន្លែងកើតហេតុ? ធ្វើនៅពេលណា? ប៉ុន្មាននាទីក្រោយការកើតហេតុ? ហើយជនរងគ្រោះស្លាប់រយៈពេលប៉ុន្មាននាទីទើបសមត្ថកិច្ចទៅដល់ទីកន្លែងកើតហេតុ? កាំភ្លើងបាញ់ចូលត្រង់ណា ចេញត្រង់ណា កម្ពស់ប៉ុន្មាន តម្រង់ទៅចំណុចណា ហើយអ្នកបាញ់ឈរត្រង់ណា និងស្ថិតនៅចម្ងាយប៉ុន្មានពីជនរងគ្រោះជាដើម។ ជនរងគ្រោះនៅពេលគេបាញ់ តើគាត់អង្គុយ ឬឈរ ហើយបែរមុខទៅណា ដួលទៅទិសណា ហើយនៅអង្គុយហើយឈាមហូរទៅកន្លែងណាខ្លះ? នៅពេលណាជនរងគ្រោះដួលដេកលើឥដ្ឋការ៉ូ?
លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៅ អះអាងថា សមត្ថកិច្ចមិនបានបញ្ជាក់ពីកាមេរ៉ាសុវត្ថិភាពក្នុងស្តារម៉ាត (Star Mart) ថាតើមានវត្ថុតាង និងសាក្សី ឬបុគ្គលិកទទួលបន្ទុក និងគ្រប់គ្រងមានប៉ុន្មានគ្រឿង ហើយដាក់នៅចំណុចណាខ្លះ? មានកាមេរ៉ាប៉ុន្មានគ្រឿងដែលបានថតចំណុចនៃការសម្លាប់ទាំងមូល? តើការថតទុកក្នុងអង្គចងចាំមានរយៈពេលប៉ុន្មាន? តើមានប្រព័ន្ធថតទុកបន្ថែម ឬហៅថា back up រក្សាទុកនៅទីណាក្រោយពេលនៃការសម្លាប់នោះ?
លោកបណ្ឌិតបន្តថា ការដកអង្គចងចាំគេនៅមិនទាន់ដឹងថា នរណាជាអ្នកដក ហើយប្រគល់ទៅឲ្យនរណា នរណាជាអ្នករក្សាទុក ហើយនរណាជាអ្នកចាក់មើលវីដេអូថតរយៈពេលមួយសប្ដាហ៍មុនអ្នកជំនាញបញ្ចប់ការងារធ្វើកោសលវិច័យរបស់ខ្លួន។
ចំណែកអ្នកគ្រប់គ្រង និងបុគ្គលិកបម្រើការនៅក្នុងហាងកើតហេតុ សាក្សីនៅទីនោះមានប៉ុន្មាននាក់ អាយុ ភេទ រយៈពេលបម្រើការនៅទីនោះតាំងពីពេលណា? តើពួកគេស្គាល់ភ្ញៀវដែលធ្លាប់ចេញចូលឬទេ? ស្គាល់ជនរងគ្រោះដែលធ្លាប់ចេញចូលឬទេ? ពេលឮស្នូរកាំភ្លើងឮផ្ទុះប៉ុន្មានគ្រាប់? នៅពេលណា? ហើយពេលនោះខ្លួនកំពុងធ្វើអ្វីជាដើម។ តើបុគ្គលិកស្គាល់គាត់ត្រឹមកម្រិតណា? តើជនរងគ្រោះ កែម ឡី មានគ្នាប៉ុន្មាននាក់ នរណាអង្គុយជិតគាត់ខ្លះ? ហើយអ្នកអង្គុយជិតគាត់មានភិនភាគយ៉ាងម៉េច ជាប្រុស ឬស្រី និងមានសម្លៀកបំពាក់យ៉ាងម៉េច? ចំណែក៧ថ្ងៃមុនថ្ងៃកើតហេតុ តើជនរងគ្រោះ កែម ឡី មករាល់ថ្ងៃជាធម្មតាទេ គាត់អង្គុយនៅកៅអីត្រង់ណា គាត់ទិញអ្វីហូប មានភ្ញៀវអង្គុយជិតគាត់ដែរ ឬទេ? តើពួកគេជាមនុស្សដដែលៗ ឬជាមនុស្សថ្មី? សកម្មភាពភ្ញៀវដូចប្រក្រតី ឬប្លែកនៅពេលនោះ?
អ្នកឃ្លាំមើលដំណើរការនីតិវិធីស៊ើបអង្កេតរូបនេះបានសង្ស័យថា តើរូបភាពរបស់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី ដែលអង្គុយស្លាប់នៅលើកៅអីដែលគេថតក្រោយការបាញ់សម្លាប់ហើយនោះ ហាក់គ្មានឃើញមានមនុស្សនៅក្នុងហាងសោះ។ ដូច្នេះតើនរណាជាអ្នកថត តើថតនៅពេលណា ហើយនរណាជាអ្នកបង្ហោះរូបនោះតាមបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក (Facebook)។ តើបុគ្គលរូបនោះបង្ហោះរូបក្នុងបំណងអ្វី? តើសមត្ថកិច្ចមានសុំសហការពីអ្នកថត និងអ្នកបង្ហោះរូបដែរទេ?
ចំណែកវីដេអូ ដែលជនដៃដល់ ជួប សម្លាប់ រត់តាមផ្លូវម៉ៅសេទុង វិញ តើនរណាជាអ្នកថត? តើនរណាជាអ្នកបង្ហោះរូបនោះ? រីឯអ្នកដេញតាមចាប់វាយទាត់ធាក់ ជួប សម្លាប់ វិញ តើសមត្ថកិច្ចបានសួរពួកគេដែរទេ ថាពួកគេវ៉ៃ ជួប សម្លាប់ ដោយសារឮគេស្រែក ឬឃើញគេដេញចាប់ពីកន្លែងណា? ពួកគេឃើញ ជួប សម្លាប់ រត់ពីណាទៅណា ហើយឃើញសកម្មភាពនគរបាលពីកន្លែងណាទៅកន្លែងណាជាដើម។ អ្នកតាមដានរូបនេះបន្តថា ទង្វើនិងសកម្មភាពអ្នកជិះម៉ូតូអែប ជួប សម្លាប់ ដែលរត់តាមចិញ្ចើមថ្នល់ហើយឌុប ជួប សម្លាប់។ តើបុរសរូបនោះឌុបជនដៃដល់យកទៅឯណា ហើយដើម្បីអ្វី?
លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បានផ្ដល់អនុសាសន៍ដល់សមត្ថកិច្ចឲ្យស៊ើបអង្កេតបន្ថែមថា ជួប សម្លាប់ ជានរណាមានប្រវត្តិរូបយ៉ាងម៉េចមុនពេលបួសជាសង្ឃ ហើយមានទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នកណាខ្លះ? ពេលដែលបួសតើបួសដើម្បីអ្វី ហើយសឹកវិញពេលណា ហេតុអ្វីបានជាសឹក? មានប្រពន្ធនៅពេលណា ហើយក្រោយមកមានមុខរបរអ្វី? មានទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នកណាខ្លះ មានទំនាក់ទំនងជាមួយមន្ត្រីរាជការ ឬអ្នកដែលធ្លាប់ធ្វើការជាមួយមន្ត្រីណាខ្លះ។ តើ ជួប សម្លាប់ ច្រើនជួបគ្នានៅទីណា? និយាយគ្នាអំពីអ្វីខ្លះ ហើយធ្វើដំណើរទៅណាខ្លះ?
ចំណែកសកម្មភាពមកទល់នឹងពេល បាញ់ សម្លាប់ លោកបណ្ឌិត កែម ឡី កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦។ តើ ជួប សម្លាប់ ចេញពីផ្ទះនៅពេលណា ទៅទីឯណា? ដើម្បីអ្វី? តើគាត់ធ្លាប់ធ្វើដំណើរទៅភ្នំពេញ ប៉ុន្មានដង ហើយក្នុងម្តងៗគាត់បានធ្វើអ្វីខ្លះ? ហើយភាគច្រើនស្នាក់នៅកន្លែងណា? ពេលគាត់ទៅភ្នំពេញ ចុងក្រោយគឺដើម្បីធ្វើអ្វី ស្នាក់នៅទីណាខ្លះ? ជាផ្ទះ បន្ទប់ជួល ឬស្នាក់នៅជាមួយគេ ហើយក្រោយមកទៀត គាត់ជួបនរណាខ្លះ ហើយនៅថ្ងៃបាញ់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី តើគាត់ស្នាក់នៅទីណា? ហើយមានសម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង ឬមួកប៉ុន្មានសម្រាប់ ហើយមានលុយប៉ុន្មានមកដល់ភ្នំពេញ។
ចំណែកការប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទសម្រាប់ទំនាក់ទំនង តើបានទូរស័ព្ទទៅអ្នកណាខ្លះ ហើយអ្នកនោះត្រូវជាអ្វី ពួកគេនៅកន្លែងណាខ្លះ នៅថ្ងៃណាខ្លះ និងបាននិយាយគ្នាអំពីអ្វីខ្លះ? តើ ជួប សម្លាប់ ចាយលុយអស់ប៉ុន្មានមួយថ្ងៃៗ ហើយនៅពេលបាញ់សម្លាប់លោក កែម ឡី តើ ជួប សម្លាប់ នៅសល់លុយប៉ុន្មាននៅជាប់នឹងខ្លួន។
លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បានផ្តល់អនុសាសន៍ថា សមត្ថកិច្ចគួរចោទសួរថា តើ ជួប សម្លាប់ កាន់កាប់ និងការប្រើប្រាស់អាវុធលើកដំបូងនៅពេលណា ប្រភេទអ្វី ម៉ាកអ្វី? តើអាវុធដែលខ្លួនកាន់កាប់នៅជាប់នឹងខ្លួនមុនអាវុធដែលប្រើប្រាស់បាញ់សម្លាប់ កែម ឡី មានប័ណ្ណកាន់កាំភ្លើងដែរទេ? តើកាំភ្លើងដែលប្រើប្រាស់សម្រាប់បាញ់សម្លាប់លោក កែម ឡី ស្គាល់ប្រភេទកាំភ្លើងនោះនៅពេលណា ស្គាល់នៅទីកន្លែងណា? ហើយនរណាជាអ្នកបង្ហាញ ហើយតើបានបាញ់សាកល្បងទេមុនសម្រេចចិត្តទិញ? តើហេតុអ្វីបានជាជ្រើសទិញកាំភ្លើងនោះ នរណានាំទៅទិញ ហើយទិញនៅកន្លែងណា? នរណាជាអ្នកលក់ឲ្យ ហើយក្នុងតម្លៃប៉ុន្មាន បានគ្រាប់ប៉ុន្មាន ហើយទិញដើម្បីអ្វី? តើកាំភ្លើងនោះមានប័ណ្ណកាន់កាប់ ឬទេ?
លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ៖ «ហើយមួយទៀត គឺកាំភ្លើង។ រឿងអីគេជំពាក់លុយបីពាន់ហើយខំទៅទិញកាំភ្លើងពីថៃ ពីអីណាមក (តាមចម្លើយរបស់ ជួប សម្លាប់)។ កាំភ្លើងហ្នឹងមិនមែនថោកទេ គឺដល់ទៅជាង ១ពាន់ដុល្លារឯណោះ។ កាំភ្លើងជាង ១ពាន់ដុល្លារ រួចមកទារលុយបីពាន់វាអត់សមហេតុផល ហើយមកបាញ់សម្លាប់គេអ៊ីចឹង»។
ចំណែកនាយករងទទួលបន្ទុកកិច្ចការតំបន់អាស៊ីរបស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) លោក ហ្វីល រ៉ូប៊ឺតសុន (Phil Robertson) បានប្រាប់អាស៊ីសេរីតាមទូរស័ព្ទថា លោកគ្មានជំនឿលើសមត្ថកិច្ចកម្ពុជា ក្នុងវែកមុខជនដៃដល់ក្នុងឃាតកម្មផ្នែកនយោបាយនោះទេ។ លោកបន្តថា ការស៊ើបអង្កេតរបស់សមត្ថកិច្ចកម្ពុជា ជាការស៊ើបអង្កេតបែបបិទបាំងការពិត ជាជាងការស៊ើបអង្កេតបែបវិជ្ជាជីវៈក្នុងការស្វែងរកកាពិតឲ្យប្រាកដ។
លោកបន្តថា រដ្ឋាភិបាលបានប្រើល្បិចស្វាស៊ីបាយលាបមាត់ពពែ ដោយសារភស្តុតាងមួយចំនួនដែលចោទប្រកាន់លើ អឿត អាង មិនបានពេញលេញ។ សូម្បីក្រុមគ្រួសាររបស់ អឿត អាង ក៏បានបដិសេធដែរថា អ្វីដែលតុលាការចោទប្រកាន់គាត់គឺមិនមែនជាការពិតទាំងអស់ ហើយថា អឿត អាង មិនដែលបានជួបលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ហើយក៏មិនដែលមានលុយ ៣ពាន់ដុល្លារឲ្យលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ខ្ចីនោះដែរ។
លោក ហ្វីល រ៉ូប៊ឺតសុន បន្តថា សមត្ថកិច្ចគួរពិនិត្យមើលករណីនេះឡើងវិញ ខណៈការស៊ើបអង្កេតនេះមានការចន្លោះប្រហោងជាខ្លាំង ដូចករណីមិនបង្ហាញកាមេរ៉ាសុវត្ថិភាពពីស្ថានីយសាំងកាល់តិច មិនបង្ហាញចម្លើយរបស់សាក្សី និងបុរសម្នាក់ឈ្មោះ ពូលីស ដែល អឿត អាង ឆ្លើយថា បុរសរូបនេះហើយដែលគាត់បានណែនាំឲ្យជួបជាមួយលោក កែម ឡី និងបុរសម្នាក់ទៀតដែលលក់កាំភ្លើងឲ្យ អឿត អាង ជាដើម៖ «ខ្ញុំគិតថា ករណីនយោបាយបែបនេះ ខណៈមានមនុស្សដ៏ល្បីល្បាញម្នាក់តែងរិះគន់ការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន និងក្រុមគ្រួសាររបស់លោកត្រូវបានគេបាញ់សម្លាប់នោះ យើងប្រាកដជាមិនអាចទន្ទឹងរង់ចាំយុត្តិធម៌ដែលកាត់សេចក្ដីដោយតុលាការកម្ពុជា បានទេ។ យើងដឹងហើយថា តុលាការកម្ពុជា មិនខុសពីតុលាការនៃប្រទេសឡាវ ឬតុលាការនៃប្រទេសវៀតណាម នោះទេ។ ដោយសារតុលាការនៃប្រទេសទាំងនេះស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់គណបក្សកាន់អំណាចប៉ុណ្ណោះ ហើយចៅក្រមនៃតុលាការប្រទេសកម្ពុជា តែងរងការបញ្ជាពីគ្រូធំនៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ប៉ុណ្ណោះ»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ លោកឧត្ដមសេនីយ៍ ខៀវ សុភ័គ អះអាងថា សមត្ថកិច្ចកំពុងបន្តការស៊ើបអង្កេត ស្វែងរកមនុស្សឈ្មោះ ពូលីស និងអ្នកលក់កាំភ្លើងនេះ ខណៈអ្នកទាំងពីរស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសថៃ ឯណោះ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកអះអាងថា ករណីឃាតកម្មមួយនេះស្ថិតនៅក្រោមការស៊ើបអង្កេតនៅឡើយ៖ «អ្វីដែល អឿត អាង និយាយប្រាប់សមត្ថកិច្ចយើង និងតុលាការ គឺសុទ្ធសឹងតែជាចម្លើយមិនអាចយកជាការបាន។ មិនមែនត្រឹមតែកាត់ទោសប៉ុណ្ណឹងហើយចប់ទេ គឺត្រូវនៅបន្តការស៊ើបអង្កេតទៀត ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីផ្សេងៗទៀត»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ រិះគន់ពាក្យ «បន្តការស៊ើបអង្កេត» របស់សមត្ថកិច្ចថា ជាការយកលេសដោះសា មិនទទួលខុសត្រូវក្នុងការបំពេញមុខនាទីរបស់ខ្លួនជាអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចក្នុងការរកយុត្តិធម៌ពិតប្រាកដជូនជនរងគ្រោះនោះឡើយ។ លោកបន្តថា សមត្ថកិច្ចតែងតែប្រើពាក្យ «បន្តការស៊ើបអង្កេត» នេះទៅលើករណីឃាតកម្មខ្នាតធំៗជាច្រើនរាប់មិនអស់ទៅហើយ ចាប់តាំងពីករណីអ្នកស្រី ពិសិដ្ឋ ពិលីការ លោក ជា វិជ្ជា លោក ឈុត វុទ្ធី និងមនុស្សជាច្រើនទៀតដែលរហូតមកទល់ពេលនេះសមត្ថកិច្ចនៅមិនទាន់អាចស្វែងរកយុត្តិធម៌ពិតប្រាកដជូនពួកគេនៅឡើយ៖ «ចម្លើយមកហ្នឹងដូចគេថាក្លាសិក (classic) គឺវាដដែលៗ គឺករណីនិទណ្ឌភាពនោះ។ ចម្លើយដដែលមកស៊ើបអង្កេតបន្តៗអ៊ីចឹងទៅ។ ប៉ុន្តែយើងចោទសួរថា ចុះប្រសិនបើការស៊ើបអង្កេតហ្នឹងរកឃើញថា ជារឿងផ្សេងទៅវិញ»។
លោក ហ្វីល រ៉ូប៊ឺតសុន សម្ដែងការសោកស្ដាយថា គ្រួសាររបស់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី នឹងមិនអាចទទួលបានយុត្តិធម៌នោះឡើយ ហើយលោក កែម ឡី គ្រាន់តែស្ថិតនៅក្នុងការចងចាំរបស់មហាជនថា លោកជាគំរូនៃការហ៊ានបញ្ចេញមតិ និងការរិះគន់ ហើយការស្លាប់របស់លោកមិនត្រូវបានដោះស្រាយ មិនត្រូវបានគេស្វែងរកការទទួលខុសត្រូវ។ លោកបន្តថា ភរិយារបស់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី មានតែពន្យល់កូនៗរបស់គាត់ថា ឪពុករបស់ពួកគេត្រូវបានសម្លាប់ដោយហេតុផលនយោបាយ ហើយគ្មាននរណាដឹងថា អ្នកសម្លាប់ជានរណាពិតប្រាកដនោះទេ ប៉ុន្តែមនុស្សជាច្រើនសង្ស័យថា រដ្ឋាភិបាលជាអ្នកនៅពីក្រោយ៕