ប្រវត្តិលោក សាយ ឈុំ ប្រមុខរដ្ឋស្ដីទីដែលត្រូវលោក ហ៊ុន សែន រុញចេញពីតួនាទី
2024.02.21
លោក សាយ ឈុំ ប្រធានព្រឹទ្ធសភា។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
លោក សាយ ឈុំ នឹងអស់តួនាទីជាប្រធានព្រឹទ្ធសភានៅខែមីនាខាងមុខនេះ ដោយសារតែសមមិត្ត ហ៊ុន សែន របស់លោកបានក្រសោបយកតួនាទីកំពូលមួយនេះមកគ្រប់គ្រង។ តើលោក សាយ ឈុំ មានប្រវត្តិបែបណា?
លោក សាយ ឈុំ គឺជាឥស្សរជនកំពូលមួយរូបនៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ លោកជាអនុប្រធានគណបក្សផង និងជាអគ្គលេខាធិការគណបក្សផង។ លោកបានកាន់តំណែងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភាកាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៥ ក្រោយពីលោក ជា ស៊ីម ដែលជាប្រធានគណបក្ស និងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា បានទទួលមរណភាពដោយសារជំងឺ។
លោក សាយ ឈុំ កើតនៅឆ្នាំ១៩៤៥ នៅខេត្តកំពង់ចាម។ លោកធ្លាប់ធ្វើជាគ្រូបង្រៀននៅមុនសម័យខ្មែរក្រហម។ ក្រោយសម័យខ្មែរក្រហម លោក សាយ ឈុំ បានលេចមុខមាត់ និងបំពេញតួនាទីជាច្រើន មានជាអាទិ៍ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម និងជាអនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋមន្ត្រីក្នុងរបបសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា ឬរបប ហេង សំរិន ជាសមាជិករដ្ឋសភា ជាអនុប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងក្រោយមកទៀតក្លាយជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា ដែលជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទីនៅពេលអវត្តមានព្រះមហាក្សត្រ។
សម្រាប់ទស្សនៈយល់ឃើញពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សាយ ឈុំ គឺជាឥស្សរជនមួយរូបដែលបានប្រឹងប្រែងពង្រឹងបក្ស លើកកម្ពស់អភិបាលកិច្ចល្អ ពង្រឹងនីតិរដ្ឋ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ដើម្បីចូលរួមចំណែកការពារ ថែរក្សាសន្តិភាព ស្ថិរភាពសង្គម សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមជាតិទាំងមូល។
ប៉ុន្តែសម្រាប់អ្នកនិយមប្រជាធិបតេយ្យវិញ លោក សាយ ឈុំ ហាក់មិនបានសាងស្នាដៃអ្វីជាដុំកំភួនសម្រាប់ជាតិនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ លោកជាជនបង្គោលមួយរូបដែលជួយទ្រទ្រង់ទង្វើរំលោភបំពានគោលការណ៍គ្រឹះប្រជាធិបតេយ្យ ដែលប្រព្រឹត្តដោយលោក ហ៊ុន សែន។
អតីតសមាជិកព្រឹទ្ធសភានៃគណបក្សសម រង្ស៊ី លោក សោ ចាន់ដេត បានពណ៌នាថា លោក សាយ ឈុំ គឺជាអ្នកនយោបាយដែលមានចរិតចាស់ទុំ មានសីលធម៌ល្អ និងចេះស្ដាប់ហេតុផល។ ប៉ុន្តែលោកថា ចំណុចអវិជ្ជមានរបស់លោក សាយ ឈុំ នោះ គឺលោកជាមនុស្សយករួចខ្លួន និងចាំតែអនុវត្តតាមបញ្ជារបស់លោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីរក្សាអំណាច និងទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ខ្លួន។
លោក សោ ចាន់ដេត៖ «បើគាត់មានមនសិការ មានចិត្តចង់ជួយពិតប្រាកដ ខ្ញុំជឿថា គាត់អាចជួយបានច្រើន។ គាត់មិនគួរណាទៅចុះហត្ថលេខាធ្វើតាម ហ៊ុន សែន ដែលបំផ្លាញសង្គម បំផ្លាញជាតិទេ ធ្វើបាបប្រជាពលរដ្ឋបែបហ្នឹងទេ។ អ៊ីចឹងក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ចង់ ឬមិនចង់ គេថ្កោលទោស វាទៅជាវ៉ៃអួទាំងអស់ជាមួយក្រុម ហ៊ុន សែន។ វាទៅជាលក្ខណៈជ្រោមជ្រែង ការពារអំណាច ហ៊ុន សែន រួមគ្នាបំផ្លាញជាតិ ធ្វើបាបប្រជាពលរដ្ឋ បំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យ គឺដូចតែគ្នាហ្នឹង»។
ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក សាយ ឈុំ ក្នុងរយៈពេលជិត ១០ ឆ្នាំមកនេះ ព្រឹទ្ធសភាត្រូវបានគេមើលឃើញថា ជាស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិដែលចាំតែប្រថាប់ត្រាឱ្យលោក ហ៊ុន សែន និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ ក្នុងឋានៈជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទី លោក សាយ ឈុំ បានចុះហត្ថលេខាប្រកាសឱ្យប្រើច្បាប់ជាច្រើនដែលលោក ហ៊ុន សែន បានរៀបចំឡើង ដើម្បីពង្រឹងអំណាចផ្ដាច់ការរបស់លោក និងក្រុមគ្រួសារ ហើយធ្វើឱ្យអន្តរាយដល់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា មានជាអាទិ៍ វិសោធនកម្មច្បាប់គណបក្សនយោបាយដែលបើកផ្លូវទៅរកការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ច្បាប់គ្រប់គ្រងប្រទេសក្នុងភាពអាសន្ន និងវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញជាច្រើនលើកច្រើនសា។
ទាក់ទងនឹងរឿងអនុម័តច្បាប់ទាំងនេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន មានប្រសាសន៍ថា គេមិនអាចបន្ទោសលោក សាយ ឈុំ បានទេ ព្រោះលោកបំពេញតួនាទីតាមអ្វីដែលមានចែងក្នុងច្បាប់។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងលោក សាយ ឈុំ ដើម្បីឆ្លើយតបរឿងនេះបានទេ គិតត្រឹមម៉ោងផ្សាយនេះ។
ទាក់ទងនឹងរឿងឥទ្ធិពលវិញ លោក សាយ ឈុំ ដឹកនាំប៉ូលនយោបាយមួយដែលមិនសូវចេញមុខ តែមានអំណាច ទ្រព្យធន និងរចនាសម្ព័ន្ធដ៏រឹងមាំក្នុងជួរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ គ្រួសាររបស់លោកបានចងសម្ពន្ធភាពប្រទាក់ក្រឡាគ្នាយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយគ្រួសារមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មួយរូបទៀតនៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គឺលោក ឌិត មុន្ទី ដែលជាសមាជិកគណៈអចិន្ត្រៃយ៍បក្ស និងជាអតីតប្រធានតុលាការកំពូលដែលចេញសាលដីការំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីចុងឆ្នាំ ២០១៧។
កូនប្រុសរបស់លោក សាយ ឈុំ គឺលោក សាយ សំអាល់ ជាអតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន ហើយបច្ចុប្បន្នជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់។ ភរិយារបស់លោក សាយ សំអាល់ គឺអ្នកស្រី ឌិត នីតា ជាកូនស្រីរបស់លោក ឌិត មុន្ទី។ អ្នកស្រី ឌិត នីតា ជាអគ្គនាយិកាប្រតិបត្តិនៃក្រុមហ៊ុនគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុខេមា និងជាប្រធានសមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា។ បងប្រុសរបស់អ្នកស្រី ឌិត នីតា គឺលោក ឌិត ទីណា គឺជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម។ ដោយឡែកបងស្រីរបស់លោក សាយ សំអាល់ គឺអ្នកស្រី សាយ សំអាត វិញ អ្នកស្រីគឺជាអគ្គទេសាភិបាលរងនៃធនាគារជាតិ។ ស្វាមីរបស់អ្នកស្រី សាយ សំអាត គឺលោក ធន់ វឌ្ឍនា គឺជានាយកវិទ្យាស្ថានជាតិកសិកម្មព្រែកលៀប ដែលចំណុះឱ្យក្រសួងកសិកម្មរបស់លោក ឌិត ទីណា។
ថ្វីបើលោក សាយ ឈុំ បានរៀបចំឱ្យកូនៗរបស់លោកមានតួនាទីគ្រាក់ៗក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែអំណាចកំពូលរបស់លោកនឹងឈានដល់ទីអវសាន នៅត្រឹមខែមីនានេះ ដោយសារសមមិត្ត ហ៊ុន សែន របស់លោក បានរុញលោកចេញដើម្បីក្រសោបយកតួនាទីជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា ដែលមានឋានៈជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទី។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន អះអាងថា លោក សាយ ឈុំ និងលោក ហ៊ុន សែន មិនមានទំនាស់នឹងគ្នានោះទេ ជុំវិញតំណែងប្រធានព្រឹទ្ធសភានេះ។ លោកបញ្ជាក់ថា លោក សាយ ឈុំ ជាអ្នកសុំលាលែងដោយខ្លួនឯង។
លោក សុខ ឥសាន៖ «សម្ដេច សាយ ឈុំ លោកបានប្រកាសនៅក្នុងសន្និបាតគណៈកម្មាធិការកណ្ដាលថា លោកមានអាយុជ្រេបន្តិចទៅហើយ អ៊ីចឹងលោកសុំសម្រាកពីការងារ។ អ៊ីចឹងជាឆន្ទៈរបស់លោកផ្ទាល់ទេ អត់មាននរណាដក ឬមួយផ្ទេរអ្វី ក្រៅពីការសម្រេចចិត្តដោយផ្ទាល់ខ្លួនរបស់លោកទេ»។
ការអះអាងរបស់តំណាងគណបក្សកាន់អំណាចនេះ គឺជារឿងមួយដែលគេពិបាកនឹងជឿបាន ពីព្រោះថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលមានប្រវត្តិជាអតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម និងជាជនកុម្មុយនិស្តផងនោះ ភាគច្រើនជាមនុស្សស្រឡាញ់អំណាច និងកាន់តួនាទីរហូតដល់ទទួលមរណភាព។ ករណីចាកចេញពីតំណែងរបស់លោក សាយ ឈុំ នេះ ទំនងជាស្ថិតក្នុងហេតុផលពីរយ៉ាងសំខាន់ គឺទីមួយ លោកអាចរងការបង្ខិតបង្ខំពីលោក ហ៊ុន សែន ឬមួយក៏ទីពីរ លោកសុខចិត្តលះបង់តួនាទីនេះ ដើម្បីឱ្យកូនៗរបស់លោកអាចរក្សាតួនាទីគ្រាក់ៗក្នុងរដ្ឋាភិបាលបន្តត្រកូល ដឹកនាំដោយលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ ក្រោយពីអស់ពីតួនាទីជាប្រធានព្រឹទ្ធសភានេះ លោក សាយ ឈុំ នឹងទៅកាន់តំណែងជាឧត្ដមទីប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រ ដូចគ្នានឹងលោក ស ខេង លោក ទៀ បាញ់ និងអ្នកស្រី ម៉ែន សំអន យ៉ាងដូច្នេះដែរ ដែលជាតួនាទីគ្មានអំណាច ហើយបន្តស្ថិតក្រោមបង្គាប់របស់លោក ហ៊ុន សែន ដដែល។ នៅពេលនោះ លោក សាយ ឈុំ ប្រហែលជានឹងលែងសូវចេញមុខច្រើនជាសាធារណៈដូចមុនទៀតហើយ ប៉ុន្តែកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់លោកអាចនឹងជាប់ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រថា លោកជាបុគ្គលមួយរូបដែលរួមចំណែកក្នុងការបំផ្លាញគោលការណ៍គ្រឹះនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- លោក ហ៊ុន សែន និងលោក សេង សារី បន្តឆ្លើយឆ្លងគ្នាលើបណ្ដាញសង្គមពាក់ព័ន្ធសារបែកធ្លាយ
- ជនជាតិវៀតណាមរស់នៅលើដី៤០ហិកតារ ក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំងត្អូញជីវភាពលំបាក និងខ្លះវិលទៅរស់នៅលើផ្ទះបណ្តែតទឹកវិញ
- លោក ហ៊ុន សែន ថា មានអ្នកប៉ុនប៉ងសម្លាប់លោក ដោយប្រើយន្តហោះដ្រូន ខណៈបក្សប្រឆាំងថា ជារឿងប្រឌិត
- ពលរដ្ឋខ្មែរនៅជប៉ុនបាតុកម្មជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលប្តឹងទាមទារចំណែកកម្ពុជានៅលើកោះគជ់
- ការព្រមានរបស់ចិនបង្ក្រាបសំឡេងរិះគន់ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន «ដើម្បីការពារអំណាចផ្ដាច់ការទៅវិញទៅមក»