ដំណាំល្ង
2015.02.22
ល្ងគឺជារុក្ខជាតិមួយប្រភេទមានដាំនៅប្រទេសកម្ពុជា ជាយូរមកហើយ។ គេអាចយកគ្រាប់ល្ងធ្វើជាបង្អែម រំងាស់យកទឹកផឹកដើម្បីបន្ថយជាតិខ្លាញ់ក្នុងសរសៃឈាម ឬក៏អាចយកវាទៅចម្រាញ់ធ្វើប្រេងល្ងក៏បាន។
នៅប្រទេសកម្ពុជា មិនសូវមានដំណាំល្ងច្រើនដូចដំណាំស្រូវទេ ព្រោះល្ងត្រូវការដីមានជីជាតិខ្លាំង និងត្រូវប្រើជីបំប៉នច្រើន ឯតម្លៃជួញដូរ មិនលើសគ្រាប់សណ្ដែកបាយទេ។ ទោះជាយ៉ាងណា ដំណាំល្ងមានដាំនៅតំបន់ដីមាត់ទន្លេ និងដីក្បែរជើងភ្នំ។ មន្ត្រីកសិកម្មឲ្យដឹងថា ល្ង គឺជាដំណាំងាយដាំ ប៉ុន្តែទាមទារការហាលដីយូរ គឺជាង ១ខែ ទើបវាដុះល្អ ឈ្នះជំងឺ ឲ្យគ្រាប់ល្ងធំល្អ ហើយសំបូរប្រេង។ ក្រោយការដាំគ្រាប់ពូជល្ង ត្រូវរង់ចាំរយៈពេលពី ២ ទៅ ៣ខែ ទើបអាចប្រមូលផល។ ពេលវេលាដាំល្ង គឺនៅរដូវភ្លៀងជិតផុត ដីកំពុងស្រស់ទឹក។
ល្ង គឺជាដំណាំដែលត្រូវការកម្ដៅថ្ងៃ និងពន្លឺថ្ងៃ។
អតីតមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម និងជាប្រធានបច្ចេកទេសប្រើប្រាស់ជីធម្មជាតិជប៉ុន សញ្ញាផែនដី លោក ជា ថូ ថ្លែងថា ល្ងត្រូវការដីល្បប់ មានល្បាយខ្សាច់ សំបូរជីជាតិក្នុងការដាំដុះ។ តែល្ងមិនដុះលើដីមានជាតិជូរ និងជាតិប្រៃទេ។
លោក ជា ថូ បន្តថា ល្ងត្រូវការដីធូរខ្លាំង ព្រោះវាដុះយឺត ក្រោយការបុកដាំ ឬក្រោយការព្រោះគ្រាប់ពូជ។ ហេតុនេះមុនដាំល្ង ត្រូវភ្ជួរដីហាលឲ្យបានជាង ១ខែ ដើម្បីឲ្យដីឆ្អិនល្អ និងសម្លាប់មេរោគក្នុងដីផង។ ការភ្ជួរដីដាំល្ង ត្រូវភ្ជួរឲ្យបានជម្រៅ ២,៥តឹក ទៅ ៣តឹក ហើយរាស់ឲ្យបាន ២ ទៅ ៣សា ពង្រាបដីឲ្យរាបស្មើ។ ល្ង ត្រូវការដីធូរ ងាយស្រួលដុះចេញពន្លក ព្រោះការដុះលូតលាស់របស់វាយឺតពេក៖ «ព្រោះថា ល្ងយើងត្រូវការយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងជាងដំណាំនានាក្នុងការធ្វើដី។ ការភ្ជួរដី ត្រូវការភ្ជួរឲ្យបាន ២សា ហើយរាស់ឲ្យបាន ៣ដង ដើម្បីឲ្យដីម៉ត់ល្អ»។
លោក ជា ថូ បន្តថា រដូវដាំល្ងដុះល្អគួរដាំនៅរដូវភ្លៀង និងជិតពាក់កណ្ដាលរដូវភ្លៀង គឺថិតក្នុងខែមិថុនា ទៅខែកក្កដា។ ពេលវេលាដាំល្ងឲ្យដុះល្អ គួរចាប់ផ្ដើមដាំនៅរដូវទឹកស្រក។ ល្ង បើដាំលើដីល្បប់តាមមាត់ទន្លេទើបល្អ ព្រោះវាត្រូវការដីមានជីជាតិខ្លាំង ដោយមិនចាំបាច់ប្រើជីដាក់ក្នុងរងល្ងក៏បាន។ ល្ង អាចព្រោះក៏បាន ឬបុកដីដាំក៏បាន អាស្រ័យលើសំបូរកម្លាំងពលកម្ម ឬមិនសំបូរកម្លាំងប៉ុណ្ណោះ។ ឯទិន្នផលរបស់វា នៅពេលប្រមូលផល គឺលើសខ្វះគ្នាបន្តិចបន្តួច។ ការដាំល្ងដោយវិធីព្រោះគ្រាប់ ក្នុងដី ១ហិកតារ គេប្រើគ្រាប់ពូជអស់ ១៣ ទៅ ១៥គីឡូក្រាម។ បើដាំល្ង ដោយវិធីបើបុកដាំ ប្រើគ្រាប់ពូជអស់ ៨ ទៅ ១០គីឡូក្រាម តិចជាងវិធីដាំដោយព្រោះគ្រាប់ពូជ៖ «វាលើកលែងតែដីហ្នឹងវាជូរខ្លាំង វាអាស៊ីដខ្លាំង អាហ្នឹងយើងអាចកែវាមែនទែន គឺថាជីជាតិក្នុងដីទេ ដែលសំខាន់សម្រាប់ដំណាំនៅក្នុងការដុះលូតលាស់ ហើយរុក្ខជាតិ ដូចជាល្ងអ៊ីចឹង វាត្រូវការជាតិប៉ូតាស្យូមរាងច្រើន គឺថា ដំណាំយកប្រេង ដំណាំយកស្ករអ៊ីចឹង គឺវាត្រូវការជាតិប៉ូតាស្យូមខ្លាំង»។
ចំពោះបទពិសោធន៍របស់កសិករដាំល្ង លោក ម៉ាង ប៊ុនថុន រស់នៅភូមិក្តីចាស់ សង្កាត់បាក់ខែង ខណ្ឌជ្រោយចង្វារ ឲ្យដឹងថា ល្ងត្រូវការដីស្រស់ទឹក និងមានជីជាតិ។ លោកអះអាងថា បានដាំល្ងតាមមាត់ទន្លេក្នុងរដូវទឹកស្រក គឺដាំលើដីល្បាយខ្សាច់ និងដីឥដ្ឋ ជាដីដែលមានជីជាតិច្រើន ដោយមិនចាំបាច់ប្រើជីទ្រាប់បាតទេ៖ «ព្រោះអីល្ង វាអត់ត្រូវការទឹកច្រើនពេកទេ បើទឹកច្រើនវារហ័សងាប់ បើដាំដីស្រែវាភាគច្រើន ពពួកដីជាំទឹក ដីកណ្ដេង វាត្រូវមានគន្លង ចង្អូរកុំឲ្យដក់ទឹកឲ្យសោះល្ង។ បើដីដក់ទឹក ១ថ្ងៃ ទៅ ២ថ្ងៃ គឺវាងាប់ហើយល្ង ឲ្យតែដក់ទឹកវាជាំ ហើយងាប់ហើយល្ងនោះ»។
លោក ម៉ាង ប៊ុនថុន រៀបរាប់ថា ក្រោយពីរើសដីសម្រាប់ដាំបានហើយ គាត់ឆូតដីជារងទុកផ្លូវដើរ ២តឹក គម្លាតពីរងមួយទៅរងមួយ គឺងាយស្រួលថែទាំ។ បន្ទាប់មកគាត់យកគ្រាប់ពូជល្ងតែ ២បែបទេ គឺល្ងណាផ្លែ ៤ជ្រុង និង ៦ជ្រុង រើសយកទៅដាំ។ លោកថា ល្ងមានផ្លែ ៤ជ្រុង ទៅ ៦ជ្រុង គឺជាពូជគ្រាប់ធំឲ្យប្រេងច្រើន។ ផ្លែល្ងខ្លះទៀតមាន ៨ជ្រុង ១០ជ្រុង ទៅ ១២ជ្រុង គឺជាពូជល្ងមានគ្រាប់ល្អិត មិនសូវមានជាតិប្រេង ហើយសំបូរគ្រាប់ស្ពៀត ឬសំដីល្ងច្រើន។
លោក ម៉ាង ប៊ុនថុន ឲ្យដឹងថា មុនដាំល្ង គាត់ភ្ជួរដីច្រើនសា ហើយហាលដី ១០ថ្ងៃ ទៅកន្លះខែ។ ប្រែដីនិងរាស់ដីឲ្យម៉ត់ ទើបគាត់ឆូតជារងដាំ។ គាត់យកកំប៉ុងទឹកដោះគោចោះបាតកំប៉ុងឲ្យបានទំហំប៉ុនគ្រាប់ល្ង ទើបគាត់ច្រកគ្រាប់ពូជទៅក្នុងកំប៉ុងនោះ ហើយយកទៅគោះពីលើដីរងដែលឆូតជាគន្លងសម្រាប់ដាំ៖ «ពូជហ្នឹងវាមានប្រភេទផ្លែ ៤ជ្រុង ៦ជ្រុង ៨ជ្រុង ១០ជ្រុង ១២ជ្រុង។ ប៉ុន្តែខាងខ្ញុំច្រើនប្រើគ្រាប់ពូជ ៤ជ្រុង ៦ជ្រុង គឺជាពូជគ្រាប់ធំ ហើយវាមានទម្ងន់ ហើយទីផ្សារគឺគេចូលចិត្តចង់បាន»។
លោក ម៉ាង ប៊ុនថុន ឲ្យដឹងថា ក្រោយការគោះគ្រាប់ដាំ ៥ថ្ងៃ ល្ងដុះចេញដើមមានសន្លឹកពីរ។ នៅពេលល្ងដុះបាន ១ខែ ស្មៅដុះនៅក្នុងរង ម្ចាស់ចម្ការត្រូវដើរដកស្មៅចេញកុំឲ្យវាដណ្ដើមជីជាតិពីកូនល្ង។ លោកថា ល្ងថែទាំខ្លាំងនៅពេលកូនល្ងនៅតូច និងពេលដែលវាជិតចេញផ្កា ព្រោះជាពេលដែលសត្វល្អិតចាប់ផ្ដើមយាយីដំណាំល្ង។ ត្រូវបាញ់ថ្នាំការពារសត្វចង្រៃ និងបាញ់ជីដើម្បីបំប៉នឲ្យដើមល្ងវាកាន់ផ្លែ៖ «ប៉ុន្តែបើមានសត្វវាស៊ីបណ្ដូល វាបែកខ្នែងមកអាចអាក់ដែរ អាចអាក់ដល់ ១ខែកន្លះ បើសិនជាមានដង្កូវស៊ីបណ្ដូល ទៅវាអាក់អាដើមមេរបស់វាចេញផ្កា វាអាក់ ច្រើនបែកចេញកូនច្រើន ឬខ្នែងច្រើន។ ល្ងកម្ពស់តែ ៤តឹកអីហ្នឹង ចាប់ផ្ដើមចេញផ្កា ប្រដេញឡើងរហូត។ បើសិនជាវាដុះល្អ កម្ពស់ដល់ ១ម៉ែត្រកន្លះ ប៉ុន្តែដល់ល្អពេកអត់សូវផ្លែដែរអាហ្នឹង។ ល្ងផ្លែល្អ គឺព្រោះដើមដៃតែម្ដង។ បើសិនជាធ្លាក់ទៅដល់ខែពិសាខ អត់សូវល្អទៅវិញ គឺលេងតែដើមទេ អត់សូវផ្លែទេ ប៉ុន្តែបើបានព្រោះចាប់ពីដើមខែ ៤ទៅ ឲ្យតែមានភ្លៀងធ្លាក់មួយមេដើមដំបូងហ្នឹង ដាំទៅគឺថាល្អតែម្ដង។ ប៉ុន្តែដាំហ្នឹង បើសិនជាអត់ភ្លៀង យើងអាចមានម៉ាស៊ីនអីបាញ់ទឹកបំផុសដីឲ្យសើម រួចយើងរាស់ព្រោះក៏ល្អដែរ»។
ចំពោះការប្រើប្រាស់ជីលើដំណាំល្ង លោក ជា ថូ អតីតមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម ឲ្យដឹងថា ក្នុងដី ១ហិកតារត្រូវប្រើជីធម្មជាតិជប៉ុនសញ្ញាផែនដី យកទៅទ្រាប់បាតរងចំនួន ២០០គីឡូក្រាម លាយជីអ៊ុយរ៉េ ៥០គីឡូក្រាម និងបន្ថែមជីកំប៉ុស ១០ ទៅ ១៥តោន យកទៅកាយកប់ក្នុងដីមុនព្រោះគ្រាប់ ឬបុកល្ងដាំ។ នៅពេលកូនល្ង កំពុងចេញផ្កា ត្រូវបន្ថែមជីអ៊ុយរ៉េ ៥០គីឡូក្រាមទៀត ដើម្បីបំប៉នល្ងឲ្យផ្កាវាកាន់តែច្រើន។ យកជីអ៊ុយរ៉េ ៥០គីឡូក្រាមនោះ ទៅបាចតាមគន្លង ឬចន្លោះជួរដើមល្ងក្នុងផ្ទៃដី១ហិកតារ។
កសិករភូមិក្តីចាស់ លោក ម៉ាង ប៊ុនថុន ឲ្យដឹងថា ល្ងគាត់ដាំរយៈពេល ២ខែ៥ថ្ងៃ ទៅ ២ខែ១០ថ្ងៃ អាចប្រមូលផលបាន។ ពេលប្រមូលផល ត្រូវមើលផ្លែដែលទុំពណ៌លឿង នៅផ្នែកខាងលើគេ។ ប្រសិនបើវាទុំស្រុះគ្នា ផ្លែផ្នែកខាងលើត្រូវរហ័សច្រូតយកទៅទុកដើម្បីការពារកុំឲ្យផ្លែល្ងវាផ្ទុះជ្រុះគ្រាប់ចេញ។ ត្រូវក្រាលក្រណាត់កៅស៊ូ ទើបយកដើមល្ងដែលច្រូតមកនោះ ទៅដាក់បញ្ឈរដោយញែកដើម ដើម្បីហាលសម្ងួតដើម និងផ្លែវា។ ឯចុងកណ្ដាប់ ត្រូវចងក្របួចចុងដើម្បីហាលឲ្យវាឆាប់ស្ងួត។ នៅពេលវាស្ងួត យកជើងបែន ឬគោះវាឲ្យជ្រុះគ្រាប់លើកៅស៊ូនោះ។
លោក ម៉ាង ប៊ុនថុន ឲ្យដឹងថា ល្ងសបច្ចុប្បន្នគេប្រមូលទិញតម្លៃ ១ម៉ឺនរៀលក្នុង ១គីឡូក្រាម។ លោកថា ល្ងសគេទុកធ្វើបង្អែម បើល្ងខ្មៅគេរំងាស់ធ្វើទឹកល្ងសម្រាប់អ្នកលើសជាតិខ្លាញ់ពិសាបញ្ចុះខ្លាញ់ក្នុងឈាម។ ចំណែកលោក ជា ថូ វិញឲ្យដឹងថា គ្រាប់ល្ងនៅបរទេស គេទិញយកទៅចម្រាញ់ធ្វើប្រេង ព្រោះប្រេងល្ងគឺជាឱសថជំនួយសុខភាពច្រើនយ៉ាង៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជាគ្រោងធ្វើបេសកកម្មដើរគោះទ្វាររកវិនិយោគិននៅអាមេរិកជាថ្មី
- ក្រសួងមហាផ្ទៃបញ្ជាក់ថា កូនមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ ដែលបើកឡានបុកមនុស្សស្លាប់ពីរនាក់ នៅអូស្ត្រាលីនោះ គឺឈ្មោះ ឌឿន ឧត្ដមសេនីយ៍
- ជនជាតិឥណ្ឌា ៦៧នាក់ទៀត ត្រូវបានសង្គ្រោះចេញពីកន្លែងឆបោកតាមអនឡាញនៅកម្ពុជា
- តុលាការចោទប្រកាន់ពលករខ្មែរដែលបញ្ជូនពីម៉ាឡេស៊ី ពីបទញុះញង់ និងឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារ
- សារលោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាឲ្យកម្ទេចអ្នករិះគន់ «ជាភស្តុតាងអាចប្តឹងទៅតុលាការ ICC»