ហេតុអ្វីមានខ្មែររស់នៅលើដីថៃច្រើនម្ល៉េះ?
2010.01.13
លោក ជ័យ មង្គល បង្រៀនភាសាខ្មែរ ដល់កុមារនៅក្នុងខែត្រសុរិន្ទ ។
លោក ជ័យ មង្គល ជាជនជាតិខ្មែរនៅភូមិគោកក្រពើ ស្រុកណកមឿង ខែត្រសុរិន្ទ ប្រទេសថៃ មានប្រសាសន៍ថា ៖ «ពីបរមបុរាណមកនិយាយខ្មែរ។ ដូចខ្ញុំ ពីតូចមកខ្ញុំនិយាយខ្មែរ។ ខ្ញុំចេះភាសាថៃមកទល់នឹងពេលខ្ញុំចូលរៀននៅសាលារៀន។ សុរិន្ទមានភាសាច្រើនណាស់ មានគួយ មានខ្មែរ»។
ប្រការដែលមានជនជាតិខ្មែររស់នៅប្រទេសថៃរាប់លាននាក់នោះ បានធ្វើឲ្យមានចម្ងល់ថា ហេតុអ្វីបានជាប្រជាជនខ្មែរទាំងនោះនាំគ្នាទៅរស់នៅលើទឹកដីថៃទៅវិញ?
អ្នកស្រាវជ្រាវអំពីការកកើតនិងការវិវត្តន៍របស់មនុស្ស លោក អាំង ជូលាន បណ្ឌិតផ្នែកនរវិទ្យា មានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា ជនជាតិខ្មែរទាំងនោះមិនមែនជាជនចំណាកស្រុកចេញពីទឹកដីខ្មែរនោះទេ គឺពួកគាត់បានរស់នៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួនតកូនតចៅតាំងពីយូរលង់ណាស់មកហើយ។
លោក អាំង ជូលាន មានប្រសាសន៍ដូច្នេះ ៖ «ទឹកដីនោះពីដើមជារបស់ខ្មែរ ខ្មែរអត់មានទៅណាមកណាទេ ដល់គេមកយកដីទៅ ក៏ទៅជាដីហ្នឹងរបស់គេទៅ មនុស្សអត់មានទៅណា។ ដីសុរិន្ទដីអីហ្នឹងជាដីខ្មែរពីដើម ឥឡូវនេះវាមិនមែនជាដីខ្មែរទេ មិនមែនថាយើងត្រូវទៅទាមទារអីទេ អត់ទេ។ យើងគួរតែចាប់អារម្មណ៍ ហេតុដូចម្ដេចក៏អ្នកនោះមិនដែលស្គាល់យ៉ាងម៉េចហៅថាមកជាន់ទឹកដីខ្មែរ? អ្នកនោះជាពលរដ្ឋថៃ ហេតុម៉េចក៏អ្នកនោះនិយាយខ្មែរល្អម្ល៉េះ? ព្រោះកន្លែងនោះពីដើមជារបស់ខ្មែរ»។
សាស្រ្តាចារ្យផ្នែកប្រវត្តិសាស្រ្តនៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ លោក សំបូរ ម៉ាណ្ណារ៉ា ក៏មាន ប្រសាសន៍ស្របជាមួយលោក អំាង ជូលាន ដែរ។ លោកមានប្រសាសន៍បន្ថែមឲ្យដឹងពីមូលហេតុនៃការបាត់បង់ទឹកដីខ្មែរនៅក្នុងដំណើរប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ខ្លួនដូច្នេះថា អតីតទឹកដីខ្មែរមួយចំនួនត្រូវបានវាយដណ្តើមកាន់កាប់ដោយជនបរទេស ដែលបានចាកចេញពីស្រុកកំណើតរបស់ខ្លួននៅតំបន់ទីបេប្រទេសចិន។
លោក សំបូរ ម៉ាណ្ណារ៉ា បានឲ្យដឹងដូច្នេះ ៖ «ក្រុមថៃ កាដៃហ្នឹងបានបង្ហូរខ្លួនពីភាគខាងជើងតាមដងទន្លេមេណាមរហូតមកនោះ គឺគាត់មកផ្ដុំគ្នាដំបូងគេបំផុតនៅសុខោទៃ បន្ទាប់មកបង្ហូរមកដល់អយុធ្យាទៀត គឺគាត់ចាប់ផ្ដើមទាញយកក្រុងទេព ឡុបបុរី រហូតទៅដល់លវោ សង្គៈ គោកខណ្ឌ បុរីរ៉ាំ ព្រមទាំងសុរិន្ទផងដែរ។ ដោយសារតែប្រវត្តិសាស្រ្ដនៅសម័យនោះ ខ្មែររបស់យើងចាញ់ដៃជាមួយសៀមនៅក្នុងប្រមាណឆ្នាំ១៣៥០»។
អ្នកស្រាវជ្រាវនៅរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា លោក សុខ ទូច បណ្ឌិតផ្នែកប្រវត្តិសាស្រ្តនយោបាយ បានមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា ៖ «ប្រទេសសៀមដែលប្ដូរមកជាប្រទេសថៃហ្នឹង បានឈ្លានពានរំលោភយកខេត្តទាំង១២នេះមកចែកជាដែនដីរបស់ខ្មែរយើង អ៊ីចឹងមិនមែនប្រជាជនយើងទៅរស់នៅក្នុងទឹកដីថៃទេ គឺដោយសារតែយើងចាញ់សង្រ្គាមនិងភាពទន់ខ្សោយនៃនយោបាយគ្រប់គ្រងរបស់ប្រវត្តិសាស្រ្ដនៃសម័យកន្លងមកនោះ រជ្ជកាលមុនៗនោះ ដែលមិនមានសមត្ថភាពនិងមិនមានលទ្ធភាពក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រទេសយើងឲ្យមានភាពគង់វង្ស»។
ក្រៅពីមានមនុស្សខ្មែរ ក៏មានភស្តុតាងជាច្រើនទៀតដែលបញ្ជាក់ពីការរស់នៅនិងការកកើតនៃជនជាតិខ្មែរនៅទីនោះរាប់ពាន់ឆ្នាំមកដែរ។
អគ្គនាយករងក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ លោក ផាន់ ណាឌី ដែលបានធ្វើការចុះបញ្ជីចំនួនប្រាសាទនិងទួលបុរាណ ព្រមទាំងទីតាំងប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់មនុស្សខ្មែរ បានរកឃើញថា គ្រាន់តែក្នុងខេត្តសុរិន្ទមួយនៅលើទឹកដីថៃសព្វថ្ងៃ មានទីតាំងបុរាណដ្ឋានរបស់ខ្មែររហូតទៅដល់ជាង៣០កន្លែងឯណោះ។
លោក ផាន់ ណាឌី បានឲ្យដឹងដូច្នេះថា ៖ «យើងគ្រាន់តែបានបញ្ចូលទិន្នន័យទាំងអស់ដែលបានបញ្ចូល គឺចំនួន៣៥ ហើយការស្រាវជ្រាវជាលម្អិតនោះអត់ទាន់បានធ្វើការទេ»។
អគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា បណ្ឌិត ស៊ុំ ឈុំប៊ុន ដែលបានធ្វើការស្រាវជ្រាវអំពីកេរដំណែលវប្បធម៌របស់ដូនតាខ្មែរ មានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងបន្ថែមថា ៖ «តំបន់សុរិន្ទមានប្រាសាទរាប់សិបដែលជាប្រាសាទសង់ដោយអាណាចក្រខ្មែរ ដែលសូម្បីតែព្រះរាជាណាចក្រថៃឡង់ដ៍សព្វថ្ងៃនេះគេក៏ទទួលស្គាល់ដែរថាជាសិល្បៈខ្មែរ។ ដូច្នេះយើងឃើញថា នៅតំបន់នោះទាំងមូលវាមិនមែនមានតែប្រាសាទទេ ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ ជាពិសេសនៅតាមវត្តអារាមនោះ សាស្រ្តាស្លឹករឹតដែលចារដោយភាសាខ្មែរនោះ គឺមានច្រើនអនេករាប់មិនអស់ទេ»។
ភស្តុតាងមួយចំនួនដែលបញ្ជាក់ពីការរស់នៅរបស់ជនជាតិខ្មែរនៅទីនោះ គឺការរកឃើញសិលាចារឹកតាំងពីក្នុងសម័យនគរភ្នំ សម័យចេនឡានិងសម័យអង្គរជាដើម។
សាស្រ្តាចារ្យផ្នែកសិលាចារឹកនៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ លោក យាង វីរបុត្រ មានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា ទីណាមានសិលាចារឹកខ្មែរទីនោះបញ្ជាក់ឲ្យឃើញពីការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្មែរនៅតំបន់នោះ ហើយទឹកដីដែលថៃកាន់កាប់សព្វថ្ងៃនេះ ភាគច្រើនជាអតីតទឹកដីចេនឡាគោករបស់ខ្មែរ។
លោក យាង វីរបុត្រ មានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងដូច្នេះ ៖ «នៅដែនដីសុរិន្ទហ្នឹង គេរកឃើញសិលាចារឹកជាច្រើន ជាភាសាខ្មែរនិងសំស្រ្កឹត តាំងពីសិលាចារឹកមុនអង្គរនិងក្រោយអង្គរ ជាពិសេសគឺស្ដេចដែលមានឈ្មោះល្បីជាងគេហ្នឹង គឺព្រះបាទជយវរ្ម័នទី៧ផងដែរ។ កាលជំនាន់ដែលអង្គមហាក្សត្រខ្មែរយើងតាំងពីសម័យមុនអង្គរនិងអង្គរហ្នឹងទៅកសាងនៅលើទឹកដីមួយចំនួននៅឯប្រទេសថៃហ្នឹង តាមពិតកាលជំនាន់នោះ ទឹកដីទាំងអស់ហ្នឹងមិនមែនជាទឹកដីដែលមានន័យថា ជាទឹកដីថៃទេ គឺជាទឹកដីមួយដែលគ្រប់គ្រងដោយព្រះមហាក្សត្រខ្មែរដោយផ្ទាល់តែម្ដង ជាទឹកដីខ្មែរតែម្ដង អត់មានឈ្មោះថាថៃអីទេ»។
ក្រៅពីនេះអ្នកជំនាញក៏បានស្រាវជ្រាវរកឃើញពីប្រភពរវាងភាសាខ្មែរនិងភាសាថៃ ដែលបញ្ជាក់ពីការរស់នៅរបស់មនុស្សនៅតាមតំបន់របស់ខ្លួនផងដែរ។
អនុប្រធានរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា លោក ច័ន្ទ សំណព្វ បណ្ឌិតផ្នែកភាសាវិទ្យាមានប្រសាសន៍ថា ៖ «ខ្មែរសុរិន្ទគឺខ្មែរហ្នឹងហើយ ភាសាខ្មែរយើងតែម្ដង អត់មានខុសគ្នាទេ ខុសពីភាសាថៃ។ ថៃគឺជាភាសាមួយដែលស្ថិតនៅក្នុងអំបូរពីនរទីបេតាំង ហើយពីនរទីបេតាំងហ្នឹង ពីនហ្នឹងចិន ហើយទីបេតាំង គឺទីបេហ្នឹង បានន័យថា ចន្លោះចិននិងទីបេ ចំណែកខ្មែរយើងជាភាសាមេនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីហ្នឹង ដែលរួមជាមួយនឹងភាសាមនបង្កើតបានជាគ្រួសារមួយ គេហៅថា គ្រួសារខ្មែរមន ឬមនខ្មែរ»។
ទឹកដីខ្មែរដែលត្រូវកាន់កាប់ដោយប្រទេសថៃបច្ចុប្បន្នមានចំនួន១២ខែត្រ និងមានប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរកំពុងរស់នៅប្រហែល៥លាននាក់ នេះបើតាមការអះអាងរបស់បណ្ឌិត មីសែល ត្រាណេ។ ការសិក្សាអំពីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅសុរិន្ទ ក៏ដូចជានៅក្នុងទឹកដីថៃ នឹងផ្តល់សារប្រយោជន៍ជាច្រើនសម្រាប់អ្នកស្រាវជ្រាវជំនាន់ក្រោយ ទាំងផ្នែកប្រវត្តិសាស្រ្តនិងសម្បត្តិវប្បធម៌។
អគ្គលេខាធិការនៅរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា បណ្ឌិត ស៊ុំ ឈុំប៊ុន មានប្រសាសន៍ថា ការសិក្សាពីប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់របស់ប្រជាជនខ្មែរនៅទឹកដីថៃ គឺជាការលើកតម្លៃអ្នកដែលមានសែ លោហិតជាមួយខ្មែរ ដើម្បីជាការចូលរួមចំណែកថែរក្សាអត្តសញ្ញាណរបស់បងប្អូនទាំងនោះឲ្យបានគង់វង្សផងដែរ៕
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- វៀតណាមព្រមានថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោអាចជួយសម្រួលវត្តមានយោធាចិនក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ
- ពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងតាមោក ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅថា ប្រើអំពើហិង្សា
- អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញមិនអនុញ្ញាតឱ្យបក្សកម្លាំងជាតិធ្វើបាតុកម្ម នៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ
- ក្រសួងដែនដីបានហៅអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីទៅពិភាក្សា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ
- ពលរដ្ឋខ្មែរ-អូស្ត្រាលីម្នាក់ ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខមួយក្រុម ពេលទៅលេងស្រុកខ្មែរ