មេធាវីស្នើសុំឲ្យស្ត្រីម្នាក់រងបទចោទជួញដូរគ្រឿងញៀនដែលមានកូនភ្លោះតូចៗបាននៅក្រៅឃុំ
2015.09.04
ពលរដ្ឋម្នាក់ជិះម៉ូតូឆ្លងកាត់មុខក្រសួងយុត្តិធម៌ នារាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១១។
មេធាវីមួយក្រុម ស្នើសុំអន្តរាគមន៍ពីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ ឲ្យកូនក្ដីម្នាក់ជាស្ត្រីដែលរងការចោទប្រកាន់ពីបទជួញដូរគ្រឿងញៀន បាននៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ន។ ក្រុមមេធាវីសំអាងហេតុផលថា ស្ត្រីរូបនោះមានកូនភ្លោះតូចៗ ពុំមានអ្នកមើលថែឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។
តើមាននីតិវិធីអ្វីខ្លះ ពាក់ព័ន្ធនឹងការនៅក្រៅឃុំរបស់ស្ត្រីដែលមានកូនតូចត្រូវមើលថែ?
មូលហេតុចម្បងមួយនៃការស្នើសុំនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ន សម្រាប់កូនក្ដីដែលក្រុមមេធាវីបានអះអាង គឺនាងមានកូនភ្លោះដែលទើបមានអាយុ ៨ខែ កំពុងឋិតនៅខាងក្រៅជាមួយជីដូនចាស់ជរា ដែលមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ពុំមានអ្នកមើលថែ។
ពាក្យស្នើសុំអន្តរាគមន៍នោះ ចុះថ្ងៃទី២៥ ខែសីហា របស់មេធាវី ណាច ទ្រី ជុន សុជាតិ និង អ៊ិត ពិសិដ្ឋរង្ស៊ី ដោយបានរៀបរាប់បញ្ជាក់ថា កូនក្ដីរបស់ពួកគេមានឈ្មោះ ហេង លីលី អាយុ ២២ឆ្នាំ ត្រូវចោទប្រកាន់ពីបទជួញដូរគ្រឿងញៀន។ បច្ចុប្បន្ន នាងកំពុងជាប់ក្នុងឃុំក្នុងពន្ធនាគារព្រៃស។ ក្នុងលិខិតស្នើសុំរបស់ក្រុមមេធាវីដដែលបញ្ជាក់ទៀតថា សំណើសុំរបស់ពួកគេ ផ្អែកលើស្មារតីមនុស្សធម៌របស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ដែលធ្លាប់លើកលែងទោស និងសម្រាលទោសដល់ស្ត្រីដែលមានផ្ទៃពោះ និងស្ត្រីមានកូនតូចរស់នៅជាមួយក្នុងពន្ធនាគារ។
មន្ត្រីនាំពាក្យនៃក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន មានប្រសាសន៍ថា ក្រសួងពុំអាចអន្តរាគមន៍អ្វីបានឡើង ដ្បិតសំណុំរឿងនេះកំពុងឋិតក្នុងដំណើរការនៃតុលាការសាលាដំបូង។ ម្យ៉ាង ករណីនេះក៏ពុំចាត់ចូលក្នុងស្មារតីមនុស្សធម៌របស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ដែលធ្លាប់ប្រកាសនាពេលកន្លងមកនោះឡើយ៖ «ករណីដែលយើងដោះលែង ឬលើកលែងទោស និងបន្ធូរបន្ថយទោសហ្នឹង គឺជាករណីមួយផ្សេងទៀត ដែលអនុវត្តចំពោះស្ត្រីដែលគាត់កំពុងតែជាប់ក្នុងពន្ធនាគារ បានន័យថា គាត់មានទោសរួចហើយ ហើយគាត់មានកូនតូចនៅជាមួយ ឬមានផ្ទៃពោះ»។
កាលពីខែកុម្ភៈ ដើមឆ្នាំ២០១៥ កន្លងទៅនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្រកាសពីការលើកលែង និងសម្រាលទោសដល់ស្ត្រីដែលមានផ្ទៃពោះ និងស្ត្រីមានកូនតូចរស់នៅជាមួយក្នុងពន្ធនាគារ៖ «ប៉ុន្តែយោងតាមច្បាប់ពន្ធនាគារ គេបើកច្រកមួយឲ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រី មានសិទ្ធិសុំព្រះរាជទានលើកលែងទោសពេលណាក៏បាន។ ខ្ញុំអត់មានបំពានច្បាប់ទេ។ សាលក្រមចូលស្ថាពរហើយ យកមកដាក់ឲ្យខ្ញុំស៊ីញេ ថ្វាយព្រះមហាក្សត្រដើម្បីលើកលែងទោសឲ្យសម្រាប់តែអ្នកមានកូន អ្នកដែលមានផ្ទៃពោះក្នុងពន្ធនាគារ។ ខិតខំធ្វើយ៉ាងម៉េចឲ្យរួចទាំងអស់មុនចូលឆ្នាំខ្មែរ បានសេចក្ដីថា សម្អាតកុំឲ្យមានអ្នកដែលមានកូនទៅរស់នៅក្នុងពន្ធនាគារ និងអ្នកមានផ្ទៃពោះ»។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន បញ្ជាក់បន្ថែមថា ស្មារតីមនុស្សធម៌របស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល គឺសំដៅតែទៅលើរឿងក្ដីដែលទទួលបានសាលក្រមស្ថាពរពីតុលាការ មិនសំដៅដល់សំណុំរឿងក្នុងដំណើរការក្ដីនោះឡើយ៖ «ករណីនេះក្រសួងកំពុងតែពិនិត្យមើលដែរ ប៉ុន្តែជាគោលការណ៍ ក្រសួងមិនអាចធ្វើអន្តរាគមន៍លើនីតិវិធីតុលាការ ដែលជាដំណើរការឯករាជ្យនេះបានទេ។ ការសម្រេចថាឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន ឬមិនឲ្យហ្នឹង ជាការសម្រេចរបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ»។
ស្របគ្នានេះ ក្រុមអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលរំពឹងថា នឹងមានការពិចារណាពីគោលការណ៍មនុស្សធម៌ ក្នុងការសម្រេចឲ្យស្ត្រីណាម្នាក់ដែលត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះកូនតូចៗរបស់ពួកគេ។
អ្នកគ្រប់គ្រងបច្ចេកទេសឃ្លាំមើលការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា នេះជាករណីថ្មីមួយដែលគួរមានការពិចារណាពីស្ថានភាពរស់នៅរបស់កុមារ ដែលជាកូនរបស់ស្ត្រីដែលជាជនត្រូវចោទ៖ «រឿងហ្នឹងរដ្ឋាភិបាលក៏ដូចជាតុលាការគួរពិចារណា គឺក៏ត្រូវមើលដែរពាក់ព័ន្ធនឹងស្ថានភាពរបស់គាត់នេះ និងករណីដែលកូនតាមម្តាយទៅរស់នៅក្នុងពន្ធនាគារ ព្រោះវាមិនសូវខុសគ្នាទេ ដែលកូនតាមម្តាយទៅក្នុងពន្ធនាគារ ឬស្ត្រីមានផ្ទៃពោះហ្នឹង គឺវាអត់ខុសគ្នាទេ ពីព្រោះគាត់អត់បានយកកូនទៅតាមក្នុងពន្ធនាគារមែន តែនៅខាងក្រៅតែអត់មានអ្នកមើលថែ»។
ចំណែកមន្ត្រីផ្នែកច្បាប់នៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (ADHOC) លោក នី ចរិយា មានប្រសាសន៍ថា ក្នុងករណីប្រភេទនេះ ចាំបាច់ណាស់ដែលចៅក្រមត្រូវពិចារណាទៅតាមករណីនីមួយៗ ដ្បិតក្នុងនីតិវិធីក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ពុំបានកំណត់ពីករណីប្រភេទនេះឡើយ៖ «ជាបឋមត្រូវពិចារណាពីការរស់នៅរបស់កូនតូចហ្នឹង ហើយយើងអាចឲ្យគាត់រស់នៅក្រៅឃុំ ដើម្បីឲ្យនៅក្រៅឃុំ ឲ្យឋិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់តុលាការ។ ឧបមាថា មួយខែគាត់អាចទៅបង្ហាញមុខម្តង ឬ ២ដងចឹងទៅ បើយើងខ្លាចគាត់រត់។ យើងត្រូវពិនិត្យលើជីវិតរបស់ក្មេង ២នាក់ហ្នឹងដែរ ព្រោះថា បើគាត់មានបញ្ហាគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិត យើង (តុលាការ) ក៏ត្រូវទទួលខុសត្រូវធ្វើឲ្យមនុស្សស្លាប់ដែរ»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី ពុំទាន់អាចសុំការឆ្លើយតបពីចៅក្រមស៊ើបសួរ ដែលកាន់សំណុំរឿងនេះនៅឡើយនៅថ្ងៃទី៣ ខែកញ្ញា។
យ៉ាងណា នៅក្នុងផ្នែកទី៥ នៃនីតិវិធីក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ដែលចែងពីគោលការណ៍នៃការឃុំខ្លួន ឲ្យដឹងថា ការឃុំខ្លួនត្រូវអនុវត្តបានក្នុងករណីចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិម ដែលកំណត់ផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារស្មើ ឬលើសពី ១ឆ្នាំ។ មូលហេតុនៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ននេះ ជាការចាំបាច់ ដើម្បីបញ្ចប់បទល្មើស ឬបង្ការបទល្មើសកុំឲ្យកើតជាថ្មី រារាំងកុំឲ្យមានការគាបសង្កត់លើសាក្សី ឬជនរងគ្រោះ ឬដើម្បីរារាំងកុំឲ្យមានការត្រូវរ៉ូវគ្នារវាងជនត្រូវចោទ និងអ្នកសមគំនិត រក្សាភស្តុតាង ឬតម្រុយជាសម្ភារៈ ធានារក្សាជនត្រូវចោទ ទុកជូនតុលាការចាត់ការតាមនីតិវិធី ធានារក្សាសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈកុំឲ្យមានការច្របូកច្របល់ ដែលបណ្ដាលមកពីបទល្មើស។
ទាក់ទិននឹងសំណុំរឿងរបស់ ហេង លីលី ដែលមានបទចោទប្រកាន់ជួញដូរគ្រឿងញៀននេះ ប្រសិនបើរកឃើញថា បានប្រព្រឹត្តដូចការចោទប្រកាន់ នាងប្រឈមនឹងជាប់ពន្ធនាគារ។ ប្រសិនបើនាងត្រូវជាប់ពន្ធនាគារ លទ្ធភាពមួយដែលអាចមើលឃើញ គឺការនាំកូនតូចទៅរស់នៅជាមួយក្នុងពន្ធនាគារ។
មន្ត្រីនាំពាក្យនៃក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន លើកឡើងថា ស្មារតីមនុស្សធម៌របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មិនមែនប្រើប្រាស់សម្រាប់ជាលេសថាដោយសារមានកូនតូច ឬមានផ្ទៃពោះ បែរជាមានចេតនាប្រព្រឹត្តបទល្មើស ដើម្បីទទួលបានការសម្រាលទោសនោះឡើយ៖ «បើសិនជាករណីហ្នឹងកើតឡើងមែន គឺយើងត្រូវពិចារណាតាមជាក់ស្ដែង តាមករណីនីមួយៗទៀត។ បើមិនអ៊ីចឹងទេ វាជាករណីលើកទឹកចិត្តឲ្យស្ត្រីដែលជាប់ពន្ធនាគារហ្នឹង ធ្វើបែបហ្នឹងទាំងអស់ គឺជាប់ពន្ធនាគារយកកូនទៅនៅជាមួយ ហើយទទួលបានការដោះលែង នោះអាចនឹងមានបញ្ហាធំដល់សង្គមយើង»។
នៅដើមឆ្នាំ២០១៥ នេះ មានស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ និងមានកូនតូចរស់នៅជាមួយជាច្រើននាក់ ទទួលបានការបន្ធូរបន្ថយ និងលើកលែងទោស ហើយត្រូវដោះលែងឲ្យមានសេរីភាព ដើម្បីកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់លើកុមារតូចដែលត្រូវតាមម្ដាយទៅរស់នៅក្នុងពន្ធនាគារ។
របាយការណ៍របស់អង្គការលីកាដូ កាលពីខែកុម្ភៈ ឲ្យដឹងថា កុមារដែលតាមម្ដាយទៅរស់នៅក្នុងពន្ធនាគារ ជួបប្រទះបញ្ហាជាច្រើនរួមមាន ខ្វះការអប់រំ ខ្វះអាហារូបត្ថម្ភ ការលូតលាស់ផ្នែករាងកាយយឺតយ៉ាវ បញ្ហាសុខភាព និងការលូតលាស់ផ្នែកបញ្ញាស្មារតី ខ្វះទំនាក់ទំនង និងរងអំពើហិង្សា ជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- វៀតណាមព្រមានថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោអាចជួយសម្រួលវត្តមានយោធាចិនក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ
- ពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងតាមោក ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅថា ប្រើអំពើហិង្សា
- អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញមិនអនុញ្ញាតឱ្យបក្សកម្លាំងជាតិធ្វើបាតុកម្ម នៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ
- ក្រសួងដែនដីបានហៅអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីទៅពិភាក្សា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ
- ពលរដ្ឋខ្មែរ-អូស្ត្រាលីម្នាក់ ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខមួយក្រុម ពេលទៅលេងស្រុកខ្មែរ