ការលំបាករបស់ស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ និងមានកូនតូចក្នុងពន្ធនាគារ
2019.02.21
សង្គមស៊ីវិលស្នើរដ្ឋាភិបាលពន្លឿនដោះស្រាយភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារ ខណៈស្ត្រីជាប់ឃុំ ជាពិសេសអ្នកមានផ្ទៃពោះ និងកូនតូចនៅតែជួបការលំបាកខ្លាំង។
មន្រ្តីក្រសួងយុត្តិធម៌បញ្ជាក់ថា ក្រុមការងារដោះស្រាយភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារកំពុងស្រង់ចំនួនស្រ្តីជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារនៅទូទាំងប្រទេស ដើម្បីសម្រួលពន្លឿនសំណុំរឿង និងលើកលែងបន្ធូរបន្ថយទោស។
អ្នកសិទ្ធិមនុស្សថាអាជ្ញាធរគួរបង្កើនល្បឿនដោះស្រាយបញ្ហានេះដ្បិតស្រ្តី និងកុមារតូចៗ កំពុងជួបការលំបាកខ្លាំងដោយសារតែភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារ លើសពីនេះវាប៉ះពាល់ដល់ការលូតលាស់រាងកាយ និងបញ្ញាស្មារតីរបស់កុមារ។
ក្នុងវ័យ ២៩ឆ្នាំ នារី(ឈ្មោះដែលអ្នករាយការណ៍ព័ត៌មានដាក់ឲ្យ) កំពុងរស់នៅជាមួយកូនស្រី ដែលមានអាយុជាងមួយខួប ជាមួយម្ដាយក្មេកវ័យចាស់ និងក្រីក្រ ក្រោយពេលនាងបានចេញពីពន្ធនាគារបាន២ខែ។ នាងបានទទួលទោសគ្រប់ចំនួន ដោយពុំបានការសម្រាល ឬបន្ធូរបន្ថយទោសទាល់តែសោះ ទោះបីជានាងមានកូនតូចដែលកើតក្នុងពេលនាងកំពុងជាប់ឃុំនោះក៏ដោយ។
នារីនិយាយថា ពន្ធនាគារ ដ៏ចង្អៀតណែននោះ ជាទីកន្លែងដ៏ពិបាកបំផុត ដែលនាងមិនចង់សូម្បីតែរំលឹក និងមិនចង់ជួបជាថ្មីទោះបីក្នុងយល់សប្ដិក្ដី៖ «ព្រោះខ្ញុំស្អប់កន្លែងហ្នឹង ព្រោះខ្ញុំធ្លាប់នៅកន្លែងហ្នឹងពិបាក។ ខ្ញុំអត់ចង់ជួបជាលើកទី២ ទេ ទាំងកន្លែងដេក រឿងអាហារហូបចុក។ ជួនកាលគេស្លទៅឲ្យអ៊ីចឹងឆៅក៏មាន បាយឆៅ បាយខ្លោចក៏មានសម្លវិញឆ្អាបក៏មានដែរ»។
ករណីនារី មិនមែនជាករណីតែមួយនោះទេ មានករណីដូចគ្នាច្រើនណាស់ក្នុងពន្ធនាគារសព្វថ្ងៃ។ របាយការណ៍អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធនាគារក្រសួងមហាផ្ទៃបានឲ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ន ទណ្ឌិតដែលជាប់ពន្ធនាគារនៅទូទាំងប្រទេសមានជាង ៣ម៉ឺននាក់ (៣១.២២៦នាក់) ក្នុងនោះស្រីជាងជិត៣ពាន់នាក់ (២.៦៦៣នាក់) ក្នុងនោះមានស្ត្រីមានផ្ទៃពោះចំនួន ៥១នាក់ ម្ដាយចំនួន ១៦៦នាក់។ អង្គការ លីកាដូរកឃើញថា ក្នុងចំណោមស្ត្រីដែលកំពុងជាប់ពន្ធនាគារទាំងអស់នោះ មានជាងពាក់កណ្ដាលមិនទាន់ត្រូវបានតុលាការផ្ដន្ទាទោសពីបទល្មើសជាក់លាក់ណាមួយនៅឡើយ ។ អំឡុងពេលនៃការវិវឌ្ឍរបស់កុមារ ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ និងស្ត្រីដែលបំបៅដោះកូន ពួកគេមិនសូវទទួលបានអាហារូបត្ថម្ភបន្ថែមទេ។ រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន នៅសប្ដាហ៍នេះ កំពុងរកវិធី ដើម្បីដោះស្រាយករណីស្រ្តីជាប់ពន្ធនាគារ ហើយមានកូនរស់នៅជាមួយ។ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលឲ្យដឹងថា មូលហេតុ ដែលស្រ្តីជាប់ពន្ធនាគារច្រើន ដោយសារតែខ្វះមេធាវី។
ចំពោះនារីនាងកំពុងមានផ្ទៃពោះ៧ខែ នៅពេលនាងត្រូវអាជ្ញាធរចាប់ឃុំខ្លួនកាលពីពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ២០១៧ពាក់ព័ន្ធនឹងការចែកចាយគ្រឿងញៀន នៅក្នុងសង្កាត់សាមគ្គីក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ នាងរម្លឹកថាកាលនោះនាងប្រកបរបរលក់លៀសហាល ប៉ុន្តែដោយជីវភាពទីទ័លពេក ដោយសារប្ដីមានស្រីថ្មី ទើបនាងចាញ់បោកពួកអ្នកចែកចាយគ្រឿងញៀនដែលណែនាំអោយនាងបញ្ជូនអីវ៉ាន់ឲ្យគេ ដែលមិនធ្លាប់ដឹងសោះថាជាគ្រឿងញៀន។ តុលាការបានកាត់ទោសនារីឲ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល ១៨ខែ។ នារីរម្លឹកទៀតថា នាងពុំមានមេធាវីការពារទេនៅពេលតុលាការកាត់ទោសនាងនៅគ្រប់ដំណាក់កាលទាំងអស់៖ «កាលហ្នុងអត់មានលុយផង។ អត់មានលុយ គឺអត់មានមេធាវីអីទាំងអស់។ វាល់ថ្ងៃហ្នុងខ្ញុំគ្មានលុយទេ ព្រោះលក់តែលៀស»។
នៅក្នុងពន្ធនាគារព្រៃសនារីត្រូវរួមបន្ទប់ជាមួយស្ត្រីមានផ្ទៃពោះចំនួន ១៩នាក់ផ្សេងទៀត។ បន្ទប់តូចចង្អៀត ពុំមានអនាម័យ ពុំមានអាហារបរិភោគគ្រប់គ្រាន់ ខ្វះការថែទាំសុខភាព និងការរើសអើងគឺជាការលំបាក ដែលស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ ជាពិសេសគឺស្ត្រីក្រីក្រជួបប្រទះគ្រប់ៗ គ្នា មិនមែនមានតែនារីម្នាក់ទេ៖ «យើងពោះធំពិបាកណាស់ ដេកបានតែមួយប្រឡង់ៗ ហើយពិបាកខ្លាំងមែនទែន។ នៅពេលយើងឈឺពោះហៅពេទ្យ ហៅសែប ពេលសែបមកដល់គេស្ដីឲ្យទៀត»។
នៅពេលគ្រប់ខែ អនុរក្សពន្ធនាគារបានបញ្ជូននារីទៅសម្រាលនៅមជ្ឈមណ្ឌលជាតិថែទាំមាតា និងទារក ហៅថាពេទ្យជប៉ុន។ នាងបានសម្រាកនៅទីនោះ២ថ្ងៃមុននឹងត្រឡប់ទៅពន្ធនាគារព្រៃសវិញ។ នាងបន្តស្នាក់នៅក្នុងបន្ទប់ចង្អៀតណែនដដែលនោះទៀត ដែលពិបាកណាស់ទៅហើយសម្រាប់នាងម្នាក់ឯង ហើយថែមមានកូនតូចទើបនឹងកើតម្នាក់ទៀត គឺកាន់តែលំបាកថែមទៀត។
នារីបន្តថាពន្ធនាគារពិតជាឋាននរកសម្រាប់អ្នកក្រីក្រដូចនាង។ នារីត្រូវមើលថែទាំកូនតូច ដែលទើបកើតនោះ ដោយខ្លួនឯងទាំងស្រុង ទាំងសុខភាពមិនមាំទាំ និងបាតដៃទទេ។ នាងគ្មានសម្ភារៈចាំបាច់សម្រាប់កូនតូចរបស់នាងទេ ព្រោះគ្មានសាច់ញាតិយកចិត្តទុកដាក់នាងទេ ក្រៅតែពីម្ដាយក្មេកដ៏ក្រីក្ររបស់នាង ដែលយូរៗ ទៅសួរសុខទុក្ខនាងម្ដង។ អនុរក្សពន្ធនាគារតម្រូវអោយទារកទាំងអស់ត្រូវស្លៀកខោទឹកនោមជាប់រហូត ប៉ុន្តែភ្លាមៗ ក្រោយសម្រាលកូនរបស់នាងគ្មានខោទឹកនោមនោះទេ ដែលនោះក៏ជាហេតុនាំឲ្យមានការរើសអើងដែរ គឺនាងទទួលបានការស្ដីបន្ទោសជានិច្ច។
រស់នៅជាមួយកូនតូចក្នុងពន្ធនាគារនារីជួបបទពិសោធពីការលំបាកថ្មីទៀត គឺកូនតូចងាយនឹងឈឺថ្កាត់ ប៉ុន្តែនាងគ្មានលុយទិញថ្នាំទេ គឺរង់ចាំថ្នាំ ដែលឲ្យដោយពេទ្យប្រចាំពន្ធនាគារ។ ប៉ុន្តែមិនងាយស្រួលទេគឺពេលខ្លះគេទុករហូតដល់ជំងឺកូនតូចនោះកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។ នារីបន្តថាកូនតូចរបស់នាងធ្លាប់ត្រូវអនុរក្សពន្ធនាគារបញ្ជូនទៅសង្គ្រោះនៅមន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផា ដោយសារក្ដៅខ្លួនខ្លាំង៖ «ទុកទាល់តែកូនក្ដៅខ្លួន ទាល់តែបញ្ឈរភ្នែកអីបានមន្ត្រីគេបើកថ្នាំឲ្យ ទុកទាល់តែក្មេងកើតរមាស់ពេញខ្លួនទាំងអស់ គឺកូនក្មេងក្នុងហ្នឹងឈឺច្រើន»។
អង្គការ លីកាដូ បានរកឃើញថា ចំនួនកុមារក្រោមអាយុ ៣ឆ្នាំដែលជាប់ឃុំជាមួយម្ដាយរបស់ពួកគេនៅក្នុងពន្ធនាគារ បានកើនឡើងពីចំនួន ៣០នាក់នៅចុងឆ្នាំ២០១៥ មកដល់ចំនួន ១៣៨នាក់ គិតត្រឹមខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨។ ចំនួនកុមារអាយុក្រោម ៣ឆ្នាំនៅក្នុងពន្ធនាគារ បានកើនឡើងខ្ពស់បំផុតដល់ចំនួន ១៧៩នាក់ កាលពីឆ្នាំ២០១៧ កន្លងមកនេះ។ កុមារទាំងនោះ បានស្ថិតនៅក្នុងមណ្ឌលឃុំឃាំងជាមួយម្ដាយរបស់ពួកគេ ដែលត្រូវបានដាក់ឲ្យស្ថិតនៅក្រោមការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នទាំងមិនត្រឹមត្រូវហើយស្ត្រីទាំងនោះ មិនត្រូវបានដោះលែងឲ្យស្ថិតក្រៅពន្ធនាគារបណ្ដោះអាសន្ននោះឡើយ។ អង្គការការពារសិទ្ធិមួយនេះ បានរកឃើញថា កុមារទាំងនោះ គឺស្ថិតក្នុងចំណោមក្រុមជនជាប់ឃុំងាយរងគ្រោះបំផុត។
ក្នុងពេលជាប់ពន្ធនាគារនោះនារី និងកូនតូចរស់នៅពឹងមួយផ្នែកលើការឧបត្ថម្ភពីគ្រូពេទ្យរបស់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងកាកបាទក្រហម។ ប៉ុន្តែជំនួយសប្បុរសទាំងនោះ មិនបានជាប្រចាំទេគឺ៣ខែទើបបានម្ដង។
ប្រធានគ្រប់គ្រងផ្នែកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការ លីកាដូ លោក អំ សំអាត អោយដឹងថាអង្គការរបស់លោករួមចំណែកផ្ដល់សេវាថែទាំសុខភាព ដល់ស្ត្រីនៅក្នុងពន្ធនាគារចំនួន១៨ នៅទូទាំងប្រទេស។ លោកថាសំខាន់ណាស់ ដែលអាជ្ញាធរត្រូវពន្លឿនការដោះស្រាយភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារអោយបានឆាប់ ដែលនឹងជួយដោះស្រាយការលំបាករបស់ស្ត្រី និងកុមារក្នុងពន្ធនាគារបានឆាប់ដែរ៖ «ធ្ងន់ធ្ងរជាងគេទាក់ទងនឹងបញ្ហាសុខភាពពីព្រោះភាពចង្អៀតណែនបង្កជាជំងឺជាពិសេសជំងឺថប់អារម្មណ៍ ហើយបើកើតជំងឺឆ្លង គឺវាបង្កឲ្យមានបញ្ហាឆ្លងលឿនទៅទៀត។ បើសិនជាកុមារតូចៗ រស់នៅជាមួយម្ដាយក្នុងពន្ធនាគារ បើសិនជានៅក្នុងបន្ទប់ហ្នឹង គឺកុមារងាយនឹងរងគ្រោះធ្ងន់ធ្ងរ»។
ឆ្លើយតបករណីនេះអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌លោក ជិន ម៉ាលីន មានប្រសាសន៍ថា ក្រុមការងារអន្តរក្រសួងកំពុងស្រង់ស្ថិតិសំណុំរឿងស្ត្រីជាប់ឃុំនៅទូទាំងប្រទេស៖ «ស្ថិតិសំណុំរឿងអ្នកជាប់ឃុំជាស្ត្រីយើងកំពុងប្រមូលមិនទាន់អាចបូកសរុបនៅឡើយទេ។ប៉ុន្តែកន្លងមកយើងមានយន្តការអនុគ្រោះ នឹងផ្ដល់លក្ខខណ្ឌ ពិសេសដល់ស្ត្រីច្រើនជាពិសេសអ្នកជាប់ឃុំជាស្ត្រីតាមរយៈការឲ្យនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ន ចំពោះស្ត្រីដែលមានកូនក្នុងបន្ទុក យើងមានលក្ខខណ្ឌអនុគ្រោះដូចជា ការអនុវត្តទោសមិនមែនពន្ធនាគារជាទោសព្យួរ»។
បើទោះជាយ៉ាងណា សង្គមស៊ីវិលមើលឃើញថា ដំណើរការនេះមានភាពយឺតយ៉ាវនៅឡើយ ដែលមិនអាចឆ្លើយតបបានទាន់ពេលវេលា។
ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញ លោក ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែកុម្ភៈបានប្រកាសនៅចំពោះមុខកម្មករក្នុងខេត្តកណ្ដាលថាបានត្រៀមលុយ ៥០ម៉ឺនដុល្លារ ដើម្បីបង្កើតក្រុមមេធាវីចំនួន ៣០នាក់ ឋិតក្រោមការដឹកនាំផ្ទាល់សម្រាប់ជួយស្ត្រីក្រីក្រ ដែលត្រូវការមេធាវីការពារក្ដី ក្នុងន័យពន្លឿនសំណុំរឿងដែលកកស្ទះ។
ស្របគ្នានេះលោក អំ សំអាត ឲ្យដឹងថា លោកគាំទ្រចំពោះការបង្កើតក្រុមនេះមេធាវីផ្ទាល់របស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីនេះ ប៉ុន្តែលោកថានេះគ្រាន់តែជាវិធានការបន្ទាន់ប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីធានាថាមាននិរន្តរភាព គឺត្រូវមានការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ដ៏ត្រឹមត្រូវមួយ៖ «ប្រសិនបើមានការកែទម្រង់ផ្នែកប្រព័ន្ធច្បាប់ ប្រព័ន្ធតុលាការនេះជាប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ ជាប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ដែលសម្រាប់ផ្ដល់យុត្តិធម៌ក្នុងសង្គម និងប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ហើយមានទំនុកចិត្តពីពលរដ្ឋ មានន័យថា ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌យើងវាអាចមាននិរន្តរភាព»។
របាយការណ៍របស់អង្គការ លីកាដូ (Licadho) កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៨ បានរកឃើញថាប្រហែលពាក់កណ្ដាលនៃស្ត្រីដែលបានជាប់ឃុំទាំងអស់នោះ គឺមិនទាន់ត្រូវបានតុលាការផ្ដន្ទាទោសពីបទល្មើសជាក់លាក់ណាមួយនៅឡើយទេ។ អង្គការនេះថា ការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នរង់ចាំសវនាការច្រើនហួសហេតុ ធ្វើឱ្យស្ថានភាពពន្ធនាគារដែលចង្អៀតណែនស្រាប់ កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរឡើង ហើយផ្ដល់ផលប៉ះពាល់ដល់ជនងាយរងគ្រោះមួយចំនួនដូចជា កុមារដែលរស់នៅជាមួយម្ដាយក្នុងពន្ធនាគារ ឬស្ត្រីមានផ្ទៃពោះដែលសម្រាលកូនក្នុងពន្ធនាគារ។
បើតាមលោក អំ សំអាត បទល្មើសមជ្ឈិមណាកម្រិតស្រាលគួរតែអនុញ្ញាតឱ្យនៅក្រៅឃុំ បទល្មើសមជ្ឈិមណា ដែលមានលក្ខខណ្ឌគ្រប់គ្រាន់ គួរតែអនុញ្ញាតឱ្យនៅក្រៅឃុំ បណ្ដោះអាសន្ន និងវិធានការផ្សេងទៀត ដូចជាការដាក់ប្រាក់តម្កល់ដាក់ឱ្យនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការជាដើម។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ អះអាងថា ការប្រើប្រាស់នីតិវិធីដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្នបានត្រឹមត្រូវ ចំពោះបទល្មើសដែលមិនមានហិង្សា នឹងផ្ដល់ប្រយោជន៍ច្រើនដល់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ព្រហ្មទណ្ឌទាំងមូល។ ការអនុវត្តបែបនេះ ជាការលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការចាត់អាទិភាពរឿងក្តីទៅតាមភាពធ្ងន់ធ្ងររបស់ករណីនីមួយៗ និងកាត់បន្ថយការងារច្រើនហួសហេតុរបស់ស្ថាប័នតុលាការ។ វិធីនេះក៏អាចផ្ដល់ផលវិជ្ជមានដល់សង្គមដែរ គឺកាត់បន្ថយភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារ ថែរក្សាចំណងគ្រួសារឱ្យនៅល្អ និងការពារកុមារពីការទទួលយកឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានពីការរស់នៅក្នុងពន្ធនាគារ។
នៅពេលរម្លឹកដល់ការតតាំងក្ដី ដែលពុំមានមេធាវី នាពេលកន្លងទៅ នារី សុំមិននិយាយអ្វីតទៅទៀតទេ នាងថាសុខចិត្តទទួលយកការកាត់ទោសនោះហើយ បើទោះជានាងយល់ថាសំណុំរឿងរបស់នាងគ្មានយុត្តិធម៌សម្រាប់នាងក្ដី។ នាងថាអ្នកក្រដូចនាងមិនចង់មានរឿងក្ដីក្ដាំនៅតុលាការតទៅទៀតទេ នាងប្រាថ្នាសុំតែរស់នៅមានសេរីភាព ដើម្បីចិញ្ចឹមកូនអោយធំដឹងក្ដីចៀសផុតពីសុបិនអាក្រក់ ដែលនាងធ្លាប់ជួបប្រទះក្នុងពន្ធនាគារ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។