ក្រុមយុវជនចូលរួមផលិតភាពយន្តឯកសារពីស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិច
2019.03.22
កញ្ញា ភោគ រ៉ានី ជាស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិចព្នងមកពីខេត្តរតនគិរី ជានារីម្នាក់ក្នុងក្រុមយុវជន ដែលចូលរួមបណ្ដុះបណ្ដាលយុវជន នៅមជ្ឈមណ្ឌលបុប្ផាណា ដើម្បីផលិតភាពយន្តឯកសារពីបញ្ហារបស់ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិច ដែលកំពុងជួបប្រទះ។
រូបពីហ្វេសប៊ុក មជ្ឈមណ្ឌលបុប្ផាណា ថ្ងៃទី១៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩
សមាគមជំនាញខាងផលិតស្រាវជ្រាវតម្កល់ឯកសារសោតទស្សន៍ ឬមជ្ឈមណ្ឌលបុប្ផាណា កំពុងបណ្ដុះបណ្ដាលយុវជនមួយក្រុម ដើម្បីផលិតភាពយន្តឯកសារពីបញ្ហារបស់ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិច ដែលកំពុងជួបប្រទះ។ ពួកគេសុទ្ធសឹងតែជាយុវជនមកពីតំបន់ជនជាតិដើមភាគតិច ដែលមានបទពិសោធន៍ និងយល់ដឹងពីស្ថានភាពរបស់ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិច និងបញ្ហាដែលស្ត្រីជួបប្រទះ។
មជ្ឈមណ្ឌលបុប្ផាណាបញ្ជាក់ពីគោលបំណងរបស់គម្រោងនេះថា គឺការលើកកម្ពស់សិទ្ធិ និងផ្ដល់ឱកាសទៅអោយសំឡេងរបស់ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិច និងក្រុមមនុស្សដែលត្រូវបានគេរើសអើង។
លោក ជា សុភាព នាយកប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលបុប្ផាណាមានប្រសាសន៍ថា យុវជនដែលជាប់អាហារូបករណ៍មានចំនួន ១២នាក់មកពីខេត្តអាទិភាពចំនួន៣ គឺខេត្តរតនគិរី មណ្ឌលគិរី និងបន្ទាយមានជ័យ។ លោកថា ក្នុងរយៈពេល ២៤ខែ ដោយគិតចាប់តាំងពីដើមខែមករាមក ពួកគេបានរៀនសូត្រពីរបៀបផលិតភាពយន្តឯកសារ និងការផ្សព្វផ្សាយស្នាដៃរបស់ពួកគេតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ៖ «យើងមានបំណងចង់ចូលរួមនៅតាមសហគមន៍ផ្សេងៗ ទៀត ដើម្បីលើកកម្ពស់សំឡេងរបស់ស្ត្រី ហើយធ្វើយ៉ាងណាឲ្យយុវជននៅក្នុងសហគមន៍ផ្ទាល់របស់ពួកគាត់មានលទ្ធភាពជួយពួកគាត់ជួយដោះស្រាយបញ្ហាហ្នឹងឯង»។
គម្រោងនេះមជ្ឈមណ្ឌល បុប្ផាណា សហការជាមួយមជ្ឈមណ្ឌលបណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញ និងផលិតភាពយន្តនៅកម្ពុជា (CFC) ឧបត្ថម្ភពីកម្មវិធី VOICE តាមរយៈអង្គការ អុកស្វាម (Oxfam) និងស្ថានទូតអូស្ត្រាលីប្រចាំនៅកម្ពុជា។ ការផលិតភាពយន្តឯកសារដោយផ្ទាល់ពីយុវជន ដែលមកពីសហគមន៍របស់ពួកគេនេះផ្ដោតលើគោលគំនិតថា «គ្មានអ្វីដែលអាចបកស្រាយអំពីបញ្ហារបស់យើងបានឡើយ ប្រសិនបើគ្មានការចូលរួមពីពួកយើង» (Nothing about us without us)។
គម្រោងនេះកំណត់ហើយដែរថាជំរុញ និងលើកទឹកចិត្តដល់យុវតីឲ្យបានច្រើនអោយចូលរួមវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលនេះ ប៉ុន្តែមានតែយុវតី ២នាក់បានជាប់ចូលរៀន។ យុវជនដែលបានចូលរួមវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលប្ដេជ្ញាចិត្តចំពោះការនាំយកបញ្ហារបស់ស្រ្តីជនជាតិដើមភាគតិចមកបង្ហាញ ដើម្បីឲ្យមានដំណោះស្រាយ។
វ័យ ២៧ឆ្នាំ កញ្ញា ភោគ រ៉ានី ខេត្តរតនគិរីលើកឡើងថាពាក្យ “ស្ត្រីក៏អាចធ្វើអ្វីបានដូចបុរសដែរ” ជាពាក្យ ដែលជំរុញទឹកចិត្តឲ្យនាងចាកចេញពីស្រុកកំណើតទៅបន្តការសិក្សានៅរាជធានីភ្នំពេញ។ កញ្ញាមានគោលបំណងផ្សព្វផ្សាយដល់ស្ត្រីនៅក្នុងសហគមន៍អំពីសារៈសំខាន់នៃការសិក្សា និងលើកទឹកចិត្តឲ្យបន្តក្ដីស្រមៃដែលពួកគេមាន។
លោក ជា សុភាព ឲ្យដឹងទៀតថា គម្រោងនេះក៏មានបំណងបង្កើនចំណេះដឹង និងសមត្ថភាពរបស់យុវជនជនជាតិដើមភាគតិច ដែលពួកគេស្ថិតក្នុងចំណោមអ្នក ដែលមិនសូវមានចំណេះដឹងខ្ពស់នៅឡើយ។ នៅពេលបញ្ចប់វគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលនេះក្រុមយុវជននឹងមានសមត្ថភាពកំណត់ពីបញ្ហារបស់ស្រ្តី និងអ្នកងាយរងគ្រោះ ដែលកំពុងត្រូវការដំណោះស្រាយ៖ «បន្ទាប់ពីគាត់ចប់វគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលនៅទីក្រុងភ្នំពេញ ក្រុមយុវជននឹងត្រឡប់ទៅសហគមន៍របស់ពួកគាត់វិញ ដើម្បីសិក្សាស្រាវជ្រាវថា តើបញ្ហាណាដែលជាកង្វល់ ដែលជាបញ្ហាកើតឡើងចំពោះស្ត្រី។ យើងឲ្យគាត់ផលិតភាពយន្តឯកសារហ្នឹងឡើង ដើម្បីបង្ហាញសាធារណជន ក្នុងគោលបំណងស្វែងរកដំណោះស្រាយណាមួយ សង្ឃឹមថាបញ្ហាអស់ហ្នឹងនឹងត្រូវបង្ហាញចេញមក ហើយមានដំណោះស្រាយជូនពួកគាត់អោយសមរម្យ»។
ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិចព្នង លោកស្រី ភ្លឹក ភីរម្យ រស់នៅភូមិឡៅកា ឃុំសុខដុម ក្រុងសែនមនោរម្យ ខេត្តមណ្ឌលគិរី ឲ្យដឹងថា បញ្ហាចម្បងមួយដែលស្ត្រីក្នុងសហគមន៍លោកស្រីកំពុងជួបប្រទះ គឺករណីអំពើហិង្សាលើស្ត្រី និងក្មេងស្រី។ លោកស្រីកត់សម្គាល់ថាមានការកើនឡើងនូវករណីរំលោភសម្លាប់ក្មេងស្រីជាជនជាតិដើមភាគតិច ដែលនៅមិនទាន់ដំណោះស្រាយ។ លោកស្រីថា បញ្ហានេះកំពុងបង្កភាពភ័យខ្លាចក្នុងចំណោមក្រុមស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិច៖ «ឥឡូវៗ ថ្មីៗ នេះ គឺការរំលោភសម្លាប់វាច្រើនលើកច្រើនសា វាធ្វើឲ្យស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិច ជាពិសេសយុវជន និងកុមារគាត់ប្រឈម ប្រសិនបើគាត់នៅផ្ទះអាចប្រឈមមុខនឹងឪពុក ខ្លួនឯង ឬឪពុកមារ ឬជនដទៃទៀតរំលោភ ដែលយើងឃើញថាការរំលោភហ្នឹង នៅមិនទាន់បានដោះស្រាយចាប់ជនល្មើសមកផ្ដន្ទាទោសតាមច្បាប់នៅឡើយទេ»។
នៅអំឡុងឆ្នាំ២០១៨ មាន ស្ត្រី កុមារី និងយុវតីជនជាតិដើមភាគតិច ៥នាក់ត្រូវគេរំលោភសម្លាប់ និងចំនួន ៩នាក់ទៀត ត្រូវបានរំលោភសេពសន្ថវៈនៅខេត្តរតនគិរី និងខេត្តមណ្ឌលគិរី។ បញ្ហានេះបានធ្វើឲ្យពួកគេមួយចំនួនធំ បោះបង់ការសិក្សា ព្រោះមិនហ៊ានធ្វើដំណើរទៅរៀន នៅសាលាឆ្ងាយពីផ្ទះ រួមផ្សំស្ថានភាពគ្រួសារក្រីក្រផង។
លោកស្រី ភ្លឹក ភីរម្យ ក៏សង្កេតឃើញថាមកដល់ពេលនេះស្ត្រីជាជនជាតិដើមភាគតិចនៅតែមានចំណេះដឹងតិចតួចផ្នែកថែទាំសុខភាព។ បញ្ហានេះក៏នាំអោយមានការរើសអើងស្ត្រីក្នុងក្រុមនេះនៅពេលពួកគេចេញទៅរកសេវាសុខាភិបាលនៅខាងក្រៅសហគមន៍៖ «សេវាសុខភាពនៅមន្ទីរពេទ្យក៏មិនសូវជាស្រួលសម្រាប់គាត់ ព្រោះគាត់ត្រូវទៅឆ្ងាយៗ បើសិនគាត់ត្រូវទៅប៉ុស្តិ៍សុខភាព និងទៅមន្ទីរពេទ្យនៅពេលគាត់សម្រាលកូន។ ហើយក៏គាត់ពិបាកដែរនៅពេលកូនគាត់ឈឺគាត់ទៅពេទ្យគាត់និយាយមិនសូវច្បាស់មិនអីអញ្ចឹងទៅ រួចពេទ្យមួយចំនួនមិនបានជួយព្យាបាលគាត់សិនទេ»។
ចំណែកវិបត្តិដីធ្លី និងការបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិក៏កំពុងធ្វើឲ្យស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិច ដែលជាអ្នកទទួលខុសត្រូវផ្គត់ផ្គង់អាហារក្នុងគ្រួសារជួបការលំបាកដែរ។ លោកស្រី ភ្លឹក ភារម្យ លើកឡើងថា ក្រុមស្ត្រីត្រូវធ្វើដំណើរកាន់តែឆ្ងាយទៅរកធនធានធម្មជាតិ ឬត្រូវបង្ខំចិត្តទៅធ្វើជាកម្មករអោយក្រុមហ៊ុន ដែលទទួលសិទ្ធិវិនិយោគក្នុងតំបន់គាត់រស់នៅ ដើម្បីបានប្រាក់ទិញម្ហូបអាហារពីផ្សារ៖ «ពីមុនម៉ោងសម្រាប់ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិច យើងដើរតែកន្លះគីឡូ (ម៉ែត្រ) ទៅមួយគីឡូដីហ្នឹងយើងអាចរកបានវាជិតៗ ផ្ទះ ឥឡូវវាឆ្ងាយជួនកាលកន្លែងផ្សេងហ្នឹងវាអត់ អញ្ចឹងគាត់ត្រូវជំរុញខ្លួនរបស់គាត់ទៅស៊ីឈ្នួលគេ។ តែឥឡូវហ្នឹងគាត់រកមួយថ្ងៃទប់ទល់មួយថ្ងៃមិនបានទ អញ្ចឹងកូនរបស់គាត់ គឺឈប់រៀនទាំងអស់ ដើម្បីរកលុយ ដើម្បីស៊ីឈ្នួលគេ ដើម្បីរកគ្រាន់តែមួយហូបៗ រាល់ថ្ងៃហ្នឹង»។
ក្រៅពីការខ្វះខាតចំណីអាហារផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារ ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិចក៏ប្រឈមនឹងវិធានការផ្លូវច្បាប់ដែរ នៅពេលពួកគេចេញមុខតវ៉ាការពារដីធ្លីក្នុងសហគមន៍ ដីព្រៃសមូហភាព និងធនធានធម្មជាតិ។ មកដល់ពេលនេះមានស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិចចំនួន ៩នាក់កំពុងជាប់បណ្ដឹងនៅតុលាការ។ ពួកគេភាគច្រើនជាអ្នកដែលរស់នៅក្នុងតំបន់មានការវិនិយោគដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍន៍ទំនប់វារីអគ្គិសនីដូចជានៅសេសានក្រោម ២ ក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែងជាដើម។
លោក ជា សុភាព ក៏បានកំណត់ថា មានបញ្ហាមួយចំនួនដូចស្ត្រីក្នុងសហគមន៍បានលើកឡើងនេះមែន។ លោកក៏ទទួលស្គាល់ថា បញ្ហាខ្លះជាបញ្ហារសើប។ ប៉ុន្តែលោករំពឹងថា អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធនឹងជួយដោះស្រាយនូវរាល់អ្វី ដែលជាតម្រូវការរបស់ស្ត្រី ដើម្បីឲ្យពួកគេបានចូលរួម និងទទួលបានផលប្រយោជន៍ពិតប្រាកដពីការក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍៖ «ភាពយន្តឯកសារហ្នឹងនឹងយកទៅបញ្ចាំងជូនប្រជាជននៅក្នុងសហគមន៍របស់គាត់រួមផ្សំជាមួយកិច្ចពិភាក្សាជាមួយប្រជាជននៅក្នុងសហគមន៍ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីឲ្យយល់ឃើញថា នេះជាបញ្ហាដែលយុវជនក្នុងសហគមន៍របស់គាត់មើលឃើញ ហើយពិភាក្សាគ្នាទៅថា តើអ្វីទៅជាតម្រូវការជាសំណូមពរ ចង់ដោះស្រាយអីយ៉ាងម៉េចៗ? អាស្រ័យទៅលើភាពយន្ត ដែលយុវជនផលិត។ បន្ទាប់ពីហ្នឹងទៀតយើងនឹងដាក់ភាពយន្តឯកសារហ្នឹងនៅលើមធ្យោបាយផ្សព្វផ្សាយ (Platform) ដែលអាចឲ្យសាធារណជនពាសពេញពិភពលោកអាចចូលទៅមើលភាពយន្តឯកសារហ្នឹងបាន»។
ជំរឿនកាលពីឆ្នាំ២០១៦ បង្ហាញថា មានក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចចំនួន ២៤ក្រុមនៅទូទាំងខេត្តចំនួន១៥ ក្នុងនោះ ខេត្តរតនគិរី មណ្ឌលគិរី និងខេត្តក្រចេះ មានប្រជាជនជាជនជាតិដើមភាគតិចខ្ពស់ជាងគេ។ តាមការប៉ាន់ស្មាន ពួកគេមានចំនួនប្រមាណ ២០ម៉ឺននាក់ ឬប្រហែលជាង ១ភាគរយ(១.២%) នៃប្រជាជនសរុប។ គេអាចសម្គាល់ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចទាំងនេះតាមរយៈអត្តសញ្ញាណ និងភាសារបស់ពួកគេ ដែលមានយ៉ាងហោចណាស់ ១៩ភាសា៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- វៀតណាមព្រមានថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោអាចជួយសម្រួលវត្តមានយោធាចិនក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ
- ពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងតាមោក ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅថា ប្រើអំពើហិង្សា
- អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញមិនអនុញ្ញាតឱ្យបក្សកម្លាំងជាតិធ្វើបាតុកម្ម នៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ
- ក្រសួងដែនដីបានហៅអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីទៅពិភាក្សា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ
- ពលរដ្ឋខ្មែរ-អូស្ត្រាលីម្នាក់ ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខមួយក្រុម ពេលទៅលេងស្រុកខ្មែរ