Arxip
2010-11-22
Xitayning 120 din artuq mutexessisi yéqinda ürümchide "sherqning süyini gherbke yötkesh" mesilisi boyiche mexsus ilmiy muhakime yighini achqan. Mezkur pilan'gha guman bilen qarighuchi mutexessislerning ilgiri sürüshiche, bu qurulushning muhitqa körsitidighan tesirini öz ichige alghan nurghun amillar nezerge élinmighan.
2010-11-22
Tughqan yoqlash munasiwiti bilen Uyghur élide ziyarette bolghan bir neper Uyghur dölitige qaytqandin kéyin, radi'omiz muxbirining ziyaritini qobul qilip, Uyghur élining qarimay, ghulja qatarliq jaylirida yüz bériwatqan tengsizlik qatarliq siyasiy, ijtima'iy mesililer da'iriside körgen we anglighanlirini inkas qildi.
2010-11-03
Qeshqer waliy mehkimisining tor béti bügün "xelq razi bolghan qosh til ma'aripini yaxshi élip bérish kérek" dégen témida xewer élan qildi. Xewerdin melum bolushiche, xitay da'iriliri qeshqer wilayitide her derijilik ma'arip xizmetchilirini jiddiy yighin'gha chaqirip qosh tilliq ma'arip siyasitini emeliyleshtürüshtiki muhim nuqta we tedbirlerni körsitip ötken.
2010-11-01
Chet'ellerde élip bériliwatqan Uyghur siyasiy dawasining küchiyishige egiship, bolupmu ötken yili yüz bergen 5 - iyul ürümchi weqesining xelq'arada körsetken tesiri tüpeyli, xitay hökümiti yalghuz Uyghur élida Uyghurlarni basturush we kontrol qilish bilen toxtap qalmay, türlük wastilarni ishqa sélish arqiliq Uyghur siyasiy teshkilatlirining pa'aliyetlirige buzghunchiliq qilmaqta.
2010-10-15
Lyu shawboning xitayda asasiy qanun'gha özgertish kirgüzüsh we démokratiyini yolgha qoyushni teshebbus qilghanliqi mutleq köp sandiki xitay démokratchiliri bilen ortaqliqqa ige. Emma, uning yene özige xas bir qsim qarashliri bar bolup, bu, uning siyasiy hayatida köp qétim talash - tartishlargha seweb bolghan.
2010-10-12
2009 - Yili 5 - iyul ürümchi weqesi meydan'gha kelgende türkiye bash ministiri rejep tayyip erdoghan xitayni qattiq bir til bilen yeni "irqiy qirghinchiliq" qilish bilen eyiblidi. Eyni waqitta türk lédirning bu inkasi dunyadiki Uyghurlar arisida we shundaqla türk jama'iti arisida qattiq alqishqa érishti.
2010-10-11
Xitay jem'iyitide yüz bergen herqandaq chong weqe, muhajirettiki Uyghurlarning bolupmu Uyghur közetküchilerning diqqet merkizide bolup kelmekte. Xitay öktichi zat lyu shawboning nobil tinchliq mukapatigha érishishi, xitay jem'iyiti üchün zor weqelerdin biridur.
2010-10-06
Xitay hökümiti2 yildin buyan Uyghurlarning hem dunya ellirining qarshiliqigha qarimastin, qeshqer qedimi shehirini chéqip, qeshqerni xitayning gherbidiki soda shehiri qilip qurushni qarar qilghan idi. Xitay metbu'atlirida bu qurulush" qeshqerni xitayning gherbidiki shénjén qilip qurup chiqish pilani" dep atalghan idi.
2010-10-06
Xitay bash ministiri wén jyabawning türkiyige élip barmaqchi bolghan ziyariti türkiyidiki Uyghurlarni oygha salmaqta. Chünki, bu ziyarettin 9 kün kéyin türkiyining üch chong shehride xitayni tonushturush pa'aliyiti bashlinidu.
2010-09-29
Kéyinki waqitlarda xitay sabiq sowét jumhuriyetliri bilen bolghan siyasiy, iqtisadiy we herbiy alaqilirini kücheytish mesilisige alahide köngül bölmekte. Bu jeryanda u shangxey hemkarliq teshkilatining pa'aliyiti arqiliq özining rusiye we merkiziy asiya jumhuriyetlirige bolghan tesir da'irisini kéngeytishke intilmekte.
2010-09-28
Xitay bilen yaponiyining dölet munasiwitide bügün yene bir dawalghush peyda boldi. Xitaylar bilen yaponlar arisidiki keypiyat qarshiliqi keskinleshti. Amérikining sénkaku arallirining hoquqi heqqidiki éniqlimisi we sherqiy - jenubiy asiya döletliri ittipaqining sherqiy déngizdiki arallar mesiliside chiqarghan eng yéngi bayanati xitayni chongqur oygha saldi.
2010-09-24
Yéqindin buyan teywen uchur wasitiliride, yerlik teywenliklerning özining kimlikini qandaq saqlawatqanliqigha da'ir hékayiler élan qiliniwatidu. Teywende chiqidighan "erkinlik tor géziti" de tünügün, teywendiki lin gu'enji isimlik bir tarix oqutquchisining, dersxanida "teywen tarixi" ni sözligendin kéyin, oqughuchilar qoyghan so'allarni we bu oqutquchining oqughuchilargha bergen jawablirini teswirlep maqala élan qildi.
2010-09-24
Özining siyasiy, diniy we milliy heq - hoquqini qoghdash üchün a'ilisini terk étip gollandiyige kéliwalghan bir yash, yéqindin biri wetendiki muhajirlar a'ililirige qiliniwatqan xitaylarning türlük siyasetliri heqqide toxtilip, weten ichi - sirtidiki barliq wetendashlirini bu qétimqi "5 - iyul ürümchi weqesi" din kéyin peyda bolghan muhebbet - nepret meydanini menggü saqlap qilishqa, xitayning hiylisige aldanmasliqqa ündidi.
2010-09-24
Biz aldinqi künki programmimizda, bu témida hüsen ependining qarashlirini anglatqan iduq. U asasliqi, béyjing bilen Uyghur élidiki siyasiy hawa perqining, Uyghur erzdarlarning béyjinggha toplinishidiki muhim sewebliridin biri dep körsetken. U yene bezi Uyghur erzdarlarning xitay hakimiyitining esli tebi'itini toluq chüshinelmeywatqanliqini eskertken idi.
2010-09-22
Yéqinqi programmilirimizda melum bolghinidek, nöwette béyjingda 100 ge yéqin Uyghur erzdar, erz ishliri bilen helekchilikte. Melum bolushiche, erzdarlarning béyjingda erzi hel bolup qaytqanlar heqqidimu éniq bir misal yaki melumatlar mewjut emes. Uning üstige béyjingdin Uyghur erzdarlarning tutup kétilishige, béyjing saqchilirining hemkarlishiwatqanliqi ashkare bir ré'alliq.