Hüseyin uruch ependi: Uyghurlarning milliy kimlikini qoghdash eng muhim

Ixtiyariy muxbirimiz arslan
2013.06.13
huseyi-uruch.jpg I i ha insaniy yardem fondining mu'awin re'isi hüseyin uruch ependi sherqiy türkistan yighinida söz qiliwatqan körünüsh. 2013-Yili iyun, türkiye.
RFA/Arslan

I ha ha insaniy yardem fondining mu'awin re'isi hüseyin uruch ependi radi'omiz ziyaritini qobul qilip, Uyghurlarning milliy kimlikini qoghdashning eng muhim xizmet ikenlikini körsetti. U yene, dunyada héch qandaq küchning ebediy dawam qilmaydighanliqini, xitay hökümitining haman bir küni muqerrer yoqilidighanliqini we uning yoqilishini öz közi bilen körüshke tirishchanliq körsitidighanliqini bildürdi.

I ha ha insaniy yardem fondining re'isi bulent yildirimning bashchiliqida 10 kishilik bir hey'et sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitini ziyaret qildi we jem'iyetning mes'ulliri bilen Uyghurlarning nöwettiki weziyiti toghrisida söhbet ötküzdi.

I ha ha insaniy yardem fondi Uyghurlargha alaqidar qandaq bir xizmet pa'aliyetler élip bériwatidu we buningdin kéyin qandaq pa'aliyetler qilidu? Uyghurlarning hazirqi weziyitige qandaq qaraydu? bö so'allarning jawabigha érishish üchün i ha ha insaniy yardem wexpining mu'awin re'isi hüseyin urup ependi bilen söhbet ötküzduq.

So'al: hörmetlik re'is hüseyin uruch ependim, i ha ha insaniy yardem fondining Uyghur mesilisige yéqindin köngül bölüwatqanliqini bilimiz, i ha ha insaniy yardem fondi Uyghurlargha alaqidar qandaq xizmet pa'aliyetler élip bériwatidu we buningdin kéyin qandaq xizmet-pa'aliyet qilish pilaninglar bar?

Jawab: sherqiy türkistan i ha ha insaniy yardem fondining xizmet qilidighan yerlerdin alahide ayrim orni bar yerlerdin biri bolup, bizning fond qurulghandin bashlap sherqiy türkistan'gha alaqidar xizmet-pa'aliyetlerni qilip kéliwatidu. Biz xizmet-pa'aliyetlirimizni ikki türde élip bériwatimiz. Birinchisi: sherqiy türkistandiki qérindashlirimizning yénida bolush, ularning maddiy-meniwi jehettiki éhtiyajlirini qamdash, az bolsimu qolimizdin kélishiche yardem qilish.

Emma, eng muhim bolghini, sherqiy türkistan mesilisini dunyagha anglitish eng chong mes'uliyitimiz dep qaraymiz. Heqiqeten dunya jama'iti sherqiy türkistanni bek az bilidu, u yerdiki qiyinchiliq, yüz bériwatqan weqeler, qiyin-qistaq we qetli'amlarni bek az adem bilidu. Bilidighanlar bek az bolghachqa, qarshiliq körsitidighanlarning sani az bolidu.

Biz mumkin bolghan barliq imkanlarni ishqa sélip, sherqiy türkistan mesilisini dunyadiki pütün insanlargha bildürüshni we sherqiy türkistan érishishi tégishlik bolghan barliq qollashlargha érishishini birinchi orunda qoyup xizmet ishlewatimiz. Buninggha alaqidar xelq'araliq yighin uyushturduq, axbaratlarda uchur élan qiliwatimiz, bularni qilishta birlik-barawerlik ichide élip bérishning bek muhim ikenlikini chüshinip yettuq we birlik ichide xizmet élip bériwatimiz.

Elwette xizmet-pa'aliyetler ayrim bolidu, her kim özining xizmet-pa'aliyetlirini ayrim yolda élip baridu, emma sherqiy türkistan mesilisi dégen haman u yerdiki ishghaliyetchilerge qarshi ortaq bir ish qilalaydighan ornimiz we küchimiz bolushi kérek. Buninggha alaqidar biz özimiz hem sherqiy türkistan'gha alaqidar xizmet qiliwatqan pütün qérindashlirimiz bilen bir yerge jem bolushni hem ular bilen birlikte xizmet qilishqa ehmiyet bérip kelduq, buningdin kéyinmu qolimizdin kélishiche sherqiy türkistan mesilisige ige chiqishni, ularning yénida qérindashlirimiz bilen birlikte yol yürüshni dawam qilimiz.

So'al: hörmetlik re'is ependim, Uyghurlargha alaqidar qoshumche qilip bashqa démekchi bolghan yürek sözliringiz barmu?
Jawab: sherqiy türkistan islam ümmitining ayrilmas bir parchisi, u yerde pütün küchimiz bilen choqum milliy kimlikimizni qoghdishimiz kérek. Qandaq bésim bolushtin qet'iynezer, qandaq qiyinchiliqqa uchrashtin qet'iynezer, qandaq bir muhit we shert-shara'itta yashashtin qet'iynezer choqum “Sherqiy türkistanliq musulman” dégen kimlikimizni qoghdash üchün qolimizdin kelgen imkaniyetlerni qilishimiz lazim. Men buningdin ilgiri sherqiy türkistan'gha bardim, u yerlerni aylinip chiqtim, men barghan her yerde sherqiy türkistanliq qérindashlirimizning pütün bésim we qiyinchiliqigha duch kelgen bolsimu, özlirining mewjutluqini dawam qiliwatqanliqini körüsh, shunche éghir qiyinchiliqlargha duch kelgen bolsimu milliy kimlikliridin uzaqliship ketmey yashighanliqi elwette méni bek xushal qildi. Emma u yerde yene ishghaliyetchiler bilen birlikte heriket qilghan, ulargha pütünley sétilghan insanlarni körüp qattiq epsuslanduq. Biz buningdin kéyinki jeryanda özimizni qoghdaymiz, milliy kimlikimizni saqlaymiz, bu milliy kimlikni kelgüsi ewladlirimizgha ögitimiz we miras qaldurimiz, hazir dunyada her shey'i nahayiti tiz özgiriwatidu, héch kimning eqlige kelmigen büyük sowét ittipaqi yimirildi we u yerdiki köp sanda musulman qérindashlirimiz musteqilliqqa érishti, héch qandaq bir küchning küchi ebediy dawam qilmaydu, peqet allaning küchi ebediy dawam qilidu. Xitaymu yoqaydighan bir dölet, buni biz ya körimiz, yaki körmeslikimiz mumkin, emma xitayning yoqilishini közimiz bilen köridighandek ishench bilen tirishchanliqimizni dawam qilimiz.

Biz milliy kimlikimizni qoghdaydighan bolsaq janabi allah u yerning musteqilliqini bizge nésip qilidu. Biz üzimiz hem bu ümid, chüshenche we idiye bilen yashaymiz hemde bizdin kéyin kélidighan ewladlargha bu idiyilerni choqum ögitishimiz kérek, xudayim buyrusa buningdin kéyin hemme ish téximu yaxshi bolidu.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.