Réytér agéntliqi: xitaydiki sirliq milyonirning nikaragu'a we ukra'inadiki tijariti

Ixtiyariy muxbirimiz qutluq
2014.05.30
xitay-millioner-milliyardner-wang-jing.jpg “Yaponiye dewir géziti”ge bésilghan mezkur maqalining esli tékisti
RFA/Qutluq


Xitay rehberliridin ju yüngkang iqtisadiy mesile sewebidin tekshürülüshke bashlighandin buyan, uning bilen munasiwetlik bolghan xitaydiki milyonirlarning sirliq béyish yolliri metbu'atlarda ashkarilinishqa bashlighan bolsimu, lékin yene bir qisimliri yenila sir ichide turmaqta. Mana bulardin biri, xitayda adettiki milyonir hésablinidighan, emma tolimu sirliq bolghan 41 yashliq wang jing bolup, yéqinda ryétér agéntliqining béyjingda turushluq muxbiri uning bilen tor arqiliq söhbet élip barghan.

Yaponiyede chiqidighan “Japan taymés géziti” de yéqinda élan qilin'ghan bu heqtiki maqalide éytilishiche, réytér agéntliqining béyjingda turushluq muxbiri tor ariliq xitaydiki sirliq milyonir wang jingni ziyaret qilip, u heqte deslepki bezi bir uchurlargha ige bolghan.

Maqalining béshida, wang jingning xitaydiki sirliq milyonirlardin biri hésablinidighanliqi, uning hazir latin amérikisidiki zémini chong bolghan shundaqla déngiz sahili tinch okyan bilen atlantik okyan'gha sozulghan nikaragu'a dölitide ikki okyanni tutashturidighan qanal qurulushigha 50 milyard dollar meblegh ajritip, bu qurulushni élip bériwatqanliqi, qanal qurulushigha sélin'ghan meblegh béyjing hökümitige wakaliten emes, belki öz shirkiti namidin sélin'ghan mebleghliqini muxbirgha bildürgenliki ilgiri sürülgen.

Muxbirning tordiki ziyaritige jawab bergen milyonir wang jing bu qanal qurulushi tijariti heqqide toxtilip mundaq dégen:

- Siz belkim méning sözümge ishenmeslingiz mumkin. Men bu qurulush tijaritini qolgha keltürüsh üchünla yüz milyon dollarni ajrattim. Buning üchün her ayda 10 milyon dollarni xejlishimge toghra keldi.

Muxbir wang jingning yuqiriqi éytqanliri heqqide toxtilip “Xitayda köpligen milyonirlar hökümet emeldarlirining yer astidin yardem qilishigha érishidu - yu?! undaqta néme üchün wang jing bundaq yoshurun yardemlerdin quruq qalidu?” dégen.

Milyonir wang jingning muxbirgha tor arqiliq bergen jawabida u, töt yil ilgiri xitayda qurulghan memliketlik simsiz alaqilishish shirkitining xojayini bolghanda, uni hazirqi xitay dölet re'isi shi jinping, xitayning bash ministiri li kéchyang, sabiq dölet re'isi jyang zémin, sabiq bash ministir wén jabaw qatarliqlar ziyaret qilghan.

Xitay milyoniri wang jingning muxbirgha bildürüshiche, u yene ukra'inaning qara déngiz portini tereqqiy qildurush qurulush lahiyisigimu üch milyard dollar meblegh salghan.

Réytér agéntliqining ziyaritini tor arqiliq qobul qilghan 41 yashliq wang jing béyjingdiki “Shinwéy uchur alaqe merkizi” bash shitabidin muxbirgha yollighan uchurida, u, shirkitining pay cheki bazirigha salghan chéki hazir aldinqi qatarda sétiliwatqanliqini bildürgen. Muxbir xitayning pay chéki bazirida yuqiri reqemde sétiliwatqan bu shirket chékining gumanliq bolushi bilen birge, bu milyonirning arqa tirikiningmu nahayiti sirliq ikenlikini bildürgen.

Milyonir wang jing ziyaret jeryanida, özining 1972 - yili dékabir éyida adettiki bir a'ilide dunyagha kelgenlikini, nikaragu'a prézidénti bilen 1 - ayda uchriship bu qanal qurulushi toghrisida öz - ara kélishkenlikini éytqan. Wangning bildürüshiche, nikaragu'ada yéngidin yasilidighan qanal hazirqi panama qanilidin uzun hem keng bolidiken.

Muxbirning qarishiche, bu qanal qurulush türi bir qarashta xitay hökümitining ottura amérika rayonidiki amérikining tesirige qarshi élip bériwatqan herikitidek körünidiken.

Washin'gtondiki dölet mudapi'e uniwérsitétining dotsénti éwa bu heqte toxtilip “Wangning herikitini tesewur qilghili bolmaydu. U xitay hökümitining yardimisiz ish élip bararmu? xitaydiki bundaq chong shirket parashut bilen tuyuqsizla latin amérikisigha sekremu?” dégen. Éwa, belkim latin amérika hökümiti, yerlik shirketler xam matériyallar bilen teminlep bérishidin ibaret bu ewzellik bu qanal qurulushi tijaret türide achquchluq rol oynishi mumkin, dep qaraydiken.

Milyonir wang tor söhbitide yene, özining 2012 - yil shyanggangda nikaragu'a tereqqiyat meblegh shirkitini qurghanliqini, shirket ishxanisining yéqinda échilghanliqini bildürgen. Nikaragu'adiki hökümetke qarshi siyasetchiler hazir milyonir wangning qanal qizish qurulush lahiyisge qarshi chiqip, bu qurulush tebi'iy muhitni we tebi'iy su bayliqi bolghan nikuragu'a kölige tesir körsitishi mumkin dep qarighan. Emma wang, xelq'aradiki nopuzluq mutexessislerdin bir qanchini nikuragu'agha bashlap bérip tebi'iy muhit we jem'iyet heqqide doklat sözletken.

Nikuragu'a hökümiti da'irilirining qanal ishlirigha mes'ul emeldarliridin koronél ka'utz muxbirgha, hazir qanal qurulushida 400 din oshuq injénér oxshimighan döletlerdin kélip birlikte qanal qurulushi lahiyisi üstide muzakire élip bériwatqanliqini éytqan. Emma milyonir wangning muxbirgha bildürüshiche, 600 - 700 kishi hazir bu qurulush xizmitini ishlewatqan iken.

Wang hazirche özining shexsiy pulidin 300 milyon dollar hejligen bolup, bu qurulushqa uning bankidin alghan we qerzge alghan pulidin 50 milyard dollar kétidiken.

Uning bildürüshiche, hazir xitaydiki besh xelq'araliq shirket bu qurulushqa meblegh sélishqa qoshulghan bolup, xitaydiki chong qurulush shirkiti hésablinidighan “Shugong shirkiti” bu yili 23 - aprél özidiki bezi eslihelerni qanal qurulushigha ishlitip, buni meblegh teriqiside hésablap payda élishqa pütüshken. Undin bashqa tömür yol qurulush shirkitimu öz - ara hemkarlishishqa qoshulghan.

Undin bashqa wang yene, özining 3 milyard dollarni ukra'inadiki qara déngiz porti qurulushigha meblegh salghanliqini, bu heqte ukra'ina prézidénti wiktor yanukowych bilen söhbetleshkenlikini ilgiri sürgen. Wang ukra'inada bu déngiz porti qurulushida ishlewatqan ishchilarning bu yil 20 - féwralda ukra'inada yüz bergen siyasiy qalaymiqanchiliq sewebidin ukra'ina qanun da'iriliri teripidin öz döletlirige qaytishqa mejburlan'ghanliqini bildürgen.

Wang ukra'ina weziyiti heqqide toxtilip özining ukra'ina weziyitining tinchlinip eslige kélishidin ümidining zorluqini, ukra'inadiki siyasiy krizis bésiqqanda andin özlirining u yerdiki qara déngiz porti qurulushini dawamlashturidighanliqini bildürgen.

Ziyaret dawamida wang yene, özining kambodzhada déhqanchiliqni tereqqiy qildurush gurupisi qurup u yerdimu tijaret élip bériwatqanliqinimu bildürgen.

Wang, a'ilisining kélip chiqishi heqqide toxtilishtin özini qachurup dadisining adettiki xizmetchi ikenlikini we uning 2010 - yili 11 yilliq késel azabidin kéyin wapat bolghanliqini, anisining hazir yetmish yashqa kirgenlikini, özining bolsa bir qizining barliqini bildürgen.

U, özining oqush tarixi heqqide toxtilip, ilgiri jyangshi uniwérsitétining en'eniwiy xitay dorigerlik kespide oqughanliqini, emma oqushni tügetmestinla mekteptin chiqiwélip béyjingda salametlikni özgertish we medeniyet mektipini qurghanliqini, kéyin shyangganggha bérip bir mezgil xelq'ara tijaret kespide bilim ashurup 1998 - yili béyjinggha qaytip kélip “Dingfu meblegh sélish meslihet shirkiti” ni we 2001 - yili shyanggangda bu shirketning tarmaq shirkitini qurghanliqini bildürgen.

Wang axirida muxbirgha “Teghdir waqitning ötüshidin hasil bolidu” dégen.

Awaz ulinishidin tepsilatni anglang.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.