Arxip
2010-07-17
"Uyghur biz" tor bitide 7 - ayning 12 - küni élan qilin'ghan "shinjang kapitalning jennitige aylandi, taghaq chishidek zich énérgiye menbeliri milyardlighan meblegh qobul qildi" mawzuluq maqalide körsitilishiche, gu'angxüy shirkitining xojayini chin fing dégen xitay mes'ul bolghan tür ara türk kömür kani dep atilidiken. Bu yerde üsti ochuq kömürkan échilishqa bashlaptu. Ara türk - aqtash yézisi, nom yézisi, xitay qoyuwalghan isim xidingshen qatarliq kömürkan rayonlirida kömür zapisi 1milyard 770milyon tonna bolup, gu'angxüy guruhigha qarashliq iken. Yiligha 1milyon 2 yüz ming tonna yaghach ispirti, karbinal ishlesh üchün, yene yiligha 850 ming tonna formaldégit ishlepchiqirish üchün yiligha 300 milyon tonna kömür kérek bolidiken. Yuqiriqi mehsulatlar qumulda ishlepchiqirilamdu yaki yötkep kétilip ichkiri xitayda ishlepchiqirilamdu? bilgili bolmaydu. Lékin bayliq Uyghurning bayliqidur.
2010-07-12
Her yili 7 - ayning 4 - künide amérika qoshma shitatliri dölitining dölet bayrimini tebrikleymiz. Emdi bu yil 7 - ayning 5 - künidin bashlap, 2009 - yili 7 - ayning 5 - küni yüz bergen ürümchi qanliq qirghinchiliqida baturlarche qurban bolghan Uyghur milliy qehrimanlirining ish izlirinimu qoshup xatirileymiz.
2010-07-02
2010 - Yili 7 - ayning 1 - küni duwiy tor bétide "ambur shekillik qorshash, asiya - tinch okyan rayonida herbiy küch orunlashturush tuyuqsiz özgerdi" mawzuluq maqale élan qilindi.
2010-06-29
Prézidént obama 27 - küni notuq élan qilip, koriye yérim arili krizisini dewr qilghan halda xitayni tenqid qildi: " junggo körmeslikke séliwalmasliqi lazim... Tyen'en belgilik paraxotni chöktürüwétish weqesige shimaliy koriyining mes'ul bolushini étirap qilishi lazim... Özini tutuwélish bilen üzlüksiz otturigha chiqiwatqan awarichiliqni körmeslikke sélishni perqlendürüshi lazim" dep, körsetti.
2010-06-22
2010 - Yili 6 - ayning 9 - küni b b s ning xitay tili tor bitide ming kié isimlik bir kishining "junggo, hindistan talash - tartishi we tibet" mawzuluq maqalisi élan qilindi. Maqalide: "junggo, hindistandin bashqa etrapidiki döletler bilen chégra talash - tartishini hel qilip boldi, emma hindistan bilen junggoning otturisida chégra talash - tartishi téxi hel bolghini yoq, uning üstige hindistan bilen junggo otturisidiki chégra talash - tartishi tibet mesilisige chétilghanliqtin, mesililer gireliship ketken murekkeplikke ige" dep körsitildi.
2010-06-14
1904 - Yili yapon déngizida partlighan rus - yapon urushida char rusiyining meghlup bolushi, char rusiyining we kéyinki lénin, stalin rusiyisining tashqi siyasitini we asiya siyasitini özgertiwetken.
2010-06-08
Amérika yéqinda dölet bixeterliki istratégiyilik höjjiti élan qilip, prézidént obama "amérikining yéngi istratégiyilik orni - yer shari boyiche rehberlik ornini qoghdash we dawamlashturush " dep atidi.
2010-06-04
"Büyük ira" tor béti 6 - ayning 2 - küni mundaq xewer tarqatti: bu yil 1 - aydin bashlap bügün'giche shinjin shehiridiki fushikang zawutida 12 neper ishchi égiz binadin özini tashlap ölüwaldi. Teywenlik bashquruwatqan bu shirket 8 yüz ming ishchisi bar shirket bolup, ishchilarning özini öltürüwélishi xelq'ara ghulghuligha aylinip qaldi.
2010-06-03
Uyghur rayonida, Uyghurlarni asas qilghan yerlik xelqning xitay hakimiyitige bolghan naraziliq we qarshiliq körsitish heriketlirining shiddet bilen küchiyip bérishi, yene buninggha mas halda, Uyghurlar bilen xitay köchmenliri otturisidiki milliy ziddiyet, ixtilap we toqunushlarning yildin - yilgha éship bérishi, peqet xitay döliti bilen Uyghur rayonining amanliqi, muqimliqi we bixeterliki üchünla emes, hetta dunya bixeterliki we amanliqi üchünmu jiddiy xewp shekillendürmekte.
2010-06-01
1865 - Yili 5 - ayning 31 - küni, amérikida shimal - jenub urushi axirlashqan kün, urushning is - tütekliri tarqilip ketkendin kéyin, köpeygen bir nerse qatar - qatar qebriler idi. Bu urushta bir nechche yüz ming amérikiliq yash hayatidin ayrilghan idi. Qebrilerni yoqlighanda shu chaghda bir - birige qarshi urushqan her ikki terep birlikte yoqlighan idi. Shunga 5 - ayning 31 - küni amérikida xatirileydighan, esleydighan bir kündur.
2010-05-28
2010 - Yili 5 - ayning 26 - küni junggogha nezer tor bitide "iran némishqa junggodin yüz örimidi? chöchügidek mexpiyetlik ashkara boldi" mawzuluq maqale élan qilindi. Bu maqalining kélish menbiyi (51 herbiy ishlarni közitish ishxanisi) déyildi.
2010-05-25
Yéqindin béri xitayda yesli balilirini öltürüsh weqeliri, öy köchürüshke narazi bolup adem öltürüsh weqeliri yüz bérishke bashlidi. Lyawningda yang yi isimlik bir kishi bir emeldarni yette qétim pichaq urup öltürüwetti.
2010-05-21
Ottura sherqte iranni qollawatqan, afriqida darfor qirghinchiliqini peyda qilghuchi sudan beshir hakimiyitini qollighan,jenubiy asiyada pakistanni qollap, pakistan bilen hindistan otturisidiki ziddiyetlerning üstige yagh chachqan, nobil tinchliq mukapatining sahibi ang sang sukini nezerbent qilghan bérma eksiyetchi hökümitini qollighan xitay mustemlikichiliri, shimaliy asiyada 1950 - yillardin bashlap qollap kéliwatqan shimaliy koriyining mustebiti kim jung'élni béyjingni ziyaret qilishqa mexpiy teklip qildi, kim jung'él sezgür waqitta béyjingni ziyaret qilip, jungnenxey bilen néme toghrida néme sözleshti héchkim bilmeydu.
2010-05-18
1919 - Yili xitayning dangliq yazghuchisi lushün "sewdayi xatirisi" mawzuluq esiride "junggo jem'iyiti yaki fé'odalizm ademlerni yep ketti. Ademlerni qutuldurunglar!" dep towlighan, aridin texminen 60 yil ötkende béyjingliq yazghuchi lyu shinwu "sinip mudiri" mawzuluq esirini yézip, "junggo jem'iyiti oxshashla fé'odal sotsiyalizm balilarni yep ketti, balilarni qutuldurunglar !" dep towlidi.
2010-05-14
-- Alaqidar metbu'atlar 5 - ayning 13 - we 14 - künliri, amérika,junggo ikki dölet washin'gtonda kishilik hoquq söhbiti ötküzidu, dep xewer tarqatqandin kéyin, junggoda kishiler bu söhbetke yuqiri derijide diqqet aghdurdi we ümid baghlidi, emma men, bu ishtin gumanlinimen, deydu -- "boshün tor béti"ge "amérika, junggo ikki döletning kishilik hoquq söhbiti bir meydan oyun" mawzuluq maqale yazghan béyjingliq yazghuchi gaw xungming ependi.
