Arxip
2009-12-29
Uzundin béri Uyghurlar qurghan ikkinchi jumhuriyetning chong döletler otturisidiki shertnamilar arqiliq sétilghanliqi toghrisida Uyghur ziyaliyliri muhakimiler élip bérishqan idi.
2009-12-17
Xitay sotliri, 12 - ayning 4 - künige qeder ürümchi weqesi munasiwiti bilen 17 kishini ölümge höküm qildi, bularning 16 nepiri Uyghur, peqet bir nepirila xitay idi.
2009-12-15
Yéqindin béri tor betliride, " xitay tilida amérika junggogha yélindi", "amérika xitaygha dölet zayomi sétip qerzdar bolup qaldi", "shunga amérika kishilik hoquq mesiliside xitaygha qattiqraq gep qilalmidi", "xitay yene 20 yilda amérikidin ötüp kétip dunyani soraydu", " xitayning xelq puli amérika dollirining ornigha ötüp dunyawi pul birliki bolidu, wehakaza" deydighan gep sözlerning ayighi üzülmidi.
2009-12-08
2009 - Yili 12 - ayning 2 - küni "nezer " tor bitige xitayda yüz béridighan umumyüzlük tragédiyige qanchilik ariliq qaldi mawzuluq xewer bésildi. Köpükleshken öy - imaret tijariti toghrisida muxbir, iqtisad we siyaset obzorchisi sawyen jüshi ependini mexsus ziyaret qildi.
2009-12-04
Yawrupa ittipaqi bilen xitayning nöwettiki 12 - nöwetlik yuqiri derijilikler yighini iéchilishtin 4 kün burun 11 - ayning 26 - küni firansiyining sitarisborg shehiride yawrupa parlaménti qarar maqullap, ülüm jazasi birishni toxtitish, Uyghur we tibetlerning kishilik hoquq xatirisini yaxshilash toghrisida xitay hökümitige bésim ishletti.
2009-12-02
Yawropa birliki bilen xitay otturisidiki 12 - nöwetlik yuqiri derijilik bashliqlar yighini 11 - ayning 30 - küni xitayning nenjing shehiride ötküzüldi. Hazirgha qeder yawropa birliki kishilik hoqoq mesilisini xitay bilen élip bériliwatqan muzakirilerning mohim terkipi qismi qilip keldi.
2009-12-01
Büyük ira tor bétide 2009 - yili 11 - ayning 25 - küni musteqil yazghuchi filip bawringning "nyuyork waqit géziti"de élan qilin'ghan "teywen bilen junggo quruqluqi munasiwetlirining yaxshilinishi bexittin dérek béremdu yaki apettin dérek béremdu?" mawzuluq maqalisi terjime qilinip élan qilindi.
2009-11-27
1962 - Yili Uyghuristanning ghulja shehiride partlighan 100 ming kishilik köch - köch weqesi, 1968 - yili 3 - liyen oqughuchilar teshkilatining rehberlikide ürümchide partlighan zor kölemlik namayish we 1969 - yili qeshqerde mijit batur we axunopning rehberlikide partlighan qoralliq qozghilang, 1980 - yili qeshqer peyzawat nahiyiside partlighan quralliq qozghilang, 1990 - yili zeydin yüsüp rehberlikide partlighan aqtu - barin qoralliq qozghilingi, 1995 - yili xoten ilchida partlighan zor kölemlik namayish, 1997 - yili Uyghuristanning ili ölkiside partlighan zor kölemlik namayish, 2008 - yili qeshqer shehri we kucha kona sheherde yüz bergen qoralliq weqeler, bu qétim 2009 - yili 7 - ayning 5 - küni ürümchi shehiride partlighan zor kölemlik namayish, 60 yildin béri, milliy mustemlikichilik hökümranliqigha qarshi kötürülgen namayishlarning ichide kölem jehettin, peyda qilghan tesiri jehettin, idiyiwi - jama'et pikri teyyarlash jehettin, xitay mustemlikichilirige ejellik zerbe birish jehettin, xitay mustemlikichilirining mustemlike Uyghuristandiki maddi menpe'etlirige ziyan - zexmet yetküzüsh jehettin, bu namayishlar, bir qeder zor we Uyghur teshkilatchiliri qaltis teshkilligen namayishlar bolup qaldi.
2009-11-27
Xitay metbu'atlirida körsitilishiche, xitay merkizi hökümitining 11 - ayning 4 - küni yuqiri derijilik emeldarlardin terkip tapqan 400 kishilik ghayet zor tekshürüsh ömikini sherqiy türkistan'gha ewetishidiki tüp meqsiti, bu rayonda heqiqiy muqimliqni emelge ashurushning chare - tedbirliri üstide ilmiy tetqiqat élip bérish bolup, xitay kommunistik partiyisi merkizi komitéti, bu tekshürüsh ömikining doklatigha asaslinip turup, kéler yili 3 - ayda sherqiy türkistan siyasiti heqqide qaytidin istratégiyilik orunlashturush élip baridiken.
2009-11-26
Kéyinki yillardin buyan xitay hakimiyiti, weten ichi we sirtidiki Uyghurlarning shunche küchlük qarshiliqigha we xelq'araliq teshkilatlarning qattiq eyiblishige qarimastin, " yer tewreshke chidamliq öylerni berpa qilish " dégen niqap bilen, Uyghur medeniyitining böshüki hésablan'ghan qeshqer qedimiy shehirini chéqip weyran qilish herikitini jiddiyleshtürüp kelmekte.
2009-11-24
Bir heptige yetmige waqit ichide xitayda ajayip qiziqarliq siyasi hadisiler otturigha chiqip, kishilerni heyrette qaldurdi we bu hadisiler peyda qilghan warang - churunglar asta - asta kishilerning tepekkur alimige singip ketti.
2009-11-20
Junggogha nezer tor bitide 2009 - yili11 - ayning 17 - küni" teywen'ge kélidighan apet" mawzuluq kitab, kommunist xitayning yuqiri qatlimini tewretti mawzuluq xewer élan qilindi.
2009-11-19
Yéqinqi mezgillerdin buyan xitay metbu'atliri, qeshqerning toqquzaq nahiyisi heqqide pilanliq we séstimiliq halda teshwiqat herikiti élip barmaqta.
2009-11-17
Eger diqqet qilidighan bolsaq, 5 - iyul ürümchi qirghinchiliqidin buyan, weten ichi we sirtidiki Uyghurlar arisida musteqilliq tuyghulirining shiddet bilen küchiyip bériwatqanliqini hés qilip yételeymiz.
2009-11-17
Amérika awazining tor bétige 2009 - yili 11 - ayning 13 - küni " prézidént obama béyjingning janijan menpe'etige egiship mangamdu yaki xiris élan qilamdu" mawzuluq maqale chaplandi.