Qandaq qilghanda eydiz wirusining tarqilishining aldini alghili bolidu ?

• Muxbirimiz gülchéhrening bu heqtiki melumati
• Download story audio

Uyghurlarda eydiz tarqilishning asasliq yoli deslepte gerche zeherlik chékimlikni oxshash shpirista okul qilip urush bolsimu, emma Uyghur élidiki sehiye tarmaqliridin igilishimizche, yéqinqi statistikilardin qalaymiqan jinsi alaqe qilish sewebidin tarqilish nisbitiningmu barghanche örlewatqanliqi melum. Shundaqla eydiz wabasini yuqturuwalghan ayallarning, balilarning shundaqla zeherlik chékimlikke munasiwetsiz bezi normal kishilerningmu sewebi éniq bolmighan halda yuqturiwilishimu körülüwatqan mesile bolup, bu nuqtidin eydiz wirusining Uyghur élide adettiki kishilerdimu keng tarqiliwatqanliqini körüwélishqa bolidu.

Eydizning asasliq yuqush yoli üch xil yeni jinsiy heriket yoli, qan arqiliq, yene biri, anidin baligha émitish arqiliq. Méditsina saheside eydizning aldini élish teshwiqatlirida eydizning tarqilishining aldini élish usulliri asasen töwendikidek:

Eydiz wirusning jinisiy heriket arqiliq tarqilishining aldini élishta, bixeter bolghan jinisiy heriketni qollinish kérek. Qalaymiqan jinisiy munasiwet ötküzüshni qattiq men'iy qilish kérek yaki uningdin saqlinish kérek, hemrahi peqet turaqliq, öz - ara bir - birige sadiq bolghan bolushi kérek. Kondom ishletkende hem hamildarliqning aldini alghili, jinisiy we eydiz késilining aldini alghili bolidu. Lékin uni toghra ishlitish kérek.

Eydiz késili we zeher

Biz zeherlik chékimlikler déginimizde asasen Uyghur élide tariliwatqan epiyun türidiki zeherlik buyumlarni közde tutimiz. Ular epyun, neshe, xéro'in qatarliqlar bolup, uning zeherlesh küchi yuqiri bolup, ademni asanla mes qilidu hemde xumar qilish küchi nahayiti ötkür.

Zeher chekkenler da'im bir tal shpiris, bir tal yingnini ortaq ishletkenliki üchün ularning ichidiki birsi eydiz wirusini yuqturwalghan bolsa, ukul yingnisi arqiliq bashqilargha eydiz wirusi yuqidu. Uningdin bashqa zeher chekken kishining beden sapasi töwenlep ketkechke eydiz wirusi bilen yuqumlinishni kücheytidu.

Qan alghanda eydizning aldini qandaq élish kérek ?

Qan élish bizning kündilik turmushimizda ölüm girdabigha bérip qalghanlarni hayatliqqa érishtürüshtek möjizilerni yaratqan bolsimu, lékin emeliyet bizge shuni uqturdiki, eger qan alghanda eydiz wirusi bilen yuqumlan'ghan qanni élip qoysaq bexitsizlikni keltürüp chiqiridu. Shuning üchün qan alghanda we qandin yasalghan buyumlarning bixeterlikke kapaletlik qilish, eydiz wirusining qan arqiliq tarqilishining aldini élishning tüp kapaliti. Bixeter qan ishlitishke kapaletlik qilish - dawalash, sehiye tarmaqlirining mes'uliyti. Shunga her bir adem bixeter qan ishlitishke nazaretchilik qilish lazim.

Buning üchün zörür bolmighan qan ishlitishtin saqlinish kérek. Eger qan élish zörür bolup qalsa, qan alghuchi qanning eydiz késili wirusini tekshürtüshtin ötken - ötmigenlikini sürüshtürüshke hoquqluq. "Taqabil küchini ashurush" üchün qarghularche qandin yasalghan buyumlarni ishletmeslik kérek.

Eydizning anidin baligha tarqilishi eydiz késili wirusi yuqturuwalghan ayallar hamildarliq mezgilning axirida, boshinish jeryanida we bala émitish mezgilide, eydiz késili wirusini hamilige yaki bowaqqa yuqturush, tarqilish éhtimali %30 etrapida bolidu.

Ayallar eydiz wirusini yuqturuwélishning aldini élish kérek. Mushundaq qilghanda hamildar ayallarning wirusini baligha yuqturuwélishning aldini alghili bolidu. Eger eydiz wirusi bilen yuqumlan'ghan ayallar tughmaqchi bolghanda, qererlik türde doxturxanigha bérip doxturning körsetmisini qobul qilishi, tughut mezgilde opératsiye qilip tughdurush usuli qollinishi lazim. Bowaq tughulghandin kéyin ana süti bilen béqishtin saqlinish kérek.

Siz eydizdin yuqumlan'ghanliqingizdin gumanlan'ghanda

Eydizdin qoghdinish hemde uning yamrishining aldini élish her bir ademning insaniy mejburiyiti. Eger özingizning yuqumlanqanliqingizdin gumanlansingiz derhal nahiyidin yuqiri doxturxana, sehiye yuqumluq késellikning aldini élish ponkitlirigha bérip tekshürtishingiz kérek. Eger siz xatirjem bolalmisingiz, bashqa isimni qollinip tekshürtsingizmu tamamen bolidu.

Eger siz eydiz wirusini yuqturuwalghan bolsingiz

Eger bexitsizlikke uchrap eydiz wirusi yuqturwalghuchilar, turmush we keypiyat jehette zor tosalghugha uchrishi mumkin. Lékin eydiz késili wirusi yuqturuwalghanliq, hergizmu eydiz késilige giriptar bolghanliq emes. Eydiz késili wirusi adem organizimida melum mezgil yushurun turidu. Yushurun halette turghan mezgilde saq ademler bilen perqi bolmaydu. Eydiz késili wirusi yuqturuwalghuchigha nisbeten éytqanda mesile késelning yétilish waqtini uzartish hem shundaqla imonitqa qarshi turush küchining ajizlap kétishidin saqlinip, eydiz késili wirusining tizdin köpiyip kétishining aldini élishtin ibaret.

Shundaq qilghandila eydiz késilining tereqqi qilish waqtini zor derijide keynige sürüp, ömürni uzartqili bolidu. Shuninggha ishinish kérekki : insaniyet haman eydiz késili üstidin ghalip kélidu.

Hemrayingiz aldidiki mes'uliyitingiz

Eydiz késili wirusini yuqturwalghandimu jinsiy turmush ötküzüshke bolidu. Likin özining yuqumlinish ehwalini qarshi terepke eynen éytish hemde bixeter bolghan jinsiy turmush prinsipida ching turush, kondomni toghra ishlitish kérek. Shundaq qilghandila késellik wirusining qarshi terepke yuqushining aldini alghili bolidu. Eydiz késellik wirusini mexsetlik tarqitish, bir jinayi herket, chünki késellik wirusini meqsetlik tarqitishqa bolmaydu. Bashqilar bilen ukul yingnisi, pichaq, chish chotkisi qatarliq boyumlarni ortaq ishletmeslik kérek. Qan, uruq, tuxumdan suyuqluqi teqdim qilmasliq kérek. Mushundaq qilghandila etrapingizdiki ammining hörmitige érisheleysiz. Bu özingizning normal turmush we xizmitingizge paydiliq.

Eydizning aldini élish üchün eng awwal uni kemsitmeslik kérek eger yénimizda eydiz késili bilen yuqumlan'ghuchi bolsa uningdin qorqmaslighimiz, yaman köz bilen qarimaslighimiz, uni chetke qaqmaslighimiz lazim. Eydiz késili wirusi bilen yuqumlan'ghuchilargha hésdashliq qilishimiz, köngül bölüshimiz, imkan qeder yardemde bolushimiz, turmush we xizmet imkaniytige ige qilip, ularning késellik ehwalini sözlep bermeslikimiz kérek. Shundaqla ular bilen qol élip körüshishimiz, ularning ishlirini qiliwélishigha yardemde bolush arqiliq kishilerning bashqiche qarishini tügitishimiz kérek.

Yuqumlan'ghuchilarning a'ilisige mu'amile qilishta barliq bexitsizlikke yoluqqan a'ililerge oxshash ulargha hésdashliq qilishimiz lazim. Ulargha köngül bölüshimiz, yardem bérishimiz lazim. Bu eydiz késilining tarqilishini kontrol qilishqa paydiliq bolghan ijitma'iy muhit berpa qilishta intayin zörür.

Gerche yuqirida tilgha élin'ghanliri sehiye orunlirining eydiz késilining aldini élishta, kishilerge qilghan omumyüzlük sawat xaraktérlik tewisiyiler bolsimu, emma Uyghurlar eydizning Uyghurlarda tarqilishini exlaq bilen ong tanasipliq dep qarimaqta. Ular "néme üchün eydiz Uyghurlarda shunche éghir yamrimaqta? ejiba bizning bu xil késelge qarshi immunitét küchimiz shundaq töwenmu? yaki exlaqtin ibaret bu "immunitét küchi" miz ajizlap kettimu? bu mesile herbir eqil igisining mulahize qilip béqishigha erziydu. Uyghurlar eydizning aldini élish üchün eng muhimi exlaq köz qarishini tiklep, saghlam turmush kechürüshimiz kérek"dégenni bekrek murajet qilmaqta.

Insanlar eydizning éghir tehditige uchrawatqan hazirqi weziyette, eydizge qarshi turup, özimizning we bashqilarning hem ewladlirimizning hayatini qoghdash herbir kishining bash tartip bolmaydighan mes'uliyiti. (Gülchéhre)