Уйғур елидики муһит булғуниш хәтәрлик басқучқа қарап маңмақта

Америкида чиқидиған "йеңи җумһурийәт" һәптилик журнилида дүшәнбә күни, уйғур елидики муһит булғунишиниң хәтәрлик басқучқа қарап кетиватқанлиқи һәққидә бир парчә мақалә елан қилинди.

Мәзкур журналниң мухбири җошива курлантзи мақалисидә,йеқинда уйғур елиниң үрүмчи , қәшқәр қатарлиқ җайлирини зиярәт қилиш җәрянида һес қилғанлирини җанлиқ тәсвирләп, муһит булғунишиниң нөвәттә хәлқниң саламәтлики вә һаят - маматлиқи билән мунасивәтлик әң муһим мәсилигә айланғанлиқини, бирақ хитай һөкүмитиниң ноқул һалда иқтисадий тәрәққиятни қоғлишип, бу мәсилигә сәл қараватқанлиқини илгири сүргән.

Униң билдүрүшичә, үрүмчигә охшаш нопуси көп шәһәрләрдә яшиғанлар күнигә икки қап тамака чәккәндәк ис - түтәк сүмүридикән . Буниңдин сирт, нурғун шәһәрләрдә 80 % балилар йәнә қоғушундин зәһәрләнгән болиши мумкин икән.

Аптор җошиваниң көрситишичә, уйғур елидә, шундақла хитайниң башқа җайлирида муһит булғунушини кәлтүрүп чиқириватқан асаслиқ амилларниң бири, һөкүмәтниң йетәкчиликидики һәр хил қурулушлар икән. Уйғур елидә елип бериливатқан төмүр йол қурулуши вә иқтисади үнүми гуманлиқ болған тәбиий газ туруба йоли қурулушлириниң һәммиси муһитниң булғинишини тезләткән.

Мақалиниң ахирида тәкитлинишичә, хитайда омумйүзлүк көрүлүватқан еғир муһит булғунуши нөвәттә муһитни қоғдаш тәшкилатлириниң шәкиллинишигә түрткә болмақта. Бу тәшкилатлар өз нөвитидә хитайдики сияси өзгүрүшләргә тәсир көрситиши мумкин икән. Чүнки полша, сабиқ совет иттипақи вә шәрқи явропадики коммунистик дөләтләрдики муһитни қоғдиғучи тәшкилатлар мәзкур дөләтләрдики һакимийәт өзгүрүшлиридә зор иҗабий рол ойниған.(Арзу)