Uyghur élidiki muhit bulghunish xeterlik basquchqa qarap mangmaqta


2004.08.23

Amérikida chiqidighan "yéngi jumhuriyet" heptilik zhurnilida düshenbe küni, Uyghur élidiki muhit bulghunishining xeterlik basquchqa qarap kétiwatqanliqi heqqide bir parche maqale élan qilindi.

Mezkur zhurnalning muxbiri joshiwa kurlantzi maqaliside,yéqinda Uyghur élining ürümchi , qeshqer qatarliq jaylirini ziyaret qilish jeryanida hés qilghanlirini janliq teswirlep, muhit bulghunishining nöwette xelqning salametliki we hayat - mamatliqi bilen munasiwetlik eng muhim mesilige aylan'ghanliqini, biraq xitay hökümitining noqul halda iqtisadiy tereqqiyatni qoghliship, bu mesilige sel qarawatqanliqini ilgiri sürgen.

Uning bildürüshiche, ürümchige oxshash nopusi köp sheherlerde yashighanlar künige ikki qap tamaka chekkendek is - tütek sümüridiken . Buningdin sirt, nurghun sheherlerde 80 % balilar yene qoghushundin zeherlen'gen bolishi mumkin iken.

Aptor joshiwaning körsitishiche, Uyghur élide, shundaqla xitayning bashqa jaylirida muhit bulghunushini keltürüp chiqiriwatqan asasliq amillarning biri, hökümetning yétekchilikidiki her xil qurulushlar iken. Uyghur élide élip bériliwatqan tömür yol qurulushi we iqtisadi ünümi gumanliq bolghan tebi'iy gaz turuba yoli qurulushlirining hemmisi muhitning bulghinishini tézletken.

Maqalining axirida tekitlinishiche, xitayda omumyüzlük körülüwatqan éghir muhit bulghunushi nöwette muhitni qoghdash teshkilatlirining shekillinishige türtke bolmaqta. Bu teshkilatlar öz nöwitide xitaydiki siyasi özgürüshlerge tesir körsitishi mumkin iken. Chünki polsha, sabiq sowét ittipaqi we sherqi yawropadiki kommunistik döletlerdiki muhitni qoghdighuchi teshkilatlar mezkur döletlerdiki hakimiyet özgürüshliride zor ijabiy rol oynighan.(Arzu)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.