Xitay we Uyghur rayonidiki öpke raki künséri köpeymekte
2004.10.20
Xitaydiki öpke rakigha giriptar bolghanlar izchil halda köpeymekte
Xitay dunyaboyiche tamaka ishlepchiqirish we istimal qilishi eng köp bolghan dölet bolup hisaplinidu.Melumatlarda körsitilishiche: hazir dunyadiki bir milyard tamaka chékidighanlar arisida, 300 milyondin artuqi xitayda bolup, ularning arisidiki 5 milyon'gha yéqini yash ösmürler bolup hisaplinidiken.
Amérika sehiye tetqiqat institutidiki öpke rak mutexessisi pang yü bingning bildürishiche : uzun muddet tamaka chekkenlerning öpke rakigha giriptar bolush nispiti tamaka chekmigenlerge sélishturghandayégirme hesse yuqiri bolidiken.
Xitay ösme kisellikler mutexessisi, xitay armiye ösme kisellikler merkizining bash mudiri jin shu küyning melum qilishiche: yéqinqi yillardin buyan,xitaydiki öpke raki 10 yildin burunqigha sélishturulghandabirhesse ashqan bolup, bolupmu jangsu , shangxey qatarliq iqtisad we sana'et tereqqi qilghan rayonlarda öpke raki bilen ölgen kishilerning sani pütün rang kisili bilen ölgenlerning ichide eng yuqiri nispetni igelleydiken.
Xitay memliketlik kiselliklerni kontrol qilish merkizining melumatigha asaslan'ghanda, 2000 - yilidin hazirghiche bolghan 5 yil ariliqta, 120 ming kishi yéngidin öpke rakigha giriptar bolup, bu xil kisellerning ömumi san 500 minggha yetken. Hemde buning ichide 330 mingi erler bolup,170 mingi ayallar'iken.Shundaqla ularning 90 pirsenti tamakachékish bilen biwaste munasiwetlik iken.Mutexessislerning mölcherlishiche:2025 - yiligha barghanda, xitaydiki öpke rakigha giriptar bolghuchilarning sani bir milyondin éship,xitay dunya boyiche öpke raki eng köp bolghan döletke aylinidiken.
Uyghur rayonidiki kishilerning öpke rakigha giriptar bolishidiki sewepler
Melumatlargha qarighanda, yéqinqi yillardin buyan Uyghur rayonidiki öpke rakigha giriptar boliwatqanlarning sanimu barghanséri köpeygen bolup, buningdiki asasi sewep muhitning bulghunishi , tamaka chékidighanlarning köpiyip kétiwatqanliqi bolupmu tamaka chékidighan yash- ösmür balilarning künséri köpiyip kétiwatqanliqidin iken. Bu heqte niwyorukta turushluq méditsina tetqiqatchisi doktor muhemmet imin ependi mundaq didi:
Munasiwetlik maqalilar
- Uyghur élide ayallarning baliyatqu rakigha giriptar bolush nisbiti téz örlimekte
- Hamildar ayallarning tughutta ölüp kétish mesilisi heqqide
- Uyghur yéza égilik yer meydanlirining muhiti éghir bulghanmaqta
- Uyghur mutexessisi xelq'ara yürek késelliki tetqiqat yighinigha qatnashti
- Sémont zawudi rozimet yüzining muhitini bulghidi
Köp körülgen xewerler
RFA
- Ürümchidiki meshhur bina—“Rabiye qadir soda sariyi” ning chéqiwétilgenliki delillendi
- Kanada hökümitining on ming Uyghurni orunlashturushining tunji qedimi muweppeqiyetlik bésildi
- Rabiye qadir: “Xitay soda saraylirimizni chéqiwételeydu, emma u saraylarni tikligen rohimizni sunduralmaydu”
- Rishat abbas amérika dölet mejliside Uyghur tili, medeniyiti we xatirisini qoghdashqa téximu köp iqtisad ajritishqa chaqirdi
- CAB Doklati: “Ottura asiya xelqi shinjangdiki musulmanlardin bek ensireydu”