Америка дөләт мәҗлиси дуня банкисиниң хитайдики “инсанийәткә қарши җинайәт” кә қәрз бериш мумкинчиликини сүрүштүрди

Мухбиримиз алим сейтоф
2019.08.23

Америка дөләт мәҗлиси хитай ишлири комитетиниң икки рәиси - авам палата әзаси кристофер смит билән кеңәш палата әзаси марко рубийо җүмә күни дуня банкисиниң президенти давид малпасқа мәктуп йоллап, дуня банкисиниң шинҗаң маарип назаритиниң бир техникилиқ тәрбийиләш қурулушиға 50 милйон доллар қәрз бериш мәсилисини сүрүштүрди. Улар хетидә, хитай һөкүмитиниң бир милйондин артуқ уйғур, қазақ вә башқа түркий мусулман милләтләрни җаза лагериға солиған бир вақитта, өзлириниң дуня банкисиниң уйғур районидики “шинҗаң техника вә иштин сиртқи маарип вә тәрбийиләш қурулуши” ға қәрз пул бәргәнликигә көңүл бөлидиғанлиқини билдүрди.

Улар хетидә: “биз дуня банкисиниң бу қәрз пулни шинҗаң уйғур аптоном районида кәң көләмдә җаза лагерлириниң мәйданға келишидин бурун берилгәнликини билимиз. Шундақтиму биз дуня банкисиниң хитай һөкүмити кәң көләмдә адәм тутқун қилип, өзиниң сияситини қоғдап тәшвиқат қиливатқан бир вақитта, бина қурулуши пулини өз ичигә алған қәрз пулини давамлиқ йәткүзүп бәргәнликигә көңүл бөлүватимиз” дегән.

Улар бу вәҗидин дуня банкисиниң президентидин өзлири сориған 3 муһим соалға язма шәкилдә җаваб беришни тәләп қилған. Улар бу 3 соалида, дуня банкисиниң қәрз пули бәргән бу қурулушиниң җаза лагери билән мунасивити бар-йоқлуқи, бу мунасивәт билән ички тәкшүрүш елип барған‏-бармиғанлиқи, бу қәрзниң мәқсити 5 мәктәптики аз санлиқ милләтләргә ярдәм қилишни асас қилған болсиму, әмма бу мәктәпләрдин лагерға елип кетилгәнләрниң бар-йоқлуқини тәкшүргән-тәкшүрмигәнлики, шундақла дуня банкисиниң бу қурулушқа қәрз пул беришни тохтитиш пиланиниң бар-йоқлуқи вә уйғур районидики башқа қурулушлар биләнму арилашқан-арилашмиғанлиқи үстидә чүшәндүрүш беришни тәләп қилған.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.