Xitay taratquliri Uyghur diyaridin “Tang dewrige a'it izlar” ning tépiliwatqanliqi heqqidiki xewerlerni köplep tarqatmaqta

Ixtiyariy muxbirimiz jewlan
2020.07.16

Amérika hökümiti xitayning Uyghur rayonidiki irqiy qirghinchiliq siyasetlirige cheklime qoyuwatqan bir mezgilde xitay taratquliri arqa-arqidin xewer élan qilip, Uyghur diyaridin “Tang sulalisi dewrige a'it izlar” ning köplep bayqiliwatqanliqi, buning “Shinjangning ezeldin xitayning bir qismi ikenlikini ispatlaydighanliqi” heqqide jar salmaqta.

“Shinjang géziti” torining 17-iyul tarqatqan xewirige qarighanda, xitay arxé'ologliri yéqinda qumul shehiri iwirghol rayoni qaradöwe bazining bostan kentidiki lapchuq qedimiy shehiridin “Tang sulalisi dewrige a'it iz” larni tapqanliqini ilgiri sürgen.

Xewerde éytilishiche, 2019-yil 4-ayda shinjang medeniyet yadikarliqlar tetqiqat orni, qumul sheherlik medeniyet yadikarliqlar idarisi qatarliq orunlar lenju uniwérsitéti, gherbiy shimal uniwérsitéti, xitay penler akadémiyisi yiraqtin sézish tetqiqat orni bilen birliship, qumulning qaradöwe rayonida arxé'ologiyilik tekshürüsh élip bériwatqanda lapchuq qedimiy shehirining yénida butxana, ambar xarabilikini hemde gherbiy shimalida tang, sung dewrige a'it qebrilerni bayqighan. 2019-Yil lapchuq qedimiy shehiri xitay hökümiti teripidin nuqtiliq qoghdilidighan medeniy yadikarliqlar orni qilip békitilgen.

Xewerde yene xitayning tarixnamiliridiki xatiriler neqil keltürülgen bolup, miladiye 630-yili qumulda tesis qilin'ghan naji nahiyesining jughrapiyilik ornining hazirqi lapchuq qedimiy shehirining ornigha toghra kélidighanliqi, tang dewride xitaylar bir qeder köp olturaqlashqan sherqiy shinjang rayonida wilayet, nahiye derijilik ikki aymaq tüzümi ornitilghanliqi, buning ottura tüzlengliktiki xitaylarning tüzümige oxshaydighanliqi, hemmisining merkez teripidin bir tutash bashqurulidighanliqi éytilghan.

Bu xewer “Shinjang géziti” toridin bashqa yene “Soxu tori” qatarliq köpligen tor béketliride teshwiq qilin'ghan. Közetküchilerning qarishiche, xitayning bu teshwiqati ular izchil dawam qilip kelgen “Shinjang ezeldin xitayning ayrilmas bir qismi” dégen sepsetisining dawami bolup, bügünki künde ular buni yene meqsetlik halda kötürüp chiqqan.

Yéqindin buyan xitay hökümiti Uyghur diyarining bir qisim jayliridiki menching sulalisi dewride qurulghan qel'e xarabilirini zor meblegh bilen rémont qilip, eslige keltürgen. Xitay hökümiti ilgiriki mezgillerde cherchendiki zaghunluq qebristanliqi qatarliq qedimiy izlargha xitayche xetler yézilghan saxta buyumlarni kömüp, buni xitay medeniyitining Uyghur rayonidiki qedimiy izliri qilip körsitishke urun'ghan idi. 1980-Yillarda saxtiliqi bayqalghan “Kekmenir shé'irliri” del buning bir misalidur.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.