“Bir belwagh bir yol qurulushi” ning quruq söliti barghanséri ashkara bolmaqta

Muxbirimiz eziz
2019.05.07

Analizchilarning körsitishiche, xitay hökümitining yéqinda 2-qétimliq “Bir belwagh bir yol qurulushi” mejlisi chaqirilghandin kéyin mezkur qurulushning “Téshi pal-pal, ichi ghal-ghal” qiyapiti barghanséri köplep ashkara bolushqa bashlidi. Amérikidiki oqurmenliri birqeder köp bolghan siyasiy analiz gézitliridin “Blombérg pikirliri” ning 1-maydiki sanida élan qilin'ghan méhir sharma imzasidiki mexsus maqalida bu mesile alahide tehlil qilinidu.

Aptorning qarishiche, bu qétimqi yighinda xitay re'isi shi jinping obdanla “Horidin chüshken” halda söz qilghan. U sözide bu qurulushta héchqandaq chiriklikning bolmasliqigha képillik qilidighanliqini bildürgen. Hetta xitayning bash riqabetchisi bolghan yaponiye terepning “Xitay salghan qurulushlarning süpiti bekla nachar” dégen tenqidini qobul qilghan halda “‛bir belwagh bir yol‚ gha munasiwetlik qurulushlirimizda süpetsiz qurulushqa orun bermeymiz” dégen.

Maqalida körsitilishiche, xitay hökümiti yawropa we asiyadiki hazirghiche özi qatnashqanliki yighin we uchrishishlarda sahibxana döletning qandaq qarashta bolushi yaki shu döletning siyasetlirige qandaq tesir körsitishi bilen héchqandaq hésabliship olturmayla izchil “Bir belwagh bir yol qurulushi” ning teshwiqatini qilghan. Shuningdek ashu döletlerni buninggha meblegh sélishqa qiziqturghan. Buning bilen köpligen memliketlerge xitayni nahayiti bixeter bir meblegh nishani qilip teswirleshke tirishqan. Halbuki mushu qétimliq yighinda shi jinping xitay hökümitining hazirghiche “Bir belwagh bir yol qurulushi” gha 90 milyard amérika dolliri meblegh salghanliqini jakarlighan. Emma pütkül qurulushning omumi xamchotigha nisbeten bu yoqning ornidiki pul bolup, aptorning qarishiche, mushuning özila xitayning emeliyette bashqilar oylighandek unchiwala bay emeslikini körsitip béridighan bir ehwal iken.

Aptor nöwette shi jinpingning barghanséri köp gherb dölitini bu qurulushqa qatnishishqa chaqiriq qilishidiki tüp sewebni mebleghning yétishmeslikige baghlaydu hemde xitay hökümitining gherbtin meblegh “Hel qilip” bu arqiliq mezkur qurulushning “Mator” ini mangdurmaqchi boluwatqanliqini alahide tekitleydu. Shuning bilen birge gherb döletlirining buninggha meblegh sélishida derweqe qismen iqtisadiy menpe'etlerning mewjutluqini, shuning bilen birge ularning bu qurulushqa meblegh sélishi emeliyette xitayning milyonlighan Uyghurlarni lagérlargha bend qilip, bir pütün milletni özgertish urunushigha wasitilik yardem bérish bolup qalidighanliqini, buning bolsa aqiwette xitayning zulmetlik siyasetlirige shérik bolushqa apiridighanliqini körsitip ötidu. U bu heqtiki ehwallarni xulasilep “Xitayning wehshiyliklirini qobul qilish emeliyette qorqunchaqliqtin bashqa nerse emes. Halbuki, buningda jilwidar menpe'etlerning köz qisishi hem mewjut” deydu.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.