B d t ning Uyghurlar heqqidiki doklati qachan élan qilinidu?

Muxbirimiz eziz
2022.08.02

Birleshken döletler teshkilati (b d t) kishilik hoquq aliy kéngishining re'isi mishél bachélétning pénsiyege chiqish waqti yéqinlap qéliwatqanda mezkur komitét 2021-yilining axiri élan qilishni pilanlighan Uyghurlar heqqidiki doklatning izchil bésip qoyulushi yéqindin buyan zor diqqet qozghimaqta.

“Diplomat” gézitide 1-awghust küni willyam ni (William Nee) imzasida élan qilin'ghan bu heqtiki obzor maqaliside éytilishiche, xitay hökümitining Uyghur diyaridiki qirghinchiliq qilmishi heqqide shunche köp ispatlar, sot hökümi we shahitlarning guwahliqliri otturigha qoyulghanliqigha qarimastin b d t yenila bu doklatni élan qilishni kéchiktürüp kelmektiken. Buning bilen b d t ning qurulghan waqittiki xizmet nishanliri bir yaqqa qayrilip qéliwatqan bolup, xitayning küchlük tesiride ish yürgüzüwatqan b d t emeliyette xitay hökümitining xelq'arada özini aqlishidiki eng chong “Desmiy” bolup qalmaqtiken.

Obzorda éytilishiche, xitay hökümitining qattiq bésimlirigha duch kelgen b d t Uyghurlar heqqidiki alliqachan teyyarlinip bolghan doklatni élan qilish-qilmasliq mesiliside bekmu tengqisliqta qéliwatqan bolup, buni élan qilsa xitay hökümiti “Renjip” qalidiken؛ élan qilmisa xelq'araning bu heqtiki tenqidlirige jawab bergili bolmaydiken. Shu sewebtinmu xitay hökümiti “Yüzi chüshüp ketmesliki” üchün türlük charilerni qollinip bu doklatning élan qilinishigha tosqunluq qilip kelmektiken. Ularning bu heqtiki eng zor tirishchanliqi iyul éyida körülgen bolup, minggha yéqin puqrawi jem'iyet, jümlidin “Shinjang ghaltekchiler birleshmisi” mishél bachélétqa ochuq mektup yollap “Bundaq saxta doklatni élan qilishqa biz qet'iy qarshi turimiz” dégen. Emma puqrawi teshkilatlarning xitay kompartiyesining “Biwasite rehberliki” bolmighan ehwalda héchqandaq ish qilalmaydighanliqidek ré'alliqni esletken aptor “Buni xitay hökümiti bir qolluq teshkilligen” dep körsitidu.

Bu mesile xitay tashqi ishlar ministirliqi ötküzülgen muxbirlarni kütüwélish yighinidimu otturigha qoyulghan bolup, xitay hökümitining bayanatchisi jaw lijyen muxbirlarning ashu doklat heqqidiki so'allirigha duch kelgen. Emma u gep yorghilitip “Mishél bachélét shinjangda her millet xelqining ittipaq we inaq yashawatqanliqini öz közi bilen kördi, ularning ehwalini chüshendi. Shunga biz uning bundaq bir saxtiliqqa tolghan birtereplime doklatni élan qilishqa qarshi turushini ümid qilimiz” dégen. Shundaqla nöwette Uyghurlarning bextiyar yashawatqanliqini, peqet bir qisim “Düshmen küchler” ning mushuningdin paydilinip xitay hökümitige qara chaplimaqchi boluwatqanliqini qayta-qayta tekitlep turuwalghan. Nöwette jaw lijyenning mushu sözlirige asasen bésip qoyulghan bu doklatta Uyghur diyari heqqidiki bezi ré'alliqning pash qilin'ghanliqi heqqide texminler otturigha chiqmaqtiken.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.