“Wol stérét zhurnal géziti” : “Xitayning musulmanlarni basturushi chet'eldikilerge kéngeymekte”
2018.08.31
Amérikaning “Wol stérét zhurnal géziti” jüme küni xewer élan qilip, xitayning chet'eldiki Uyghurlargha ularning tutqundiki a'ile ezaliri arqiliq tehdit séliwatqanliqini bildürdi. “Xitayning musulmanlarni basturushi chet'eldikilerge kéngeydi” serlewhilik xewerde qeyt qilinishiche, xitayning musulmanlarni keng kölemlik tutqun qilish herikiti chet'eldiki Uyghurlarni nishan qilishqa ötüp, ularning pa'aliyetlirini teqib qilmaqtiken. Bu, nopuzluq gherb axbarat wasitilirining yéqinqi bir hepte ichide xitayning chet'eldiki Uyghurlargha ularning yurtida qalghan a'ilisi arqiliq tehdit séliwatqanliqini 2-qétim xewer qilishidur.
Ötken hepte en'gliyediki “Maliye waqti géziti”, xitayning ottura asiya we türkiyediki Uyghurlarni teqib qiliwatqanliqi bildürgen idi. “Wol stérét zhurnal géziti” ning xewiride, xitay bixeterlik xadimlirining chet'eldiki Uyghurlargha ularning pa'aliyiti heqqide matériyal bilen teminleshni, ular üchün jasusluq qilishni we bashqa Uyghurlarning uchuri bilen teminleshni telep qiliwatqanliqi ilgiri sürülgen.
Xewerde, xitay saqchilirining norwégiyediki Uyghur muhajiri nemtulla nejmidin'ge uning dadisi arqiliq téléfon qilip, uningdin pasporttiki resimi, norwégiye kimlik matériyallirini sorighanliqi, emma uning bu matériyallar bilen teminleshni ret qilghanliqini bildürgen. Nemtulla nejmidinning “Wol stérét zhurnal géziti” ge bildürüshiche, shuningdin kéyin uning héchqandaq ishqa ariliship baqmighan paxtikar dadisi yighiwélish lagérigha élip kétilgen. Xewerde yene, norwégiyedin bashqa en'gliye, shiwétsiye, gérmaniye, awstraliye we bashqa döletlerde yashaydighan 17 Uyghurning buninggha oxshash ehwalgha duch kelgenliki bildürülgen. Xewerde bayan qilinishiche, xitay bixeterlik xadimliri ulardin istanbulda sayahet yétekchisi bolup ishleydighan abduraxman memetke tehdit sélip, uning qaytip kélishini telep qilip, “Eger qaytip kelmise, a'ilisining éghir aqiwetke qalidighanliqi” ni agahlandurghan. Xewerde yene, xitay elchixanilirining chet'eldiki pasport waqti toshqan Uyghurlargha pasportini yéngilap bérishni ret qiliwatqanliqi, ulargha peqet 3 ayliq qaytish guwahnamisi bérip yolgha salidighanliqini bildürgen.