Xitay hökümiti Uyghurlarning eng eqelliy diniy örp-adetlirige cheklime qoyghan

Xitay hökümitining Uyghur rayonida musulmanlarning méyit yuyush, xetne qilish, nikah oqush we isim qoyush murasimi ötküzüshtek eng eqelliy diniy örp-adetlirige cheklime qoyghanliqi ashkarilandi.

Xitay da'irilirining tarqatqan bu heqtiki bir yerlik höjjitide, yuqiriqi “4 Xil pa'aliyet” ke choqum yerlik partiye teshkilatliri békitken “Diniy zatlar” riyasetchilik qilishi we belgiligen qa'idige ri'aye qilishi telep qilin'ghan.

Mezkur höjjetning qachan chüshürülgenliki melum emes. Lékin uningdiki belgilimilerning tepsiliy we inchikiliki, musulmanlarning normal turmushi we diniy hayatidiki eng eqelliy adetlirige qeder chétilishi közetküchilerning diqqitini qozghimaqta. Höjjettin melum bolushiche, nikah oqush, xetne qilish, isim qoyush, méyit uzitish ishlirining hemmisige konkrét belgilime chiqirilghan. Belgilimide, nikahni yerlik partiye teshkilati belgiligen “Diniy zatlar” ning oqushi, nikahta diniy pa'aliyet bilen shughullinish cheklen'gen. Höjjette qeyt qilinishiche, méyitni yuyush, namizini chüshürüsh, depne qilishqa peqet belgilen'gen “Diniy zatlar” mes'ul bolup, uningda peqet belgilep bérilgen ayetlernila oqushqa yol qoyulidiken. Lékin, höjjette, qaysi ayetlerni oqushqa bolidighanliqi, qaysi ayetlerni oqushqa bolmaydighanliqi tilgha élinmighan.

Mezkur höjjette yene ayal méyit yughuchi “Büwiler” ning méyit yughanda tekbir éytishi yaki ayet oqushi cheklen'gen. Höjjette ilgiri sürülüshiche, méyit yuyush bir xil xeyri-éhsanliq ish bolup, u diniy étiqad emes iken. Uningda yene ölüm bolghan a'ililer nezir-chiragh qilmaqchi bolsa testiqlitishi telep qilin'ghan. Höjjette bayan qilinishiche, yuqiriqi “4 Xil pa'aliyet” ni ötküzidighan déhqan yaki ahaliler buninggha kétidighan chiqim üchün özi turushluq kent yaki ijtima'iy rayonning xelq ishlar mexsus fondigha iltimas qilidiken.

Mezkur höjjetni amérikadiki roz-xulman téxnologiye institutining Uyghurshunas mutexessisi timoti gros twittirda élan qilghan.