Xitayning aliy mekteplerdiki “Ikki yüzlimichi” lerni basturush herikitide nurghun Uyghur oqutquchilar zerbe yégen

Italiyediki “Zimistan” torining bildürüshiche, xitay kompartiyisi bu herikette oqutquchilarning shexsi hayatini teqib qilish, xizmetdashlarni öz ara bir-birini pash qilishqa righbetlendürüsh qatarliq wasitiler arqiliq ishenchsiz, dep qaralghan Uyghur oqutquchi we aliy mektep kadirlirini keng kölemlik tazilighan. Xewerde bu heriketning netijiside aliy mekteplerdiki nurghun Uyghur tetqiqatchilar, oqutquchi we kadirlarning “Bölgünchilik, térrorluq we radikalliq bilen alaqisi bar” dep eyiblinip, tutqun qilin'ghanliqi, hetta ölüm jazalirigha höküm qilin'ghanliqi ilgiri sürülgen.

Xewerde qeyt qilinishiche, bu herikette her qaysi aliy mekteplerdiki oqutquchi we mektep xadimlirining diniy étiqad ehwali tekshürülüp, islamgha munasiwetlik ün-sin matériyali yaki “Qur'an kerim” saqlighan, bashqilargha Uyghur tili ögetken kishilermu jazalan'ghan. Xewerde 2018‏-yili rayonidiki bir aliy mektepning tarqatqan “Oqutquchi we kadirlarni bahalash xizmitini chongqurlashturulush heqqidiki uqturushi” da “Alahide herbiy nazaret we bahalash guruppisi” teshkil qilish otturigha qoyulup, oqutquchi we kadirlargha qarita alahide bahalash élip bérish telep qilin'ghanliqi tekitlen'gen.

Xewiride ilgiri sürülüshiche, da'iriler “Ikki yüzlimichi” lerni békitishte oqutquchi we kadirlarning burun diniy pa'aliyetlerge qatnashqan-qatnashmighanliqi, diniy idiyelerni tarqatqan-tarqatmighanliqi, atalmish “Xata idiye, xata söz, xata emeller” de bolghan-bolmighanliqi, kündilik turmush, xizmet we tetqiqat ishlirida nazuk siyasiy mesililerge tutqan pozitsiyisi we ipadisi tekshürülgen. Da'iriler yene her bir kishining “Térrorluq, zorawanliq, bölgünchilik, ashqunluq” heqqidiki kitab, ün-sin matériyallirini körgen-körmigenliki, saqlighan-saqlimighanliqigha da'ir sanliq melumat toplighan. Xewerde da'irilerning yéqinqi 2 yil ichide qanche oqutquchi we aliy mektep kadirini jazalighanliqi tilgha élinmighan. Emma chet'eldiki Uyghur guruppilirining qeyt qilishiche, nöwette ular xitay hökümiti teripidin tutqun qilin'ghan, qamaqqa höküm qilin'ghan, iz-déreksiz yoqalghan yaki ölüm jazasi bérilgen 400 din artuq Uyghur ziyaliysining tizimlikini turghuzup chiqqan.