Xitayning kaméraliri Uyghurlarning chirayidiki keypiyatlarnimu köziteleydiken

Uyghur rayonida yuqiri téxnikiliq teqip we nazaret sistémisining mewjutluqi hemmige melum bolghanidi. Halbuki, xitay téximu küchlük nazaret qilish meqsitige yétish üchün bu téxnikisini üzlüksiz tereqqiy qildurushtin toxtap qalmighan.

BBC Torining xewer qilishiche, xitay da'iriliri kishilerning chirayidiki keypiyatlarni tonuyalaydighan eqliy iqtidarliq kaméra sistémisini Uyghurlargha sinaq qilghan. Xitayning bir yumshaq détal inzhinéri bu sistémining Uyghur rayonidiki barliq saqchi ponkitlirigha orunlashturulghanliqini bildürgen. Ismini ashkarilimighan shert astida BBC ning ziyaritini qobul qilghan bu inzhinér özi xizmet qilghan shirketning ismini chiqarmighan bolsimu, emma 5 Uyghur tutqunning resimini körsitip, bularning chiraydiki keypiyatni tonush sistémisining siniqini qobul qilghanliqini éytqan. U mundaq dégen: “Xitay hökümiti Uyghurlarni xuddi tejribixanidiki chashqanlargha oxshash sinaq qilidu. Saqchilar buning üchün xitay saqchixanilirining hemmisige orunlashturulghan ‛koyza-kishen orunduqi‚ din paydilinidu, bu orunduqqa olturghanlarning put-qoli simdek nersiler bilen bent qilinidu. Biz keypiyatni közitidighan kamérani üch métir ariliqqa qoyup sinaymiz, bu xuddi yalghanchiliqni séziwélish apparatigha oxshaydu, emma uningdinmu ilghar,” dégen.

Xewerde qeyt qilinishiche, kishilik hoquq közetchiliri xitayning teqip-nazaret sistémisidiki bu “Tereqqiyati” din heyran qalghan we endishe qiliwatqanliqini bildürgen bolsa, xitay metbu'atliri we xitayning chet eldiki elchixaniliri buning “Shinjangdiki muqimliq we tinchliq” üchün zörür ikenlikini bildürüshken.