“Énzhinérliq we téxnologiye” namliq musteqil organ yéngi téxnika arqiliq Uyghur élidiki lagér kölimining kéngeygenlikini bayqighan

Xitay da'iriliri ötken 12-ayda Uyghur élidiki lagér tutqunlirining “Oqush püttürüp öyige qaytqan” liqini ilgiri sürgen. Biraq yéngi téxnika arqiliq igilen'gen sanliq melumatlar buning yalghanliqini ashkarilidi.

Amérikadiki “Énzhinérliq we téxnologiye” zhornilining xewer qilishiche, ular sün'iy hemrah arqiliq tartilghan süretlerdiki chiraq nurini analiz qilidighan bir xil yéngi téxnologiye arqiliq Uyghur élidiki lagérlardiki heriketchanliqning ilgirikidin ashqanliqini bayqighan.

Amérika paytexti washin'gton'gha jaylashqan bu musteqil organning bildürüshiche, ular Uyghur élida orni belgilen'gen 61 lagérning 2018-yilining axirqi yérim yilidin tartip 2019-yili axirighiche bolghan ariliqta tartilghan sün'iy hemrah süretliridiki chiraq nuri sanliq melumatlirini analiz qilghan. Netijide ular bu 61 lagér ichidin 52 side heriketchanliqning artqanliqini, yeni lagérlarning ilgirikidin 32 pirsent yoruqliqini bayqighan. Omumiy jehettin élip éyitqanda, 61 lagérning chiraq ishlitish nisbiti 24 pirsent örligen. Buning ichide tumshuqtiki lagér eng gewdilik iken. 

Ularning doklatida éytilishiche, lagérlarda kéchide yéqiliwatqan chiraq sanining artishi lagér tutqunlirining artqanliqidin dérek béridiken. Doklatta Uyghur élidiki lagérlarni tetqiq qilishta közge körün'gen mutexessis adriyan zénzmu ziyaret qilin'ghan bolup, u “Chiraq nurini analiz qilidighan téxnologiyedin chiqqan tenijige asaslan'ghanda, hökümetning tutqunlarni qoyuwetkenliki heqqidiki sözining yalghanliqi téximu küchlük yosunda ispatlandi,” dégen.