Kishilik hoquq közitish teshkilati b d t bash katipini lagérlarni taqash heqqide shi jinpinggha bésim ishlitishke chaqirdi

Muxbirimiz erkin
2019.04.26

Kishilik hoquqni közitish teshkilati b d t bash katipi antoni'o gutérrésqa mektup yézip, uning béyjing ziyaritide xitayning Uyghur rayonida türkiy musulmanlarni xalighanche tutqun qilghanliqini ashkara eyiblishi, shi jinpinggha lagérlarni taqash heqqide bésim ishlitishini telep qilghan.

Mezkur mektup u 25‏-aprél béyjingda bashlan'ghan 2‏-nöwetlik “Bir belwagh bir yol” xelq'ara hemkarliq yighinigha qatnishish üchün yolgha chiqishning aldida yézilghan. Mektupta, Uyghur rayonida bir milyondek türkiy musulmanlarning tutqun qilinip, siyasiy terbiyelesh lagérlirigha qamalghanliqi, lagér sirtida ijtima'iy hayatning pütün sahelirining teqib astigha élin'ghanliqi eskertilip, buninggha b d t diki achquchluq bezi shexsler jümlidin kishilik hoquq aliy komissarining qayta-qayta we ochuq-ashkara endishilirini ipadiligenliki, emma hazirghiche uningdin héchqandaq sada chiqmighanliqi tenqidlen'gen.

Mektupta, “Sizning buninggha süküt qilishingiz ularning bixeterliki we qandaq bolushi b d t bash katipini endishige salmaydu, dégen signalni bermekte” déyilgen.

Mektupta yene yoshurun diplomatiye, hökümetlerning siyasitini özgertishke righbetlendürüshte paydiliq rol oynisimu, emma buning xitaygha ishlimeydighanliqi eskertilip: “Bu. Shinjangdiki krizisning aldini alalmaydu, shuningdek bu béyjingning bu rayondiki zerbe bérish we basturushigha xatime béridighandek qilmaydu. Yeng ichide qilin'ghan sözler xitay aliy rehberlirining idiyesige tesir qilishi mumkin, lékin ashkara sözlesh pütün döletke signal béridu” dep tekitlen'gen.

Mezkur mektup bilen oxshash bir waqitta yene kishilik hoquq közitish teshkilatining ijra'iye diréktori kénnis rot “Washin'gton pochtisi” gézitide maqale élan qilip, gutérrésning Uyghur rayoni we dunyaning bashqa jayliridiki kishilik hoquq depsendichiliklirige süküt qilip kelgenlikini tenqidligen. U, Uyghurlar heqqide toxtilip, nurghun hökümetler xitayning Uyghurlarni asas qilghan bir milyondek türkiy musulmanni tutqun qilip, ularni idiye özgertishke mejburlishigha qarita endishilirini ipadilidi. Lékin gutérrés xitayning tereqqiyatini maxtash, shi jinpinggha qizil gilem sélishtin bashqa tutqunlarning ehwali heqqide bir éghizmu söz qilip qoymidi” dégen.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.