Amérika döletlik ammiwi radiyosining muxbiri xitayning lagérlar heqqidiki yalghanchiliqlirigha ishenmigen

Bu yil aprél éyida xitay hökümiti chet'ellik muxbirlarni teshkillep, Uyghur diyarining qeshqer shehiridiki melum bir yighiwélish lagérini ziyaret qildurghan idi. Halbuki, bu qétimliq “Aldin orunlashturulghan ziyaret” amérika döletlik ammiwi radiyosining muxbiri rob shimitzni xitayning lagérlardiki saxta körünüshlirige ishendürelmigen.

Uyghur diyarida ziyarette bolghan mezkur radiyoning muxbiri rob shimitz 7-may küni “‛ashqun idiyeler‚ seweblik tutqun qilin'ghanlar özide shundaq ishning barliqini bilmeydiken” serlewhilik maqalisini élan qilghan. Mezkur maqalide lagérlardiki Uyghurlarning özlirining néme sewebtin tutqun qilin'ghanliqini esla bilmeydighanliqi yorutup bérilgen.

Maqalidin melum bolushiche, muxbir rob shimitz lagérdiki Uyghur tutqunlardin néme sewebtin bu yerde terbiyeliniwatqanliqini sorighinida, yéshi chong kishilerning hemmisi oxshashla “Mende éghir 'ashqun' idiye bar, men balilirimni kichik waqtidin bashlapla diniy pa'aliyetlerge qatnashturdum. Men ularni naxsha éytqili, ussul oynighili qoymay, erkinlikini cheklep qoydum,” dep jawab bergen.

Maqalide yene atushtiki melum bir qayta terbiye lagéri xadimining sözlirimu neqil élin'ghan. U sözide “Bu yerge kelgenlerning hemmisi ‛ashqun idiye‚ ning némilikini bilmeydu, köpinchiliri xitaychini, hetta xitayning qanunini chüshenmeydu. Bular iqtidarsiz we terbiye körmigen kishiler” dégen. Rob shimitzning tekitlishiche, yuqiriqi sözler “Ashqun idiyening némilikini bilmeydighan kishiler néme üchün tutqun qilinidu?” deydighan so'alni peyda qilidiken.

Qeshqerdiki atalmish “Téxnika terbiyelesh merkizi” diki ziyaret axirlashqandin kéyin, da'iriler muxbirlarni “Terbiyelen'güchiler” ning yataq binasini ziyaret qildurghan. Bu jeryanda tutqunlar her alte ademning bir yataqta turidighanliqi, yataqning intayin rahet ikenlikini éytip ötken. Halbuki, muxbirlar tamning burjikige yézilghan, emma üsti bir qewet sirlan'ghan nechche qur xetni bayqighan, xette “Bu yataq bek ésil, chida yürikim” dep yézilghan iken.