Xitay arxé'ologliri nilqa nahiyisidin 4900 yil burunqi bir qebristanliqni bayqighan
Shinxu'a agéntliqining tünügün xewer qilishiche, Uyghur aptonom rayonluq medeniyet yadikarliqlarni qézish we tetqiq qilish orni yéqinda nilqa nahiyisidin Uyghur aptonom rayoni tewesidiki eng qedimiy bir qebristanliqni bayqighan. Xewerde déyilishiche, ilmiy tekshürüsh netijiside mezkur qebristanliqning buningdin 4953-4937 yil ilgiriki dewrge a'it ikenliki békitilgen.
Xewerdin melum bolushiche, xitay arxé'ologliri "Qedimiy medeniyet izlirini jiddiy qutquzush" dégen nam astida Uyghur aptonom rayonining ghulja teweside bu yil 5-aydin 7-ayning axirigha qeder qézish we tekshürüsh élip barghan. Nilqa nahiyisidin bayqalghan mezkur qebristanliqtin mis, tömür we tash qorallar, altun buyumlar, zibuzinnetler, sapal-qachilar we yémeklikler bayqalghan.
Qézishqa qatnashqan xitay mutexessis yüen chyurong, mezkur qebristanliqining Uyghur aptonom rayonidin hazirghiche bayqalghan tarixi eng qedimiy qebristanliq bolushi mumkinlikini, uning ili wadisining medeniyet tarixini yene 1000 yil uzartqanliqini otturigha qoyghan. U sözining xulasiside mezkur qézilmilarni pakit qilip körsitip, ottura tüzlenglik medeniyitining gherb medeniyiti bilen uchrishishining uzun bir tarixqa ige ikenlikini tekitligen.
Xitay arxé'olog yüen chyurongning bu sözi muhajirettiki Uyghur tarixchilarning tenqidige duch keldi. Amérikidiki yipek yoli tetqiqatchisi qahar barat ependi bu heqte inkas qayturup, xitay ijtima'iy penlerning herqandaq bir saheside we herqandaq bir pursette, pakitlarni burmilash yaki xata izahlash arqiliq "Shinjang ezeldin junggoning bir qismi" dégen kona teshwiqatini bazargha sélishtin waz kechmey kelmekte, dédi.