Pakistan yene xitayning Uyghur qatarliq musulman milletlerge qaratqan siyasetlirini aqlidi

Muxbirimiz irade
2017.09.21

Pakistan birleshme xewer agéntliqi tori bügün élan qilghan bir xewiride, xitay hökümitining “Yéshil din” we “Tinchliqperwer din” deydighan sözlerni izdesh matoridin cheklesh arqiliq tor betlerde xitaydiki musulmanlargha haqaret qilinishining aldini alghanliqini ilgiri sürgen.

Xewerde éytilishiche, béyjingdiki milletler uniwérsitétining proféssori shyong künshin bu sözlerning cheklinishini aqlap mundaq dégen: “Menche, tor betlerde musulman'gha qiliniwatqan öchmenlikning ötkürliship kétishining aldini élish üchün islamni haqaretleydighan yaki uninggha bir tereplime qaraydighan radikal atalghularni cheklep turush zörür. Bu atalghular dinlar otturisidiki munasiwetke we milletler ittipaqliqigha éghir dexli yetküzidu.”

Halbuki, chet'ellerdiki közetküchiler xitay hökümitining bundaq öchmenlikni özi peyda qiliwatqanliqini bildürmekte. Ular, xitay hökümitining Uyghur qatarliq musulman milletlerge qaratqan basturush siyasitini yoshurush üchün xitay puqralirigha qarita hedep tetür teshwiqat élip bérip, ularni “Térrorchi” qilip körsitip kelgenlikini bildürdi.

Buning eng yéngi misali yéqinda shangxey sheherlik “Térrorluqqa qarshi turush rehberlik ishxanisi” teripidin chiqirilip, herqaysi kochilargha ésilghan esebiylikke qarshi turush heqqidiki resimlik élan idi.

Uyghurlar esebiylikke qarshi turushning nishani qilin'ghan bu resimde gerche “Uyghur” nami ochuq tilgha élinmighan bolsimu, lékin élandiki resimlerde “Uyghur doppisi, yektek, hijab qatarliqlarning resimi ishlitilgen. Saqal qoyup, namazgha turghan er-ayallar, gumpa oynashqa we beden chéniqturushqa qiziqidighan, haraq ichmeydighan, tamaka chekmeydighan tiplarning hemmisi térror gumandarliri qilip körsitilgen idi.

Pakistan birleshme agéntliqi bergen mezkur xewerde yuqiriqi pakitlar pütünley inkar qilinip, xitay kompartiyesi gerche até'istlni teshebbus qilidighan bir partiye bolsimu, emma xitaydiki musulmanlarning din'gha ishinish erkinlikini hörmetlep, ularni türlük imtiyazlardin behrimen qilip kelgenlikini ilgiri sürgen.

Halbuki, xelq'aradiki kishilik hoquq organlirining doklatida we Uyghur élidin élin'ghan uchurlarda xitay hökümitining Uyghurlargha qaratqan dini bésimini qattiq kücheytish bilen birge uning da'irisini Uyghur élidiki qazaq, qirghiz we tunggan musulmanlirighiche kéngeytkenliki shundaqla ningshyadiki tungganlarghimu qattiq bésim qiliwatqanliqi qeyt qilinmaqta.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.