Ili oblastidiki qazaq dini zatlarmu teqibleshlerge uchrighan

Radi'omiz xitay bölümining xewer qilishiche, Uyghur diyarining bezi jayliridiki meschitlerde imamlar yoq déyerlik weziyet peyda bolghan bolup, radi'omiz xitay bölümige ehwal inkas qilghan bezi qazaqlar ili oblasti tewesidiki köp qisim Uyghur we qazaq diniy zatlarning tutqun qilinish, yaki “Yawa imamlarni terbiyilesh merkizige yighiwélinish” sewebidin hetta wapat bolghanlarning depne murasimlirigha yétekchilik qilidighan dini zat chiqmaydighan ehwallar yüz bergen. Inkas bildürgüchiler yene qorghas nahiyisidiki bir terbiyilesh merkizige bir qanche ming qazaq we Uyghurlarning solan'ghanliqini melum qilghan.

Yerlik ahalilerdin igiligen uchurlargha asasen Uyghur diyarining her qaysi jaylirida, bolupmu jenubi rayonlardiki terbiyilesh merkizi dep nam bérilgen yighiwélish merkezlirige solan'ghanlarning arisida köp qisim diniy zatlar, kishilerge we a'ile-ezalirigha dini terbiye bergen kishiler barliqi ilgirimu radi'omiz teripidin xewer qilin'ghan idi. Hetta da'iriler yene dini esebiylikning ipadilirini élan qilip, Uyghur, qazaq qatarliqlarning orunishi, kündilik turmushida dini tüs alghan söz-atalghularni ishlitishi, téléfonlirida dini mezmundiki sin yaki tékistlerni saqlishi, musulmanche isim qoyushi qatarliq türlük ehwallarni cheklesh we zerbe bérishni yolgha qoyghan idi.

Nöwette qazaqlar arisidiki bir qisim amma we diniy zatlarningmu oxshashla “Yépiq terbiyilesh merkezlirige solunuwatqanliqi we qazaqlarningmu oxshashla dini étiqad, til we örp-adet jehetlerdin teqibleshlerge uchrawatqanliqi” köplep inkas qiliniwatqan bolup, bu mesilide ötken yili bir qisim qazaq puqraliri astana we almutada muxbirlarni kütüwélish yighini chaqirghan hem qazaqistan hökümitini bu mesililerge köngül bölüshke chaqirghan idi.