Xitay da'iriliri ürümchining sheher rayonidiki qebrilerni köchürüp kétishni buyruq qilghan

Xitay da'irilirining Uyghur rayonida élip bériwatqan qebrilerni chéqish we köchürüsh herikiti pütkül aptonom rayon miqyasini qaplimaqta.

Yéqinda ürümchi sheherlik iqtisadiy tereqqiyat rayonining qebre köchürüsh ishxanisi resmiy uqturush chüshürüp, qebre igilirining shimali wogzal rayonigha jaylashqan féngtyen qebristanliqidiki qebrilerni köchürüp kétishini telep qilghan. Uqturushta, qebristanliqning qeyerge köchürülgenliki tilgha élinmighan, emma qebrilerning 15‏-yundin bashlap köchürülishke bashlaydighanliqini bildürgen. Lékin, uqturushta, qebristanliqning néme üchün köchürülgenliki, uning ornigha qandaq qurulush sélinidighanliqi chüshendürülmigen.

Xitay hökümiti 2017‏-yili 2‏-aydin bashlap, Uyghur, qazaq we rayondiki bashqa musulman türki xelqlerni keng kölemlik tutqun qilip lagérlargha qamash bilen birge, maddiy we meniwi medeniyet saheside omumyüzlük xitaylashturush herikiti qozghighan. Bu heriket musulman qebristanliqlirini yötkesh, qebrilerdiki gümbez, ay-yultuz we ayetlerni chéqip tashlap, qebrilerning islami xasliqini pütünley yoqitishni öz ichige alghan. Közetküchiler, xitay da'irilirining bu herikitini “Medeniyet qirghinchiliqi” we assimilyatsiyening bir qismi, dep eyiblep kelgen idi.

Ürümchi iqtisadiy téxnika tereqqiyat rayonining uqturushida ilgiri sürülüshiche, qebre igiliri 15‏-iyundin burun qebre köchürüsh ishxanisi bilen alaqiliship, qebre köchürüshke alaqidar resmiyetlerni béjirishi kérek iken. Eger qebre igiliri 15‏-iyundin burun resmiyet béjirmigen qebriler igisiz qebre süpitide bir terep qilinidiken. Uqturushta, mezkur qebre köchürüsh pilani aptonom rayon we ürümchi shehirining bir tutush orunlashturushi, shundaqla “Ürümchi shehirining depne ishlirini bashqurush nizami” diki alaqidar belgilimilerge asasen, sheherlik hökümetning testiqlishi bilen élip bériliwatqanliqi bildürülgen.

Yéqinda, xitay da'irilirining xotendiki imam asim we imam jeferi sadiq mazarlirini chéqiwetkenliki ashkarilinip, Uyghur medeniyet tetqiqatchilirining qattiq tenqidige uchrighan idi.