Xitayning shwétsiyediki elchixanisi sayragül sa'utbayning lagérlar heqqidiki sözlirige inkas bildürgen

Muxbirimiz erkin
2019-09-06

Xitayning shwétsiyede turushluq bash elchixanisi yéqinda shwétsiyede panahliniwatqan sabiq lagér oqutquchisi sayragül sa'utbayning lagérlar heqqidiki sözige inkas qayturup, sayragülning yalghan sözligenliki, uning héchqachan "Kespiy terbiyilesh merkizi" de oqutquchi bolup baqmighanliqini ilgiri sürgen. Sayragül sa'utbay xanim yéqinda shwétsiye döletlik téléwiziye istansisining ziyaritini qobul qilip, Uyghur rayonidiki lagérlarning ichki ehwalini ashkarilighanidi.

Sayragül 2017‏-yili mongghulküre nahiyesidiki bir lagérda oqutquchi bolup mejburi ishligen. Uning bildürüshiche, u lagérdiki naheqchilikke chidimay 2018‏-yili qazaqistan'gha qéchip chiqip, bu yerdiki yoldishi we ikki perzenti bilen jem bolghan. Biraq qazaqistan hökümiti uni qazaqistan chégrasigha qanunsiz kirish bilen eyiblep sotlighanidi. Bu weqe eyni chaghda xelq'ara taratqular we kishilik hoquq teshkilatlirining alahide diqqitini qozghighan.

Shwétsiye hökümiti bu yilning bashlirida uninggha siyasiy panahliq bérip, a'ilisi bilen shwétsiyege kélip orunlishishigha purset yaritip bergenidi. Sayragülning shwétsiye téléwiziyiside qilghan sözi xitay da'irilirini qattiq bi'aram qilghanliqi ilgiri sürülmekte. Xitay hökümiti 2 milyondek Uyghur, qazaq we bashqa musulmanlarning tutqun qilinip, lagérlargha qamalghanliqini izchil ret qilip kelgen. U, bu orunlarning radikalliqqa qarshi "Kespiy terbiyilesh merkezliri" ikenlikini ilgiri sürüp kelgenidi.

Xitay elchixanisi bayanatida, "Sayragül sa'utbayning yéqinda shwétsiye döletlik téléwiziye qanilida xitayning qanunlargha asasen shinjangda élip barghan térrorluqqa qarshi turush, radikalliqni tügitish, ijtima'iy muqimliqni saqlash tedbirlirige töhmet qilish, uninggha hujum qilishtek mentiqsiz sözlerni qilghanliqigha diqqet qilghanliqi" ni tekitligen. Bayanatta ilgiri sürülüshiche, sayragül sa'utbay héchqachan shinjangdiki birer kespiy terbiyilesh merkizi" de ishlep baqmighan we shundaqla héchqachan tutqun qilinip baqmighaniken. Bayanatta yene, uning 2018‏-yili xitay chégrasidin qanunsiz ötüp qazaqistan'gha kirgenliki we qazaqistanda jawabkarliqqa tartilip, jazalan'ghanliqi tekitlen'gen.