Xelq'araliq metbu'atlarda proféssor tashpolat téyipning weziyiti tonushturuldi

Ikki yil kéchiktürüp ijra qilinidighan ölüm jazasi bérilgen shinjang uniwérsitétining sabiq mudiri we proféssori tashpolat téyipning aqiwiti küchlük endishe peyda qilmaqta. Amérikadiki dangliq zhurnallardin “Pen-téxnika” zhurnili we en'gliyening b b s radi'osi bügünki sehipiliride tashpolat téyipqa keng orun bérip, tashpolat téyip qatarliq Uyghur ilim erbabliri yüzliniwatqan tragédiyelik weziyetke diqqet tartti.

“Pen-téxnika” zhurnilidiki maqalide, tonulghan Uyghur ziyaliysi proféssor tashpolat téyipning 2017-yili 4-ayda tuyuqsiz tutqun qilinip, ghayib qiliwétilgenliki we aridin alte ay ötkendin kéyin xitayning bir teshwiqat widiyosida uning oqughuchilarning “Méngisini chongqur zeherligen” dep eyiblen'gen 88 ziyaliy qatarida körsitilip: “Ikki yüzlimichilik we bölgünchilik” bilen eyiblen'genliki bayan qilin'ghan. Emma qiziqarliqi, xitayning washin'gtonda turushluq elchixanisining bayanatchisi “Pen-téxnika” zhurnilining tashpolat téyip heqqidiki so'aligha qayturghan yazma inkasida “Tashpolat téyip 2018-yili 5-ayda " para élish we zor miqdardiki pulgha chétishliq chiriklik"gumani bilen qolgha élin'ghan, uning délosi nöwette tekshürülüwatidu” dégen. Emma ular tashpolat téyipqa bérilgen ölüm jazasi heqqide héchqandaq ipade bildürmigen. 

Xelq'ara kechürüm teshkilati bu yil 9-ayda jiddiy bayanat élan qilip, shinjang uniwérsitétining sabiq mudiri we proféssori tashpolat téyipqa bérilgen ikki yil kéchiktürüp ijra qilinidighan ölüm jazasining mushu ay ichide ijra qilinish éhtimalliqi barliqini élan qilghandin kéyin bu mesile Uyghurlarning weziyitini yéqindin közitip kéliwatqan herqaysi organ we shexslerning küchlük diqqitini qozghighan. 

“Xeter astidiki alimlar teshkilati” we “Alimlargha ghemxorluq komitéti” qatarliq organlar tashpolat téyipqa oxshash qimmetlik bir ilim erbabining xitay hökümitining delil-ispatsiz qarilashliri astida ölümge höküm qilinishining aldini élish üchün xitay hökümiti we xitay dölet re'isi shi jinpingge chaqiriq élan qilghan idi.

“Pen-téxnika” zhurnili we “B b s” bu heqtiki maqaliside, tashpolat téyipni yéqindin tonuydighan kishilerning bayani arqiliq tashpolat téyipning bundaq aqiwetke qélishining héchqandaq bir Uyghurning bixeter emeslikidin dérek béridighanliqini eskertken we rahile dawut, arslan abdulla we xalmurat ghopur, ilham toxti qatarliq ziyaliylarnimu tonushturghan.