Xitayning amérikadiki elchixanisining Uyghurlarning tughulush nisbiti heqqidiki uchuri eyibleshke uchridi
2021.01.08
Xitayning amérikadiki elchixanisining 7-yanwar tiwéttirda uchur yollap, Uyghur ayallirining “Emdi bala tughush mashinisi emesliki”, Uyghur nopusining köpiyishining aziyishi Uyghur élide térrorluqning aziyishigha türtke bolghanliqini ilgiri sürüshi qattiq eyibleshke uchridi. Xitay elchixanisi bu uchurni xitay hökümitining 7-yanwar élan qilin'ghan “Shinjangning nopus tereqqiyati” heqqidiki bir doklatini hembehirlesh munasiwiti bilen yollighan. Lékin tiwéttirdiki inkaslarda xitay elchixanisining uchuri Uyghur ayallirini mejburiy tughmas qilip, Uyghurlargha “Irqiy qirghinchiliq” élip bérilghanliqini étirap qilghanliq, dep eyiblen'gen.
Xitay elchixanisining uchurida xitay hökümitining Uyghur élidiki nopus siyasiti aqlinip, “Tetqiqat netijiliridin ashqunluqni yoqitish jeryanida shinjangdiki Uyghur ayallirining idiyesi azad qilin'ghanliqi, jinsiy barawerlik, saghlam tughush algha sürülüp, ular bala tughush mashinisi bolushtin xali bolghanliqi, ularning özige bolghan ishenchi téximu ashqanliqi we musteqil bolghanliqi” tekitlen'gen.
Xitay elchixanisining uchuri tiwéttirda qattiq ghulghula qozghighan bolup, bu heqtiki inkaslarda tiwéttir xitayning Uyghur we bashqa musulmanlargha zulum séliwatqanliqini közde tutup, xitay elchixanisining yuqiriqi uchurini öchürüwétishke chaqirilghan. Xitayning Uyghur nopusi heqqidiki doklati “Shinjang tereqqiyat tetqiqat merkizi” teripidin élan qilinip, xitayning dölet ichi-sirtidiki taratqulirida keng tarqitilghan. Doklatta, Uyghurlarning tughulush nisbiti we tebi'iy köpiyishining 2018-yili jiddiy aziyip kétishini “Diniy ashquluqning yoqitilishi keltürüp chiqarghanliqi” ilgiri sürülgen.