Kéwin karriko: “Uyghur élida yüz bériwatqanlarni dunyagha ashkarilash xitayni tetqiq qiliwatqan tetqiqatchilarning mes'uliyiti”

Awstraliye makkuwéri uniwérsitétining oqutquchisi kéwin korriko “Jenubiy xitay etigenlik géziti” de maqale élan qilip, dunyadiki xitayni tetqiq qilish bilen shughulliniwatqan barliq tetqiqatchilarning Uyghur élida yüz bériwatqan baturushlarni ashkarilash mes'uliyitining barliqini bildürdi.

U 20-séntebir élan qilin'ghan maqaliside Uyghur élida ghayet zor sandiki Uyghurlar muddetsiz halda yighiwélish lagérlirigha qamalghan bir shara'itta dunyaning herqaysi jaylirida xitayni tetqiq qilish shughulliniwatqan barliq tetqiqatchilarning insaniyetke qarshi élip bériliwatqan bu jinayetni ashkarilashtin ibaret bash tartip bolmaydighan mejburiyitining barliqini bildürdi.

U maqaliside mundaq dep yazidu: “2016-Yilidin béri xitay hökümiti atalmish ‛qayta-terbiye‚ herikitini üzlüksiz kéngeytip, 11 milyon etrapidiki Uyghur nopusining on pirsentini we köpligen qazaqlarni yighiwélish lagérlirigha solidi. Ular jinayet ötküzgenliki üchün emes, peqetla özlirining étnik kélip chiqishi, dini étiqadi seweblik we shundaqla xitay millitidin tüptin perqliq bolghanliqi üchün tutqun qilindi. Sanaqsiz kishilerning hayati bu qanunsiz mewjut bolup turuwatqan bu lagérlarda weyran qilinmaqta.”

Kéwin korriko dunyaning herqaysi jayliridiki xitayni tetqiq qilghuchi ilmiy tetqiqatchilarni özliri qatnashqan herqandaq bir sorunda choqum Uyghur élida yüz bériwatqanlarni anglitish arqiliq dunyaning bu mesilige bolghan tonushni kücheytish kéreklikini, Uyghur élidiki weziyetke köngül bölüwatqan tetqiqatchilar teripidin teshkillen'gen “Shinjang herikiti” guruppisigha qatnishish arqiliq bu zulumning ayaghlishishigha hesse qoshushi kéreklikini bildürgen.