Uyghur uchquchi kapitan ekber memet xangjuda saqchilar teripidin tekshürüldi

Muxbirimiz méhriban
2016.01.26

Ötken hepte ammiwi taratqularda xitay jenubiy junggo awi'atsiye bash shirkiti shinjang tarmaq shirkitining Uyghur uchquchisi kapitan ekber memetning ürümchi xangju uchush sepiride xangju saqchiliri teripidin élip kétilip, saqchixanida jinayetchi mu'amiliside qattiq tekshürüshke uchrighanliqi heqqidiki uchur tarqilip munazire qozghidi.

Uchquchi ekber memet 23-yanwar küni ündidar torigha yollighan uchurida, yéqinqi birqanche yildin buyan xitayning ichkiri ölkiliride élip bériliwatqan Uyghurlar üstidiki qopal tekshürüshke naraziliqini bildürüp mundaq yazidu: “23 Yil bixeter uchushni tamamlighan bir uchquchi bolush süpitim bilen, özümni xizmitimge sadiq, kesipte pishqan, qanun'gha ri'aye qilidighan, rehberlik we xizmetdashlirimning hörmitige érishken biri dep bilettim. Lékin yéqinqi birqanche yildin buyan her qétim ichki ölkilerge uchush sepirimde saqchilar kélip kimlikimni tekshüridighan, chüshiniksiz so'allarni soraydighan qismetlerge yoluqup keldim, gerche bu ishlardin intayin bi'aram bolsammu, lékin yenila ularning tekshürüshige masliship keldim. Bolupmu 2016-yil 1-ayning 21-küni méhmanxanigha orunliship 10 minut bolmay, 3 neper xangju saqchisi teripidin nerse kéreklirim axturulup, tekshürülgendin kéyin, saqchi aptomobili bilen saqchixanigha élip bérilip, kinolardikidek tamgha yölep turghuzulup, süretke tartilish, barmaq izimni élish, d n a tekshürüshi qatarliq qopal mu'amilige yoluqushum, manga özümni jinayetkardek hés qildurdi! xorluq tuyghusi hés qildurdi. Men ularning bashliqini izdep tépip naraziliqimni ipadilidim. Idare rehberlirigimu ehwalni inkas qildim. Gerche kéyin ular mendin kechürüm sorighan bolsimu, emma bu qétimqi achchiq qismetni bu yerge yollash arqiliq, ichkiri ölkilerge baridighan shinjangliq qérindashlirimning könglide bu xil tekshürüshke teyyarliqi bolsun dédim.”

Xitaydiki ijtima'iy taratqular we erkin asiya radi'osi qatarliq xelq'ara taratqularda tarqalghan xewerlerdin, yéqinqi birqanche yildin buyan tirikchilik, sayahet, xizmet qatarliq türlük sewebler bilen xitay ölkilirige barghan Uyghurlarning méhmanxanilarda yataq alalmasliq, ammiwi qatnash wasitiliride tekshürülüsh hetta yerlik da'iriler teripidin chiqirilghan “Shinjangliqlarni melum qilish” uqturushliri seweblik saqchixanilargha melum qilinip qattiq tekshürülüsh qismitige yoluqush ehwalining köpeygenliki ashkarilanmaqta. Bu ehwallar xitay döliti ichide Uyghurlarni narazi qilghan bolsa, bir qisim démokratiye tuyghusigha ige xitay puqralirining eyiblishige uchridi. Xelq'arada bolsa kishilik hoquq teshkilatliri we gherb démokratik döletliri teripidin kishilik hoquqning éghir depsende qilinishi, milliy kemsitish siyasiti yürgüzgenlik dep qattiq tenqidleshke uchrimaqta.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.